İçeriğe atla

Cromartyshire

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Cromatyshire'ın konumu

Cromartyshire (İskoç Galcesi: Siorrachd Chromba), İskoçya'nın Dağlık Bölgesi'nde bulunan tarihi bir bölgedir; Cromarty bölge kasabası çevresindeki orta çağdan kalma "eski bölge" ve 17. yüzyılın sonlarında Ross-shire'dan transfer edilen 22 yerleşim bölgesi ve eksklavdan oluşur. Eski bölgenin altı katı büyüklüğündeki en büyük kısım, Ullapool'un kuzeybatısındaki Coigach'tır. 1890'da Cromartyshire, Ross-shire ile Ross ve Cromarty idari bölgesi olarak birleştirildi ve bu bölge, 1975'te Highland'in yeni konsey alanıyla birleştirildi.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Cromarty'nin ortaçağ şerifliği, Black Isle yarımadasının kuzeyinde tek bir bölgeyi kapsıyordu. Urquhart Klanı'nda şeriflik kalıtsaldı.[1] Bölge, Cromarty Firth'ten Invergordon'a giden bir feribotun geçtiği Balblair'deki bölge hariç, komşu Kirkmichael mahallesinin çoğu, Cullicudden mahallesinde tek bir çiftlik ve Cromarty mahallesinden oluşuyordu. On dokuzuncu yüzyılın ortalarına kadar Cromartyshire ve Ross-shire arasında bulunan Mulbuie bozkırının mülkiyeti belirsizdi.[1][2]

Cromartyshire başlangıçta Inverness-shire ile sınır komşusuydu, 1504'te Ross-shire, Inverness-shire'ın en yakın bölgelerinden oluşturuldu ve sınırları 1661'de sabitlendi.[3] Resolis mahallesini oluşturmak için Kirkmichael ve Cullicudden mahalleleri birleştirildi.[4]

Bölge toprakları, 1682'de Tarbat'lı Mackenzies tarafından Urquhart'lardan satın alındı.[5] Mackenzies, Black Isle'ın kuzeyindeki Moray Firth'teki Tarbat baronluğu da dahil olmak üzere Ross-shire'da dağınık topraklara sahiplerdi.[5] 1685 yılında, Tarbat Vikont'u olan ve daha sonra Cromartie Kontu rütbesine yükselen Sir George Mackenzie, İskoçya Parlamentosu'ndan iki kanunu geçirterek, Easter Ross'taki topraklarını Ross-shire'dan Cromartyshire'a devredilmesini sağladı.[6] Devir işlemi şu şekilde sıralandı:[7]

Tarbat baronisi ve içindekiler, ayrıca Little Farness ve diğerleri, onun Delny baronluğu içindeki toprakları, Wester St Martins toprakları, Easter Balblair ve St Martins'li George Dallas'a ait feribotla birlikte. ve,[8]
Pittonachie, Beneckfield, Avoch, Castleton, Auchterflow, Hauldoks, Killen, Raddery, Balmeechy, Little Suddey toprakları ve Chanonry ve Rosemarkie çevresindeki toprakları.
Mor renkte Cromartyshire'ı ve yeşil renkte Ross-shire'ı gösteren 1892 İskoçya haritasından detay

Bu hüküm, Vikont Tarbat'a ait olmayan bazı toprakların dahil edildiği gerekçesiyle 1686'da yürürlükten kaldırılmışsa da, 1690'da yalnızca "Mülk olarak adı geçen vikonta ait olan bölge, söz konusu Tarbat baronluğunu ve Ross'taki diğer tüm toprakları" içerecek şekilde yeniden yürürlüğe girmiştir.[9]

Cromartyshire, İskoçya Parlamentosu'ndaki en küçük seçim bölgesiydi ve 1703'te yalnızca beş mülk sahibi iki Komiseri seçiyordu. 1707 Birlik Yasası'ndan sonra, yakınlardaki küçük bir ilçe olan Nairnshire ile dönüşümlü olarak Westminster'a bir milletvekili gönderdi.[10] 1831'deki son seçimde kayıtlı 19 oydan yalnızca altısının gerçek mülk sahibi olduğu görüldü.[11]

Eksklavlar birçok amaç için Cromartyshire yerine Ross-shire'ın bir parçası olarak yönetiliyordu.[12][13] 1747 tarihli Şerifler (İskoçya) Yasası'ndan sonra Ross ve Cromarty'nin ortak tek şerifleri vardı. 1801 nüfus sayımı raporunda "Shire of Cromarty" ve "Shire of Ross" olarak ayrı ayrı listeleniyordu; ilki yalnızca eski bölgeyi, ikincisi ise dış bölgeleri içeriyordu. 1811 nüfus sayımı raporu, onları ayırmanın pratik olmadığı gerekçesiyle "Ross ve Cromarty"yi bir arada listeliyordu. 1805'te Ross-shire ve Cromartyshire'daki yolların bakımı sorumluluğu birleştirildi. 1810'da milisler bazı eksklavlarda Ross-shire'dan, diğerlerinde ise Cromartyshire'dan yanaydı. 1832 İskoç Reform Yasası, Cromartyshire'ın seçim bölgesini Ross-shire'ınkiyle birleştirerek Ross ve Cromarty'yi oluşturdu ve bir milletvekilini Parlamentoya geri getirdi. Polis ve derecelendirme idaresi Viktorya döneminde benzer şekilde birleştirildi.[14] 1889 Yerel Yönetim (İskoçya) Yasası, "Ross ve Cromarty bölgelerinin ayrı bölgeler olmaktan çıkacağını ve Ross ve Cromarty bölgesi adı altında her türlü amaç için birleşeceğini" öngörmektedir. (Ross ve Cromarty aynı zamanda Nairnshire'ın bir dış bölgesini ve Inverness-shire'ın neredeyse bir dış bölgesini de bünyesine kattı; ilki Ferintosh'un baronluğuydu ve ikincisi Muir of Ord tren istasyonu çevresindeki Kilmorack mahallesinin bir dış bölgesiydi.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarbat Burnu'nda denizfeneri

İlçenin dağınık yapısı göz önüne alındığında genelleme yapmak zordur. Orijinal bölge, Black Isle yarımadasının Cromarty Firth sınırındaki bir kısmından oluşuyordu; bunun karşısında Tarbat yarımadası yer alıyordu ve Tarbat Ness de dahil olmak üzere birçok kısmı Cromartyshire'a aitti. İç kısımlar Ross-shire'da dağlık, uzak ve seyrek nüfuslu birkaç yerleşim bölgesinden oluşur. Batıda, Gruinard Adası'nın güney ucu da dahil olmak üzere Little Loch Broom'un çeşitli bölümleri vardır. Loch Broom'un kuzeyinde, Ullapool'u, Coigach yarımadasını ve Enard Körfezi'ndeki bir dizi küçük adayı (en önemlisi Sgeir Mhòr, Fraoachlan, Eilean Mòr, Eilean Mòineseach ve Green Island) içine alan ilçenin en büyük bölümü yer alır. Loch Broom'un Minch ile buluştuğu Summer Adaları. Bu bölüm aynı zamanda bir dizi göl içerir, en önemlisi Loch na Totaig, Loch Osgaig, Loch Raa, Loch Vatachan, Fionn Loch, Loch Veyatie, Loch Lurgainn, Loch Bad a' Ghaill, Loch Sionascaig, Lochan Tuath, Loch an Doire Duibh, Loch Doire na h-Airbhe, Loch a Ghille, Loch Buine Mhòire, Loch Call an Uidhean, Loch a' Chroisg, Loch Achall, Loch an Daimh, Loch na Maoile, Loch Ob an Lochain, Clar Lochan ve Loch an Eilein.

Kaynaklar Cromartyshire'a eklenen kayıtları sekiz ile on bir arasında numaralandırma eğilimindedir;[15][16][17] ancak bazıları birden fazla parselden oluşmaktadır. 1807'de Alexander Nimmo, eklemeleri her birinde iki ila altı parsel bulunan sekiz grupta sıralamıştır.[18]

Yerleşim yerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Sir George Steuart Mackenzie, Board of Agriculture (Great Britain) (1810). General View of the Agriculture of the Counties of Ross and Cromarty: With Observations on the ... (İngilizce). Oxford University. Printed for Richard Phillips. 
  2. ^ Wilson, John Marius (1854). The Imperial gazetteer of Scotland; or, Dictionary of Scottish topography. Robarts - University of Toronto. Edinburgh A. Fullarton. 
  3. ^ "Records of the Parliaments of Scotland". www.rps.ac.uk. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  4. ^ "UK Government Web Archive". webarchive.nationalarchives.gov.uk. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  5. ^ a b "Cromartyshire | History of Parliament Online". www.historyofparliamentonline.org. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  6. ^ Sir George Steuart Mackenzie, Board of Agriculture (Great Britain) (1810). General View of the Agriculture of the Counties of Ross and Cromarty: With Observations on the ... (İngilizce). Oxford University. Printed for Richard Phillips. 
  7. ^ "Records of the Parliaments of Scotland". www.rps.ac.uk. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  8. ^ "Records of the Parliaments of Scotland". www.rps.ac.uk. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  9. ^ "Records of the Parliaments of Scotland". www.rps.ac.uk. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  10. ^ "Cromartyshire | History of Parliament Online". www.historyofparliamentonline.org. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  11. ^ "Cromartyshire | History of Parliament Online". www.historyofparliamentonline.org. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  12. ^ Commons, Great Britain Parliament House of (1840). Reports from the Commissioners (İngilizce). 
  13. ^ "Cromarty Bay, Cromarty District, Cromarty Firth, Cromartyshire". www.electricscotland.com. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  14. ^ "Administration". www.electricscotland.com. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  15. ^ "Cromarty Bay, Cromarty District, Cromarty Firth, Cromartyshire". www.electricscotland.com. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024. 
  16. ^ The Encyclopaedia Britannica, Or Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature: Reid - Scy (İngilizce). Black. 1859. 
  17. ^ Bryce, James (1862). The family gazetteer and atlas of the world. The atlas by W. & A.K. Johnston (İngilizce). 
  18. ^ The earls of Cromartie: their kindred, country, and correspondence Vol.2. William Fraser (İngilizce). Edinburg. 1876. s. 460-462. Erişim tarihi: 21 Haziran 2024.