Daniel Fırtınası
 Daniel Fırtınasının 9 Eylül 2023'te Akdeniz üstünde ve Libya açıklarındaki uydu görüntüsü | |
| Tarih | 4 Eylül 2023 - 12 Eylül 2023 |
|---|---|
| Etkilenen bölgeler | Libya, Yunanistan, Bulgaristan, Türkiye |
Daniel Kasırgası olarak da bilinen Daniel Fırtınası, şimdiye kadar kaydedilen en ölümcül Akdeniz tropikal benzeri kasırgasıdır ve aynı zamanda 2023'teki en ölümcül hava olayıdır.[1]
Libya'da yıkıcı hasara neden oldu ve aynı zamanda Güneydoğu Avrupa'nın bazı kısımlarını da etkiledi. 4 Eylül 2023 tarihinde alçak basınç sistemi şeklinde oluşan fırtına, yoğun su baskınlarıyla Yunanistan, Türkiye ve Bulgaristan'ı etkiledi. Fırtına daha sonra Akdeniz boyunca alçalarak Daniel Fırtınası adını aldı. Kısa süre sonra yarı tropikal özellikler elde etti ve Libya kıyılarına doğru ilerledi ve sellere sebep oldu. Fırtına bir Omega bloğunun sonucunda oluştu. Yüksek basınç bölgesi iki alçak basınç bölgesi arasında sıkışıp kaldığında oluşturduğu izobarlar bir Yunan alfabesi harfi olan Ω (Omega)'yı andırdığı için bu isim verilmektedir.[2][3]
Etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunanistan
[değiştir | kaynağı değiştir]5 Eylül'de Yunanistan'ın Teselya kentinde yaşanan sel felaketinde en az bir kişi öldü.[4] Aynı gün, Zagora köyüne 1.092 milimetre yağmur yağdı. Bu miktar, ülke genelinde aynı aydaki ortalama yağıştan 55 kat daha fazladır.[5]
6 Eylül'de Pelion'dan yükselen Krafsidonas nehri Volos'taki yatağından taştı ve bir köprüyü tahrip etti ve bir huzurevini yıktı.[6][7][8] yol boyunca arabaları, otobüsleri, ağaçları ve diğer yıkıntıları sürükledi.[9]
7 Eylül'de Atina ile Selanik arasındaki otoyol kapatıldı ve iki şehir arasındaki tren seferleri askıya alındı.[10] Teselya'da binalar ve köprüler yıkıldı ve tüm şehir sular altında kaldı. Buradan 800'den fazla kişi tahliye edildi.[11]
8 Eylül'de Larissa'da yağmurlar sona erdikten sonra, Pineios nehri kıyılarından taşarak yaklaşık 9,5 metre seviyeye ulaşırken su taşkınları olmaya devam etti.[12]
Yağış başladığından bu yana, Yunanistan'daki sel bölgesi için Copernicus Programının Hızlı Haritalama Hizmeti etkinleştirildi. 7 Eylül tarihli Sentinel-1 verilerinin analizi sonucunda, yaklaşık 73.000 hektarlık (180.000 dönüm) tahmini bir alanın sel sularıyla kaplandığı ortaya çıktı.[13]
10 Eylül'de Yunanistan'da ülke genelinde sellere bağlı olarak on beş ölü ve iki kayıp olduğu bildirildi.[14]
Libya
[değiştir | kaynağı değiştir]Derne kenti yakınlarında iki barajın çökmesi sonucu meydana gelen en az 50 metre yükseklikteki selde en az 5.000 kişi öldü, 10.000 kişi kayboldu. Doğu Libya'yı kontrol eden Ulusal İstikrar Hükûmeti Başbakanı Osama Hamada, yerleşim bölgelerinin haritadan silindiğini belirtti.[15][16]
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde araçların su altında kaldığı görülüyor.[17] Şehirde bulunan dört köprü de çöktü, hükûmet bakanı Hisham Chkiouat ise Derne'nin %25'inin "ortadan kaybolduğunu",[18] şehrin büyük bölümünün denize sürüklendiğini söyledi.[19]
Hükûmetin sağlık bakanı Othman Abduljalil, yalnızca Derne'de 6.000 kişinin kaybolduğunu söyledi. Morglar dolarken şehirdeki hastaneler çalışamaz hale geldi,[20] cesetler şehrin ana meydanına yerleştirildi ve 11 Eylül'de ölenlerin çoğu toplu mezarlara gömüldü.[21]
Al Abraq'a yaklaşık 170 milimetre yağmur düştü. Görgü tanıkları Reuters'e sel sularının 3 metreye kadar yükseldiğini söyledi.[22] Tobruk, Tacnis, Al-Bayada ve Battah'ın yanı sıra Jabal al Akhdar bölgesi boyunca ve batıdaki Mısrata'da da sel meydana geldi. Libya Kızılayı'na göre ülke genelinde en az 150 ev yıkıldı[23] ve aynı zamanda sellere müdahale eden üç gönüllü de öldü.[24]
Bulgaristan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulgaristan'ın güneydoğusundaki Burgaz ilinin Karadeniz kıyısındaki ve yakınındaki köyler sular altında kalırken, Kosti ve Arapya da dahil olmak üzere insanlar tahliye edildi. Tsarevo bölgesinde bir köprünün çökmesi sonucu üç kişi sulara kapıldı, bir kişi de kasaba yakınlarında boğuldu.[25][26]
Kosti'de yağış miktarı 311 mm (Eylül ayı ortalamasının %420'si), Ahtopol'da 196 mm (aylık ortalamanın % 350'si), Gramatikovo'da 275 mm (aylık ortalamanın %368'i) olarak ölçüldü.[27] Tsarevo'da, 20 saat içinde 330 mm yağışla (yıllık ortalamanın %40'ı) Bulgaristan ulusal rekoru kırıldı.[28]
Bulgaristan'ın kuzeydoğusundaki Tyulenovo yakınlarında denizde nadir bir su hortumu gözlemlendi.[29]
Türkiye
[değiştir | kaynağı değiştir]Fırtınanın ilk günlerinde Kırklareli'de yaşanan selde 6 kişi hayatını kaybederken, İstanbul'un Başakşehir ve Küçükçekmece ilçelerinde de 2 kişi öldü.[30][31]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Storm Daniel continues to sweep through the Mediterranean Basin". European Union, Copernicus Sentinel-3 imagery. 10 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ Badshah, Nadeem (6 Eylül 2023). "UK heat and floods in south-east Europe blamed on 'omega' weather system". The Guardian. 10 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "UK heatwave: What is an omega block – and how is it causing our extreme weather?". Sky News. 6 Eylül 2023. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Na bosbranden kampt deel van Griekenland nu met overstromingen". nos.nl (Felemenkçe). 5 Eylül 2023. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ ""Historic flooding event" in Greece dumps more than 2 feet of rain in just a few hours". CBS News. 5 Eylül 2023. 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "A Deluge in Greece". NASA Earth Observatory. 6 Eylül 2023. 9 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ Newsroom (5 Eylül 2023). "Βόλος: Κατέρρευσε πτέρυγα γηροκομείου – Επιχείρηση εκκένωσης". Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (greek). 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ "Βόλος: Τα ορμητικά νερά του Κραυσίδωνα «κατάπιαν» λεωφορείο (βίντεο)". www.naftemporiki.gr (Yunanca). 5 Eylül 2023. 9 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ ertnews.gr, Συντακτική Ομάδα (8 Eylül 2023). "Ο εφιάλτης της επόμενης ημέρας σε Πήλιο και Βόλο - Ανυπολόγιστες ζημιές, οδοιπορικό της ΕΡΤ". ertnews.gr (Yunanca). 9 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ "Dodental door overstromingen in Griekenland, Turkije en Bulgarije loopt op". nos.nl (Felemenkçe). 7 Eylül 2023. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "More than 800 rescued after extreme flooding in Greece turns villages into lakes". CNN. 7 Eylül 2023. 8 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Starkregen von Griechenland bis Hongkong" (Almanca). ORF. 9 Eylül 2023. 9 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Flood in Greece: EMSR692 – Situational reporting". Copernicus Emergency Management Service. 9 Eylül 2023. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Four more bodies found after Greece storm, raising toll to 15". Reuters. 10 Eylül 2023. 10 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Libyan city buries 700 people killed in devastating floods as 10,000 are reported missing". Associated Press. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Libya: Flash Floods In Derna". Barron's. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Flooding in eastern Libya after weekend storm leaves 2,000 people feared dead". AP News (İngilizce). 11 Eylül 2023. 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ "Libyan floods: Derna city alone recovers 1,000 bodies – minister". BBC. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Libyan floods: Derna city looks like a tsunami hit it - minister". BBC (İngilizce). 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ Alkhshali, Hamdi; Salem, Mostafa; El Damanhoury, Kareem (12 Eylül 2023). "At least 2,000 dead and 10,000 believed missing in Libya as 'catastrophic' flooding breaks dams and sweeps away homes". CNN. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "At Least 2,300 Dead In 'Epic' Libya Floods, Thousands More Missing". Barron's. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ Dadouch, Sarah (11 Eylül 2023). "'Catastrophe' in Libya's Derna as deadly floods engulf city". Washington Post. 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ "Thousands feared dead as flooding sweeps Libya". BBC. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Three Red Crescent Volunteers Killed While Helping Libya Flood Victims". Barron's. 12 Eylül 2023. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Bulgaria, Turkey and Greece streets turn to rivers in deadly floods". BBC News (İngilizce). 8 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "Bulgaria: Two People Died in the floods in Tsarevo, Two more are Missing". novinite.com. 5 Eylül 2023. 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "НИМХ: Най-много е валяло в с. Кости – над 311 mm (l/m²)". bnr.bg (Bulgarca). 8 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Capital.bg (5 Eylül 2023). "Национален рекорд за валежи предизвика смъртоносни наводнения в Царево". www.capital.bg (Bulgarca). 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ "Торнадо край Тюленово – зрелищни кадри, заснети от Meteo Balkans". bnr.bg (Bulgarca). 9 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ https://www.aa.com.tr/tr/gundem/istanbulda-sel-sularina-kapilan-2-kisi-hayatini-kaybetti/2984342#:~:text=Valilik%20a%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1nda%2C%20selde%20Ba%C5%9Fak%C5%9Fehir'de,(32)%20hayat%C4%B1n%C4%B1%20kaybetti%C4%9Fi%20aktar%C4%B1ld%C4%B1 12 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..