Düzyayla, Hafik
| Düzyayla | |
|---|---|
 | |
 Sivas'ın Türkiye'deki konumu | |
  Düzyayla Düzyayla'nın Sivas'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Sivas |
| İlçe | Hafik |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 308 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| ISO 3166 kodu | TR-58 |
| İl alan kodu | 346 |
| İl plaka kodu | 58 |
| Posta kodu | 58762 |
Düzyayla, Sivas ilinin Hafik ilçesine bağlı bir köydür. Tarihi kayıtlarda adı Horhun olarak da geçmektedir. Bir vakıf köyü olarak kurulmuştur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1574 yılında yapılan bir tahrirde Köyün adı Horhun'dur.[4] Vergi nüfusu 163 kişidir. Malikhane geliri 3700 akçedir.[5][6][7][8] Sivas Darüşşifası'na vakıf kaydedilmiştir. 1877 yılı Ermenice kayıtlarda Xoroxon, 1902 yılı kayıtlarında ise Horohon olarak geçmektedir.[9]
Horhun, Hafik ilçesinin kuzeydoğusunda bulunan bugünkü Düzyayla köyüdür. Vakfiyede köyün önceki sahibesinin Neseb Hatun olduğu belirtilmektedir. Adı geçen Neseb Hatun, II. Kılıçarslan'ın kızı ve I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in kız kardeşi olan Gevher Nesibe'den başkası olamaz. Bilindiği gibi Kayseri'deki Çifteler veya Gıyasiye adı ile tanınan Darüş-şifa 1206 (Hicri 602) yılında Gevher Nesibe Hatun'un vasiyeti üzerine yapılmıştır. Vakıf köyde kaydedilen mezralardan biri de Nesebe Hatun adını taşımaktadır. 1574 (Hicri 982) yılında yapılan tahrirde bu köyün sadece malikânesi yine Darüşşifa'ya vakıf yazılmış, divanî vergisi ise timar kaydedilmiştir. Vakfiyede Horhun köyüne Üzeyir, Adverirhan, Ovacık, Oruchan, Koymad gibi köy (kariye) ve mezraların bağlı olduğu belirtilmekte ancak, bu yerler için "kariye ve mezralar" diye genel bir ifade kullanıldığından hangilerinin köy, hangilerinin mezra olduğu anlaşılmamaktadır. Bu yerlerin hepsi de Horhun köyüne bağlı mezralar olduğu düşünülmektedir. Bugün Horhun köyü civarında vakfiyede adı geçen yerlerden sadece Üzeyir köyü mevcuttur. Horhun (Düzyayla) köyünün batısında bulunan bu köy bugün de aynı adı taşımakta olup Hafik ilçesinin merkez bucağına bağlıdır. Tahrir ve evkaf defterlerinde Üzeyir köyü, Horhun köyünden ayrı olarak Darüşşifa'ya vakıf kaydedilmiştir. Bugün yörede rastlanmamakla beraber diğer mezraların Selçuklu devrinde Türkçe adlar taşıması, Sivas'ın bu kesiminin 12. yy. başında tamamen Türkleştiğini kanıtlamaktadır. Bu mezralardan Çavuldur da Oğuz boylarından birinin adıdır.[10]
Köyün sınır köyleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karlı: Horhun (Düzyayla) köyünün batısında aynı adı taşıyan bir köy varsa da vakfiyede kaydedilen Karlı Köyü vakıf köyün güneyinde gösterilmiştir. XVI. yy. da Sivas'a bağlı Karlı köyünün malikânesi Şakir, Kadem ve Tatar adlı kişilerin çocukları üzerine kaydedilmiştir.
- Akpınar: Vakfiyede Horhun köyünün güneyinde ve Erzincan yoluna yakın bir yerde olduğu belirtilen bu köy yörede bugün mevcut değildir. Tahrir kayıtlannda Sivas'a bağlı bir Akpınar köyü görülür. 982/1574-75 yılında köyün malikânesi Sivas'ta Buruciye medresesine vakıf, divanîsi de hass-ı mir-i miran kaydedilmiştir.
- Altuntepe: Vakıf köyün sının belirtilirken adı kaydedilen Altuntepe, Hafik ilçesinin batısında Koçhisar gölünün güneyinde aynı adı taşıyan tepedir. Erzincan yolu olarak tanıtılan yol ise Sivas'tan gelip Erzincan'a giden kara yoludur. Bu yoldan kuzeye doğru ayrılan tali yol da vakfiyede Altuntepe'ye doğru uzandığı belirtilen aynı yoldur. Vakfiyenin kaydı, bugünkü Sivas-Erzincan yolunun XIII. yy.dan beri aynı yerlerden geçtiğini, adı geçen Altuntepe'nin eteğinden kuzeye giden tali yolun dahi eski bir yol olduğunu belgelemektedir. Sözü edilen Erzincan yolu yukarda da değinildiği gibi Kayseri'den gelip Erzurum üzerinden Azerbeycan ve Türkistan'a ulaşan kervan yolu idi. Vakıf köyün sının dolayısıyla kaydedilen, Muhammed, Ercük, Necmeddin mezraları görüldüğü gibi şahıs adları taşımaktadır. Adları mezralara verilen bu kişilerin kimler olduğunu tespit etmek mümkün değildir. Bu mezralar gibi vakfiyede adları geçen Kuyucak ve Kızılsenir köyleri de bugün yörede olmayan Selçuklu devrinin meskûn yer adlandır. [11]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Sivas il merkezine 48 km, Hafik ilçe merkezine 11 km uzaklıktadır.[12] Köyün 1 km doğusunda, doğal sırtlar üzerinde bir tümülüs yer almaktadır. Köyün karşısındaki kayalık tepe "Serenin Tepesi" olarak adlandırılmaktadır. Üzerinden seramik toplanmayan tepenin biçim ve konumu kale görünümündedir.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri[2][12] | |
|---|---|
| 2023 | 296 |
| 2022 | 289 |
| 2021 | 308 |
| 2020 | 312 |
| 2019 | 319 |
| 2018 | 344 |
| 2017 | 332 |
| 2016 | 344 |
| 2015 | 365 |
| 2014 | 356 |
| 2013 | 355 |
| 2012 | 370 |
| 2011 | 376 |
| 2010 | 392 |
| 2009 | 396 |
| 2008 | 433 |
| 2007 | 442 |
| 2000 | 488 |
| 1990 | 760 |
| 1985 | 870 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Duzyayla, Turkey Page" (İngilizce). fallingrain.com. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ a b "Sivas Hafik Düzyayla Köy Nüfusu". nufusune.com. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Kayseri ve Sivas darüşşifalarının vakıfları". DergiPark. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2025.
- ^ "Kayseri ve Sivas darüşşifalarının vakıfları". 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2025.
- ^ "KAYSERI VE SiVAS DARÜSSIFALARYNINVAKIFLARI". Doç. Dr. REFET YINANÇ. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023.
- ^ [1] 31 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
- ^ "Çavuldur boyu". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2024.
- ^ "Vakıflar Dergisi 22". 18 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2025.
- ^ a b "Düzyayla Köyü". yerelnet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.
- ^ "Düzyayla Seren Tümülüsü" (PDF). XIV. ARAŞTIRMA SONUÇLARI TOPLANTISI II, YAYIN NO:1878. T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI ANITLAR VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. 27-31 Mayıs 1996. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ekim 2024.