Carlo Collodi
Carlo Collodi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Carlo Lorenzini 24 Kasım 1826 Floransa, Toskana Büyük Dükalığı |
| Ölüm | 26 Ekim 1890 (63 yaşında) Floransa, İtalya Krallığı |
| Defin yeri | Monumentale Delle Porte Sante mezarlığı - Floransa |
| Meslek | Gazeteci; Yazar |
| İşveren | Il Lampione; Lo scaramuccia; Il Fanfulla |
| Tanınma nedeni | Çocuk romanı karakteri Pinokyo'nun yaratıcısı |
| Ebeveyn(ler) | Angiolina Orzali Lorenzini (Annesi); Domenico Lorenzini (Babası) |
| Etkilendikleri | Charles Perrault; Alessandro Luigi Parravicini |
Carlo Lorenzini (d. 24 Kasım 1826, Floransa - ö. 26 Ekim 1890, Floransa), İtalyan gazeteci ve yazar.
Bir kültürel simge haline gelen çocuk romanı karakteri Pinokyo'nun yaratıcısıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1826 yılında Floransa'da yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Asıl adı Carlo Lorenzini idi. Babası aşçı Domenico Lorenzini; annesi hizmetçi Angela Orzali idi.[1] Her ikisi de Marki Lorenzo Ginori'nin evinde çalışmaktaydı. Yazarın takma adı Collodi, annesinin doğduğu yerin adıdır.[2]
İlköğrenimini köyünde tamamladıktan sonra Marki Lorenzo Ginori'nin desteğiyle Toskana'da bir papaz okulunda ilahiyat öğrenimi gördü ancak din adamı olmak istemiyordu.[1] Yanında yaşadığı Rahip Zipoli'den piyano öğrendi. On altı yaşındayken felsefe öğrenimi için Floransa'ya gitti; ardından Floransa'nın en büyük kitapçısı olan ve bir de küçük matbaası bulunan Libera Piatti'de çalıştı. Burada yazar ve entelektüellerden oluşan bir çevre edindi, edebiyata karşı ilgisi arttı.
Ulusal birliğini sağlamaya çalışan İtalya'nın Avusturya'ya karşı mücadelesine destek vermek için gönüllü olarak orduya katıldı. 22 yaşında iken gazeteciliğe başladı ve Risorgimento (Yeniden Yükseliş) hareketini desteklemek için 1848'de Il Lampione (Sokak Lambası) adlı mizah dergisini çıkarmaya başladı. Dergi kurulduktan birkaç ay sonra sansür dairesi tarafından kapatıldı; ama Collodi yılmayarak 1853’de La Scaramuccia (Didişme) adlı yeni bir dergi kurdu.
Gazeteciliği 1859'a kadar sürdürdü, sonra Giuseppe Garibaldi'nin özgürlük mücadelesi veren kuvvetlerine katıldı. 1861'de İtalya Krallığı kurulunca, gazeteciliği ve silahlı eylemleri bırakarak şehri Floransa'ya geri döndü ve resmî görevler üstlendi: Önce sansür dairesinde çalıştı, sonra valilikte görev aldı.
Edebiyat çalışmalarına hiç ara vermemiş olmasına karşın, 1875'e kadar dikkat çekici bir başarı sağlayamadı. 1875'te, Floransa'da bir yayınevi için Perrault'nun masallarını İtalyancaya çevirdi. Bu çeviri çalışması, çocuk edebiyatını yakından tanımasını sağladı ve onu derinden etkiledi.[2] Kendisi de çocuk öyküleri yazmaya başladı ve Giannettino adlı bir karakter yarattı.
Yapıtlarından Giannettino 1876'da, Minuzzolo 1878'de yayımlandı. 1881'de emekli oldu. Çocukluğuna dönme arzusuyla köyüne dönüp annesi ve erkek kardeşi ile yaşamaya başladı.[1] 7 Temmuz 1881'de Il giornale per i bambini adlı çocuk dergisinde Pinokyo'nun maceralarını tefrika etmeye başladı ve büyük ilgi gördü. Ancak o, kariyerini bir çocuk kitapları yazarı olarak devam etmek istemiyordu.[3] Bu yüzden dört ay sonra öyküyü Pinokyo'nun ölümü ile bitirse de okuyucuların yoğun talebi üzerine 16 Şubat 1882'de romana eklediği Mavi Peri'nin sihirli değneği ile onu tekrar hayata döndürdü ve Pinokyo'nun Maceraları'nı yayınlamayı sürdürdü. Bu noktadan itibaren hikâyelere Ugo Fleres'in çizimleri eşlik etti. Collodi, Pinokyo'nun Maceraları'na Il giornale per i bambini 'nin 25 Ocak 1883 tarihli sayısında kesin olarak son verdi.[4] Aynı yıl Pinokyo'nun Maceraları bu kez kitap olarak yayımlandı.
Collodi, 26 Ekim 1890'daki ani ölümüne kadar çocuk kitapları yazmaya devam etti. Cenazesi Floransa'da Porte Sante Anıt Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Bazı eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- I racconti delle fate (Perilerin Öyküleri), 1875
- Giannettino (Küçük Giannetto), 1876
- Minuzzolo (Bızdık), 1878
- Le avventure di Pinocchio (Pinokyo'nun Serüvenleri), 1883
- Storie allegre (Neşeli Öyküler), 1887
- Note gaie (Neşeli Yazılar), 1892
- Divagazioni critico-umoristiche (Eleştirel-Gülmeceli Değinmeler), der.: Giuseppe Rigutini, 1892
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Berköz, Egemen. "Pinokyo (Le Avventure Di Pinocchio) ? Carlo Collodi". insanokur.org sitesi, 1 Ekim 2006. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020.
- ^ Scheffler, Axel (7 Haziran 2016). "'Imprinted in the soul of every Italian': Carlo Collodi's Pinocchio". The Guardian. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020.
- ^ Carlo Collodi (1991). Pinokyo. Berköz, Egemen tarafından çevrildi (1. Basım bas.). Can Yayınları. s. 223.
