Dolar dilimi
.jpg)
.jpg)
Dolar dilimi, New York'ta bir dilim pizzanın bir ABD doları karşılığında satıldığı bir fenomendir. İş modeli, satılan yüksek hacimli pizzalarda düşük kâr marjlarını içerir. Dolar dilimi, pahalı bir şehirde uygun fiyatlı bir yiyecek seçeneği olarak popülerdir, ancak eleştirmenler bunun orta sınıf pizza işletmelerinin kaybına yol açtığını ileri sürmüşlerdir.
New York'taki ilk dolar dilimli dükkan 2001'de 99 Cent Fresh Pizza'ydı. İlk dolar dilimli dükkanlar şehirdeki evsizlere hizmet ediyordu. Konsept Büyük Durgunluk sırasında daha popüler hale geldi. 2 Bros. Pizza zinciri 2008'de açıldı ve 2000'lerde birkaç dolar dilimli zincirin kurulmasını etkiledi. Enflasyon birçok işletmenin fiyatlarını bir doların üzerine çıkarmasına yol açtı.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Pizza, 19. yüzyılda Napoli'de ortaya çıktı. O dönemde dilim pizzalar düşük bir fiyata satılıyordu; ancak Napoli'deki modern pizzacılar dilim pizza satmıyor.[1] New York'taki İtalyanlar yüzyılın sonuna doğru şehre pizzayı tanıttı. Dilim pizza 1940'larda şehirde yaygınlaştı.[2]
Bir dolara pizza satma olgusu, 2001 yılında açılan 99 Cent Fresh Pizza ile başladı.[3][4] Sahibi Mohammad Hossain, New York'taki evsizlere hizmet verebilmek için pizzayı 1 dolara satmayı seçti.[4] İlk dolar dilimi dükkanları evsiz barınaklarının yakınında bulunuyordu.[3][2]
Dolar dilimi, 2008 krizi sırasında, yayaların veya metro yolcularının yoğun olduğu yerlerde şubelerin açılmasıyla popülerlik kazandı.[2] 2 Bros. Pizza zinciri 2008'de East Village'daki St. Mark's Place'de açıldı. Başlangıçta açılış günü promosyonu olarak bir dolarlık dilimler sattı, ancak bunu yapmaya devam etmeye karar verdi.[4] 99 Cent Fresh'e rakip oldu.[4] 2010'a gelindiğinde, şehirde dolar dilimleri satan yaklaşık on beş yer vardı; 2 Bros ve 99 Cent Fresh'in her biri dört yere sahipti. Her iki zincir de o zamanlar iki dilim ve bir sodadan oluşan bir kombo yemeğin fiyatını 2,75 dolardı.[4] 2 Bros.'un popülaritesi 2010'larda birkaç benzer zincirin açılmasına yol açtı.[3] 2012'de, Avenue of the Americas'taki 2 Bros lokasyonu, Bombay Fast Food/6 Ave. Pizza adlı yakındaki bir dolar dilimi dükkanıyla fiyat savaşına girdi. Her iki işletmedeki fiyat, Eylül ayında fiyatı 1 dolara sabitlemeyi kabul etmeden önce Mart ayında 75 sente kadar düştü.[5][6]
Enflasyon arttıkça birçok işletme fiyatlarını 1,50 dolara veya daha yükseğe çıkardı.[7] 2020'lerdeki yüksek enflasyon, dolar dilimi işletmelerinin kâr elde etmesini zorlaştırdı; birçoğu COVID-19 salgınından öncesine göre gelirlerinin %50 düştüğünü bildirdi. Un ve pepperoni gibi malzemelerin fiyatları artarken, salgın sırasında yiyecek teslimatındaki artış pizza kutuları gibi ürünlerde kıtlığa yol açtı. Ancak, peynirin fiyatı 2022'de kısmen süt sübvansiyonları nedeniyle düştü ve bu da bazı işletmeler için fiyatların düşük kalmasını sağladı.[3][2] Ofis çalışanları ve turistlerden gelen yaya trafiğinin olmaması karları daha da düşürdü. 99 Cent Fresh ve 2 Bros.'un eski şubeleri de dahil olmak üzere birkaç işletme 2021'de bir dolara satılmaya devam etti.[3] 2 Bros.'un tüm lokasyonları, orijinal lokasyonun fiyatını değiştirmesiyle Mart 2023'e kadar fiyatlarını 1,50 dolara çıkardı.[8] New Jersey'de 2023 yılında dolar dilimi satan iki işletme kaldı.[9]
Popülerlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Dolar dilimi kültürü New York'a özgüdür. Şehirde düzinelerce dolar dilimi dükkanı vardır.[3] Dolar dilimi, yüksek yaşam maliyetine sahip şehirde ucuz, hızlı yiyecek seçeneği olarak popülerdir.[2] Birçok pizza eleştirmeni dolar dilimi fenomeninden hoşlanmaz ve bunun bir dilimin 2,50 dolara mal olduğu orta sınıf dükkanlarda bir düşüşe neden olduğuna inanır. Dolar dilimi işletmeleri bu tür dükkanların da düşük kalitede olduğunu ve dolar diliminin daha uygun fiyatlı olduğunu savunur.[3]
Dolar dilimi kuruluşlarının, küçük bir kâr marjı ile büyük miktarda pizza satma iş modeli vardır. Çoğu, günlük 400 pizzaya kadar pişirmeyi sağlamak için elektrikli fırınlar kullanır, ancak bu, pizzaların eşit şekilde pişmemesine neden olur.[7] Bu tür işletmelerin çoğu 24 saat açıktır ve müşterilere geceleri hitap eder.[10] Düşük kiralı mülklerde faaliyet gösterirler ve bazen ev sahiplerinden indirim alırlar.[3] Genellikle göçmen olan çalışanlar, sekiz ila on saatlik vardiyalarda çalışırlar.[10]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pizza İlkesi - New York'ta bir pizza diliminin fiyatına dayalı ekonomik model
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Doyle, Terrence (January 30, 2018). "I Traveled to Naples to Trace the Roots of the Dollar Slice". Vice. Erişim tarihi: January 13, 2025.
- ^ a b c d e Helmore, Edward (December 25, 2021). "Slice of life: New York's famed $1 street pizza under threat from rising costs". The Guardian. Erişim tarihi: January 13, 2025.
- ^ a b c d e f g h Hong, Nicole (June 22, 2023). "The $1 Pizza Slice Becomes Inflation's Latest Victim". The New York Times. Erişim tarihi: January 13, 2025. Geçersiz
|url-erişimi=limited(yardım) - ^ a b c d e Fernandez, Manny (March 15, 2010). "Where a Meal Can Cost a Fortune, 99¢ Pizza Catches On". The New York Times. June 26, 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2025. Geçersiz
|url-erişimi=limited(yardım) - ^ Flegenheimer, Matt (September 5, 2012). "$1 Pizza Slice Is Back After a Sidewalk Showdown Ends Two Parlors' Price War". The New York Times. December 21, 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2025. Geçersiz
|url-erişimi=limited(yardım) - ^ Swerdloff, Alex (March 14, 2016). "What the Price of a Slice of Pizza Can Tell You About New York". Vice. January 24, 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2025.
- ^ a b Latterner, Tim (June 29, 2018). "The Slow Death of NYC's Iconic $1 Pizza Slice". Vice. September 17, 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2025.
- ^ Shea, Tom (March 21, 2023). "End of an Era: Original NYC 2 Bros. Kills $1 Pizza Slice". NBC New York. March 22, 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2023.
- ^ Genovese, Peter (April 5, 2023). "The last of the $1 slices: Two pizzerias keep N.J.'s best bargain alive". NJ.com. Erişim tarihi: January 13, 2025.
- ^ a b Smith, Christopher (September 11, 2019). "The Magical Staying Power Of The New York City Dollar Pizza Slice". Huffington Post. January 17, 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 13, 2025.