Cevat Şıhlinski
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ocak 2023) |
| Cevat Şıhlinski | |
|---|---|
 Cevat Bey Rus İmparatorluk Ordusu'nda hizmet ederken | |
| Doğum | 3 Ocak 1874 Salahlı, Kazah Uyezdi, Yelizavetpol Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1959 (84 yaşında) Türkiye |
| Bağlılığı |  Rus İmparatorluk Ordusu (1871–1917) Azerbaycan Millî Ordusu (1918–1920) İran ordusu |
| Rütbesi | podpolkovnik (Rus İmparatorluğu'nda) albay (Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde) |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Azerbaycan-Ermenistan Savaşı 1920 Gence İsyanı |
| Ailesi | |
| Babası | Mehmed Ağa Şıhlinski |
| Çocukları | Cengiz Şıhlinski Nazir Şıhlinski Gövher Şıhlinskaya |
Cevat Şıhlinski, (Azerice: Cavad bəy Məmməd Ağa oğlu Şıxlinski; 3 Ocak 1874, Salahlı, Azerbaycan – 1959), Azerbaycanlı bir subay ve tümgeneraldir. General Aliağa Şıhlinski'nin yeğeni ve yazar İsmail Şıhlı'nın amcasıdır.[1]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Cevat Bey Şıhlinski, Yelizavetpol Guberniyası'nın Kazah Uyezdi'ndeki küçük Salahlı köyünde (şimdiki Azerbaycan'ın Kazah Rayonu'na bağlı Aşağı Salahlı köyü) toprak sahibi bir ailede dünyaya gelmiştir. İlk kez 1537'de yazılı kaynaklarda adı geçen soylu bir aileden geliyordu. Genel eğitimini Tiflis Harbiyeli Kolordusu'nda almıştır.[2]
General Aliağa Şıhlinski'nin yeğeni, yazar İsmail Şıhlı'nın amcasıdır. Aynı zamanda Rüstem Şıhlinski'nin kardeşi ve Mirza Hüseyn Efendi Gayıbov'un torunudur. Şıhlinskiler ailesine mensuptur.[3]
Askeri hizmeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Rus İmparatorluğu'nda
[değiştir | kaynağı değiştir]Cevat Bey Şıhlinski, 28 Ağustos 1892'de 2. Konstantinovski Askeri Okulu'nda özel bir Junker harbiyeli olarak hizmete başlamıştır. Buradan birinci kategoride mezun olmuştur. 8 Ağustos 1894'te 39. Topçu Tugayında teğmen olmuştur. Burada bir eğitim ekibinin öğretmenliği görevine atanmıştır. 18 Ağustos 1895'te tugay için at seçmek üzere Kazah Rayonu'na gönderilmiştir. Kasım 1897'den itibaren 3. Bataryanın kıdemli subayı olarak görev yapmıştır. Kars ve Aleksandropol'de askeri hizmetini sürdürmüştür. 1 Temmuz 1898'de teğmenliğe terfi etmiş, 19 Ağustos 1901'de stabskapitän rütbesini almıştır. 1 Ocak 1909'da yüzbaşılığa terfi etmiştir. 28 Mart 1904'te Kars şehrinde bulunan 5. Batarya komutanlığına atanmıştır. Mart 1911'de Şıhlinski, 2. derece Aziz Stanislav Nişanı ile ödüllendirilmiştir. 21 Şubat 1913'te Romanov Hanedanı'nın tahta çıkışının 300. yıldönümü şerefine bir hatıra madalyası ile ödüllendirilmiş ve yarbaylığa terfi etmiştir.[4][5][6]
I. Dünya Savaşı sırasında, 1915'te yarbay Cevat Bey Şıhlinski 23. Havan Tümenine komuta etmiştir. 10 Şubat 1916'da 45. Topçu Tugayının 4. Bataryasının komutanlığına atanmıştır. 5 Mart 1916 ve 14 Ekim 1916'da iki kez Cevad bey Şikhlinski En Yüksek Fazilet Nişanı ile onurlandırılmıştır. 1917'de 45. Topçu Tugayının 1. Bölümünün komutanı olmuştur. 22 Nisan 1917'de albaylığa terfi etmiştir.[4]
Azerbaycan Millî Ordusu'nda
[değiştir | kaynağı değiştir]Cevat Bey Şıhlinski, 1917 yılı sonunda Azerbaycan'a dönerek Müslüman Kolordusu'nda hizmete girmiştir. Kafkasya Cephesi Başkomutanı Piyade Generali Nikolay Prjevalski'nin 11 Aralık 1917 tarihli 155 sayılı emriyle yeni teşkil edilmiştir. 26 Haziran 1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararı ile Azerbaycan Özel Kolordusu olarak yeniden adlandırılmıştır. Komutanı, Batı Cephesi 10. Ordu eski komutanı Korgeneral Aliağa Şıhlinski idi. Cevat Bey, 1. Topçu Tugayının komutanlığına atanmıştır. Temmuz 1918'in başlarında kolordu dağıtılmış ve birlikleri, Osmanlı ordusu'nun 5. Kafkas ve 15. Çanakkale tümenleriyle birlikte, Nuri Paşa komutasındaki yeni kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun bir parçası olmuştur. Albay Şıhlinski, 1. Topçu Alayı komutanlığına atanmıştır. Hizmetini Azerbaycan Millî Ordusu'nda sürdürmüştür. Topçu Amirliği Amir Yardımcılığı görevinde bulunmuştur. 17 Şubat 1919'da Albay Cevat Bey Şıhlinski Harbiye Nazırı Samet bey Mehmandarov'un emriyle Gence garnizonunun başına getirilmiş, 25 Haziran'da 1. Piyade Tümeni komutanlığına tümgeneralliğe terfi ettirilerek atanmıştır. Azerbaycan'ın Bolşevikler tarafından işgalinden sonra 1920'de Gence İsyanının ana organizatörlerinden ve liderlerinden biri olmuştur.[7][8]
Sonraki yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Cevat Bey Şıhlinski, Gence'deki isyanın bastırılmasından sonra Gürcistan'a kaçmış ve ardından Mart 1921'de Türkiye'ye göç etmiştir. 1923'te İran ordusuna girmiş ve burada Erdebil garnizonunun komutanlığına atanmıştır. Cevat Bey Şıhlinski, İran ordusunda birkaç yıl görev yaptıktan sonra İran'ı terkederek Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır. 1959'da Türkiye Cumhuriyeti'nde ölmüştür.[7][8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Şıxlinskilər". shixlinski.az. 2009. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.
- ^ Encyclopedia of the Azerbaijan Democratic Republic. Vol. II cild. Baku, 2004. p. 459
- ^ T. Bağırov Gəncə: üsyanmı, qiyammı?, 1997, p.12
- ^ a b Encyclopedia of the Azerbaijan Democratic Republic. Vol. II cild. Baku, 2004. p. 460
- ^ General list of officer ranks of the Russian Imperial Army. Compiled on January 1, 1909 - St. Petersburg, 1909, p. 663
- ^ List (by seniority in rank) to generals, staff officers and class officials of the 39th artillery brigade for the month of March 1900 // Russian State Military Historical Archive f. 3715 (39th artillery brigade), op. 2, d. 3
- ^ a b "Кинорежиссер Зия Шихлинский". azeri.ru. 9 Haziran 2009. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.
- ^ a b Xanlar Bayramov, “Gəncə üsyanı” Baku, 2010, p.93