Dünyalaştırma

Olası bir uygulamada Mars'ın dünyalaşma evreleri.

Terraforming, dünyalaştırma ya da yeryüzü şekillendirme, bir gezegenin ya da uydusunun koşullarını Dünya'ya benzetme, yani insanların yaşayabilmesi için uygun hâle getirme sürecidir.

Henüz uygulamada bir örneği olmasa da birçok bilim insanı tarafından olası senaryolar üretilmekte, Science gibi bilimsel dergilerde yayınlanmaktadır. Tasarılardaki aday gezegenler ise Mars, Venüs, Jüpiter'in uyduları, Ay ve hatta bazı büyük göktaşlarıdır. Mars başta olmak üzere Ganymede, Callisto, Europa gibi Jüpiter'in dev uyduları, Satürn'ün Titan ve Enceladus adlı uyduları ve cüce gezegen Ceres düşünülmektedir. Uzaya çıkanlarda baş dönmesi, mide bulantısı, kusma gibi ani semtomlar gözlenebilmektedir. Uzay tutması denen bu olayın uçak ya da deniz tutmasından pek de bir farkı yoktur. Asıl sorun uzayda uzun süre kalındığı zaman ortaya çıkmaktadır. Kas zayıflığı ve denge duyusu kaybının yanı sıra, omurgada %5-6, leğen kemiğinde %10-12, kalçada %7-9'a varan kemik erimeleri olabilmektedir. Bu da Mars'a yapılacak olası bir insanlı uçuşta yol esnasında ciddi kemik kırılmaları olabileceğini düşündürmektedir. Bu yüzden astronotlara aynı yerçekim gücünü uygulayacak giysiler hazırlanmaktadır. Ayrıca kemik erimesinin önüne geçecek egzersizler ve ilaçlarla ilgili çalışmalar sürmektedir. Uzun süre ailesinden, arkadaşlarından çok uzakta kalan ve kapalı mekanlarda gözlenmesi kaçınılmaz olan psikolojik sorunlara karşılık astronotlar ciddi psikolojik eğitim almaktadır. Mars'ta insanların yaşadığı bir ortam kurulduktan sonra Mars'ın kutupları hidrojen bombaları ile patlatılacak, on yıl içinde sera etkisiyle sıcaklıklarda yükselme ve su kaynağında artış sağlanacaktır.

Aday gezegenler

Mars

Birçok bakımdan Mars Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlerden Dünya'ya en çok benzer olanıdır.Mars'ın bir zamanlar ortam olarak Dünya'ya benzediği düşünülmekteydi. Bu etmenler göze alındığında Mars en etkili dünyalaştıma hedeflerinden biri olacaktır. Modern teorisyenlere göre, Mars yaşanabilir bölgenin dış kenarında bulunmaktadır, Güneş Sistemi'nin bir bölgesinde hayat var olabilir. Mars konsantre sera gazlarının yeterli atmosfer basıncında yüzeyindeki sıvı suyu destekleyecek genişletilmiş yaşanabilir bölge olarak bilinen bir bölge sınırındadır. Mars atmosferi ve toprağı sülfür, nitrojen, hidrojen, oksijen, fosfor ve karbon dahil çok önemli temel unsurlardan birçoğunu içerir. Mars'ta Yerçekimi Dünya'nın %38 i kadar. Bu nedenle belli sağlık sorunları ortaya çıkarabilir. Ayrıca yerçekiminin düşük olması düşük Kurtulma hızı beraberinde getirir.Mars Manyetosfer tabakasından yoksundur bu da güneş sistemi radyosyondan ve atmosferi korumak ile ilgili zorunlulukları beraberinde getirir. Karbon Dioksit Süblimleştirme, Amonyak göndermek, Yörüngede ayna kullanımı, Flor bileşiklerinin kullanılması, Asteroid etkisi, Yansıtabilirlik azaltma gibi yöntemler önerilmektedir.

Venüs

Venüs her 243 günde bir güneşin etrafında tam tur atar. Bununla birlikte, Venüs'ün son derece yavaş dönme hızı bitkiler ve hayvanların uyumu için zor olabilecektir. Yavaş dönüşü muhtemelen, belirgin manyetik alanın olmamasını sağlar. Venüs'ü dünyalaştırmak için üç büyük değişim gerekecektir:

Venüs 450 °C yüzey sıcaklığının azaltılması
Gezegenin yoğun 9.2 çoğu giderilmesi MPa (~ 91 atm ) karbon dioksit ve kükürt dioksit atmosferden, kaldırılması veya dönüştürülmesi
Atmosfere oksijen ilavesi

Europa (uydu)

Europa'yı dünyalaştırma Europa uydusu iklimini insanların yaşaması için uygun hale getirmek için olan varsayımsal süreçtir. Jüpiter'in etrafında çok büyük bir radyasyon kemeri var ancak uzay teknolojisi ile bunun üstesinden gelinebileceği öne sürülüyor. Europa'yı Dünyalaştırma için büyük değişimler gerekecektir:

Bir ozon tabakası ultraviyole radyasyon emer ve yüzeye ulaşan zararlı radyasyon miktarını azaltır. Manyetik alan kurulması gerekir. Oksijenin yüzdesinin uygun olması gerekir (Dünya'da atmosferin yaklaşık %21 dir). Atmosferik basınçın artması gerekir. Fazla yüzey suyunun veya buzun çıkarılması gerekir.

Diğer

Dünyalaştırma için olası diğer adaylar (muhtemelen yalnızca kısmi veya paraterraform) Titan, Callisto, Ganymede, Ay ve hatta Merkür, Satürn'ün uydusu Enceladus ve cüce gezegen Ceres.

Etik açıdan eleştirisi

Acı odaklı etik açısında eleştirisi

Bazı hayvan refahı savunucuları, dünya merkezli hayatı başka gezegenlere de yaymanın doğuracağı yaban hayvanı ıstırabına dikkat çeker:^[1]^[2]

Sezgilerimiz, doğanın huzurlu bir yer olduğunu söyler. Bu, aslan gibi büyük hayvanların K-seçimli üreme stratejilerinden dolayıdır. Bu tür hayvanlar nispeten az sayıda genç birey dünyaya getirir ve onlarla ilgilenmek için uzun zaman harcarlar. R-seçimli hayvanlarsa aşırı yüksek sayılarda yavruyu dünyaya getirir ve onlarla pek ilgilenmezler. Bunun sonucunda, çoğu henüz çok küçükken, acı verici biçimlerde can verir. Bu tür hayvanlar (örneğin balık, böcek ve diğer omurgasızlar) sayı olarak doğada çok daha fazladır. Henüz daha yavru iken ölmeyen bireyler bile hayatlarının kalanını yırtıcılardan kaçınmaya çalışarak, devamlı açlık ve susuzluk, hastalık, yaralanma riski ve yüksek stres altında yaşar. Eğer vahşi hayvanların çoğunun (buna böcekler de dahil) hayatlarında acının ağır bastığı sonucuna varıyorsak; yaban hayvanlarının sayısını artırmanın toplam ıstırabı da artıracağından bunun kötü bir şey olacağını da düşünmeliyiz. Eğer insanlık yaban hayvanlarını diğer gezegenlere yayarsa bu astronomik oranda daha kötü olacaktır.^[2]

Çevre etiği açısından eleştirisi

Uygulamalı etik alanında araştırmalar yapan Robert Sparrow, başka bir gezegenin peyzajını 'bozup' kendi amaçlarımıza hizmet etmesi için dünyaya benzetmeye çalışmanın büyük bir kibir ve vandallık örneği olacağını savunmuştur.^[3]

Kaynakça

^ Brian Tomasik (2 Kasım 2015). "The Importance of Wild-Animal Suffering". Relations. Beyond Anthropocentrism. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Michael Dello-Iacovo. Ethics of terraforming."On terraforming, wild-animal suffering and the far future" (PDF). s. 5. 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ Robert Sparrow. "The Ethics of Terraforming", Volume 21, Issue 3, Fall 1999. ss. 227-245. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.

Dış bağlantılar

Erich von Däniken, Yoksa yanıldım mı?, Cep yayınları, 1994
http://www.apa.org/monitor/2008/03/space_psych.html23 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://spaceflight.nasa.gov/living/15 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.spacefuture.com/habitat/living.shtml25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Brian Tomasik (2 Kasım 2015). "The Importance of Wild-Animal Suffering". Relations. Beyond Anthropocentrism. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[:0-2] Michael Dello-Iacovo. Ethics of terraforming."On terraforming, wild-animal suffering and the far future" (PDF). s. 5. 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[3] Robert Sparrow. "The Ethics of Terraforming", Volume 21, Issue 3, Fall 1999. ss. 227-245. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.

[1]

[2]

[3]