Derin Deniz Delme Projesi
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Derin Deniz Sondajı Projesi (DSDP), 1968'den 1983'e kadar işletilen bir okyanus sondaj projesidir. Program, sonuçlandırdığı birçok veri ve yayınlarla başarılı bir proje olarak sayıldı ve şu anda Texas A & M Üniversitesi tarafından desteklenmektedir; San Diego California'daki Scripps Oşinografi Enstitüsü tarafından koordine edilmektedir.. DSDP, deniz tabanı yayılma hipotezini desteklemek için önemli veriler sağladı ve plaka tektoniği teorisini kanıtlamaya yardımcı oldu. DSDP, 40 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren üç uluslararası bilimsel okyanus sondaj programının ilkiydi.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Derin Deniz Delme programı (DSDP) küresel bir iklim kronolojisi kurulması amacıyla NSF ve üniversiteler tarafından 1968 ve 1983 yılları arasında yürütülen projenin ismidir. Glomar Challanger isimli araştırma gemisi ile yürütülmüştür.Bu proje sonucunda denizel çökel kayıtları sondajlar yardımıyla çıkarılmış ve çalışılmıştır. Böylelikle değişen proxy’ler kullanılarak kesintisiz olarak özellikle O18/16 izotop oranları (izotop katları) gibi küresel iklim değişikliklerinin anlaması ve kronolojisi için önemli bilgi birikimi elde edilmiştir.1985 -2003 yılları arasında Ocean Drilling Program(ODP) adıyla devam etmiştir. NSF, Ortak Oşinografik Kurumlar (JOI) ile yapılan sözleşmeler sayesinde projenin bilimsel danışmanlık yapısını destekledi ve jeofiziksel saha araştırmalarını finanse etti. Bilimsel planlama, Derin Toprak Örneklemesi Ortak Oşinografik Kurumlar (JOIDES) himayesinde yürütülmüştür. JOIDES danışma grubu, dünyanın dört bir yanından akademik kurumlardan, devlet kurumlarından ve özel sektörden 250 seçkin bilim adamından oluşuyordu.
Glomar Challenger 1.067 m (3500 ft) su derinlikli alanlardan birinde, çekirdek örnekleri tuz kubbelerinin varlığını ortaya koydu. Petrol şirketleri, analizlerini yayınlayacakları bir anlaşmadan sonra örnek aldı. Derin okyanus tuz kubbelerinin altındaki petrol potansiyeli günümüzde ticari gelişim için önemli bir yol olmaya devam etmektedir.
Bilimsel araştırmanın en önemli başarısı Güney Amerika ve Afrika arasındaki okyanus sırtı boyunca 10 farklı bölgesinden 17 sondaj yapılmasıyla gelmiştir.Elde edilen çekirdek numuneleri, çatlak bölgelerinde kıtasal sürüklenme ve deniz tabanı yenilenmesi için güçlü bir kanıt sağlamıştır. Alfred Wegener'in kıtasal sürüklenme teorisinin bu teyidi, Pangea adlı tek, eski bir toprak kütlesinin teklifini güçlendirdi.Örnekler, o sırada dağ sıraları, depremler ve okyanusal siperler oluşumunu açıklamaya çalışan plaka tektoniği teorisini desteklemek için daha fazla kanıt ortaya koydu.Bir başka keşif ise, okyanus tabanının Dünya'nın jeolojik geçmişiyle karşılaştırıldığında ne kadar genç olduğu idi. Örneklerin analizinden sonra, bilim adamları okyanus tabanın muhtemelen 200 milyon yıldan daha eski olmadığı sonucuna varmıştır.[2]
1985 yılında başlayan ODP, 1968'de ABD tarafından başlatılan, son derece başarılı Derin Deniz Sondaj Projesinin doğrudan ardılıydı. ODP, Avustralya, Almanya, Fransa, Japonya, Birleşik Krallık ve 12 başka ülkeyi kapsayan Okyanus Sondajı (ECOD) gerçek anlamda uluslararası bir çabaydı.[3]
Glomar Challenger
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplam Deniz Tabanından Sondaj Uzunluğu 525,548 m
Toplam Karot Uzunluğu 170,043 m
Kullanılan Karot Uzunluğu 97,056 m
Toplam sondaj sayısı 624 m
Toplam sefer sayısı 96
Okyanus Tabanında en derin sondaj 1,741 m
Bazaltik kabuk içerisinde en derin sondaj uzunluğu 1,080 m
En derin Su kolonu 7,044 m
Seyir uzunluğu 695,670 m[4]
DSDP İlk Raporları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge | Yayınlanma Tarihi | Bölge | Yayınlanma Tarihi | |||
96 | 614–624 | Ekim 1986 | 46 | 396A–396B | Ocak 1979 | |
95 | 612–613 | Nisan 1987 | 45 | 395–396 | Ocak 1979 | |
94 | 606–611 | Ocak 1987 | 44 | 388–394 | Kasım 1978 | |
93 | 603–605 | Mayıs 1987 | 43 | 382–387 | Haziran 1979 | |
92 | 597, 602, 504B | Temmuz 1986 | 42/1 | 371–378 | Nisan 1978 | |
91 | 595–596 | Mart 1987 | 42/2 | 379–381 | Nisan 1978 | |
90 | 587–594 | Temmuz 1986 | 38/39/40 | 336–370 | Eylül 1978 | |
89 | 585–586 | Eylül 1986 | 41 | 366–370 | Ocak 1978 | |
88 | 581 | March 1987 | 40 | 360–365 | Temmuz 1978 | |
87 | 582–584 | Şubat 1986 | 39 | 353–359 | Ağustos 1977 | |
86 | 576–581 | Kasım 1985 | 38 | 336–352 | Aralık 1976 | |
85 | 571–575 | Ekim 1985 | 37 | 332–335 | Mayıs 1977 | |
84 | 565–570 | Mayıs 1985 | 36 | 326–331 | Ocak 1977 | |
83 | 504B | Nisan 1985 | 35 | 322–325 | Ağustos 1976 | |
82 | 556–564 | Haziran 1985 | 34 | 319–321 | Nisan 1976 | |
81 | 552–555 | Aralık 1984 | 33 | 314–318 | Şubat 1976 | |
80 | 548–551 | Mart 1985 | 32 | 303–313 | Ağustos 1975 | |
79 | 544–547 | Kasım 1984 | 31 | 290–302 | Mayıs 1975 | |
78A | 541–543 | Ağustos 1984 | 30 | 285–289 | Aralık 1975 | |
78B | 395 | Ağustos 1984 | 29 | 275–284 | Ocak 1975 | |
77 | 535–540 | Eylül 1984 | 28 | 264–274 | Temmuz 1975 | |
76 | 533–534 | Kasım 1983 | 27 | 259–263 | Eylül 1974 | |
75 | 530–532 | Haziran 1984 | 26 | 250–258 | Aralık 1974 | |
74 | 525–529 | Mart 1984 | 25 | 239–249 | Mayıs 1974 | |
73 | 519–524 | Ocak 1984 | 24 | 231–238 | Ekim 1974 | |
72 | 515–518 | Aralık 1983 | 23 | 219–230 | Nisan 1974 | |
71 | 511–514 | Eylül 1983 | 22 | 211–218 | Şubat 1974 | |
70 | 506–510 | Nisan 1983 | 21 | 203–210 | Ekim 1973 | |
69 | 501,
504–505 |
Mayıs 1983 | 20 | 194–202 | Kasım 1973 | |
68 | 502–503 | Ekim 1982 | 19 | 183–193 | Haziran 1973 | |
67 | 494–500 | Kasım 1982 | 18 | 172–182 | Temmuz 1973 | |
66 | 486–493 | Şubat 1982 | 17 | 164–171 | Ağustos 1973 | |
65 | 482–485 | Ocak 1983 | 16 | 155–163 | Nisan 1973 | |
64 | 474–480 | Ekim1982 | 15 | 146–154 | Aralık 1973 | |
63 | 467–473 | Eylül 1981 | 14 | 135–144 | Eylül 1972 | |
62 | 463–466 | Kasım 1981 | 13 | 120–134 | Ocak 1973 | |
61 | 462 | Ağustos 1981 | 12 | 111–119 | Ağustos 1972 | |
60 | 452–461 | Mart 1982 | 11 | 98–108,
109–110 |
Haziran 1972 | |
59 | 447–451 | Ocak 1981 | 10 | 85–97 | Mart 1973 | |
58 | 442–446 | Ağustos 1980 | 9 | 76–84 | Ocak 1972 | |
56/57 | 434–441 | Kasım 1980 | 8 | 68–75 | Kasım 1971 | |
55 | 430–433 | Eylül 1980 | 7 | 61–67 | Ağustos 1971 | |
54 | 419–429 | Aralık 1980 | 6 | 44–60 | Şubat 1971 | |
51/52/53 | 417–418 | Şubat 1980 | 5 | 32–42 | Ekim 1970 | |
50 | 415–416 | Haziran 1980 | 4 | 23–31 | Eylül 1970 | |
49 | 407–414 | Mart 1979 | 3 | 13–22 | Nisan 1970 | |
48 | 399–406 | Ağustos 1979 | 2 | 8–12D | Şubat 1970 | |
47/2 | 397 | Eylül 1979 | 1 | 1–7A | 1969 | |
47/1 | 398 | Kasım 1979 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
- ^ a b Glomar Challenger
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.