Cahri
| cahri | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ülke | Azerbaycan |
| Nüfus | |
| • Toplam | 10.500 kişi. (2.015) |
| Zaman dilimi | UTC+04.00 |
Cahri, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Babek ilçesinin Cahri yerleşim idari mülki ilçesinde bir yerleşim yeridir.[1] Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi'nin 12 Haziran 2020 tarih ve 128-VIQ sayılı Kararı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Babek ilçesinin Cahri köyü idari mülki dairesi dahilindeki Cahri köyüne statüsü verildi. Bir yerleşim yeri olan Cahri köyünün idari bölge dairesi, Cahri yerleşiminin idari bölge dairesi olarak kabul ediliyordu.[2]
toponimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Oikonym, "nehrin alçak kıyısı" anlamına gelen halk toponimi terimi cahir/cühür' çayının bir sahilidir
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Cahri yerleşimi çok eski bir yerleşim yeriydi. Şu anda bulunduğu bölgede yapılan kazılar sonucunda keşfedilen höyüklerin yanı sıra mezarlardan çıkan 2-3 bin yıllık çömlek mezarlar ve toprak kaplar ve çeşitli ev eşyaları da bunu kanıtlıyor. 1904 -1905 yıllarında Ermeni soygunlarına maruz kalmış ve Araz - Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda temel destek noktalarından ve stratejik merkezlerden biri olmuştur. 1921 yılı idari mülki taksimatına göre Cahri, Nahçıvan Şehrinin ilçelerinden biriydi. Bu bölgenin merkezi 1 yerleşim yeri ve 20 köyden oluşan cahri köyüydü. 1929 yılında Ermeni SSC'ye verilen köylerden (Sultanbey, İtkıran, Almalı, Ağhaç) 1921 yılında bu ilçeye dahil edilmiştir. 19 Haziran 2020'de Cahri köyüne yerleşim yeri statüsü verildi.[3]
Tarihi anıtlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Cahri kasabasında aşağıdaki taşınmaz tarihi ve kültürel eserler kayıtlıdır:
| Envanter № | Anıtın adı | Tarih | Konum adresi | Tip | Önem derecesi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1846 | Işıklar mesken | III-XVIII yüzyıllar | Cahri kasabası | Arkeolojik | Ülke |
| 1847 | Çalxanqala | M.Ö XVII yüzyıl | Cahri kasabası | Arkeolojik | Ülke |
| 1848 | Lizbirt konum adresi | XIV-XVII yüzyıllar | Cahri kasabası | Arkeolojik | Ülke |
| 5317 | Hamam | XIX yüzyıl | Cahri kasabası | Mimari | Yerli |
Coğrafya ve iklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasaba, Babek ilçesinin merkezine 23 km, Nahçıvan şehrinin 15 km kuzeyinde, cahriçay kıyısında, eteklerinde yer almaktadır. Şahbuz ilçesinin Didivar, Nazarabad, Şıhmahmud, Payız, Vayxır, Khal-Khal ve Türkeş, Kengerli ilçesinin Hıncab ve Tazakend köyleri komşudur. Doğusunda Kızıl Dağı, batısında ise Gash Dağları ile çevrilidir. Maden ve tatlı su kaynakları bulunmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Kalıcı nüfus | Erkekler | Kadınlar |
|---|---|---|---|
| 1999 | 7989 | 3941 | 4048 |
| 2009[4] | 9115 | 4560 | 4555 |
Cahri, Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'nin nüfus bakımından Nehram'dan sonra en büyük yerleşim yeridir. Nüfusun çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturuyor. Salahlı, Karahindi, Cilovhanlı, Delma, Çaybasar gibi eski mahallelerin yanı sıra Navkeçen, Kızıldağ, Çimen gibi yeni mahalleler de var.
Ünlü insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gazanfar Akbarov - Sovyetler Birliği Kahramanı. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Sovyetler Birliği'nin 3 Kahramanından biri.
- Yusif Gasimov (Safarali'nin oğlu) - Büyük Vatanseverlik Savaşı Gazisi
- Şehit Gulam Guliyev (1973-1992)
- Şehit Cafer Caferov (başteğmen) 26 Aralık 1985'te doğdu. 21 Temmuz 2012 tarihinde Tovuz ilçesine bağlı Alibeyli köyü istikametinde çıkan çatışmalarda kahramanca şehit düştü.
- Namig Hasanov - Nahçivan Yüksek Meclisi Başkanı MR 1994 - 1995. Azerbaycan Cumhuriyeti Nüfusunun Çalışma ve Sosyal Korunması Bakan Yardımcısı 1995 - 2000
- Siyavush Novruzov - Yeni Azerbaycan Partisi Genel Sekreter Yardımcısı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Kamu Birlikleri ve Dini Kuruluşlarla Çalışma Komitesi Başkanı, Karabağ ve Afganistan savaşlarının emektarı, siyaset bilimi felsefesi
- Eldar İbrahimov - Azerbaycan siyasetçisi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi I, II, III, IV, V toplantılarının milletvekili, Milli Meclis Komitesi başkanı, ekonomik bilimler doktoru
- Hasan Şirinov - Bakü Şehri Polis Departmanı başkan yardımcısı, polis tümgenerali.
- Hacı Fakhreddin Safarli - Tarih Doktoru, Profesör, ANAS Sorumlu Üyesi (2017), Azerbaycan Cumhuriyeti Onurlu Bilim Adamı, ANAS Nahçıvan Şubesi Tarih, Etnografya ve Arkeoloji Enstitüsü Müdürü, Azerbaycan Yüksek Meclisi Milletvekili Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti
- Vagif Ibrahimov - ANAS Sorumlu Üyesi (2017), Fizik ve Matematik Doktoru, Azerbaycan Cumhuriyeti Onurlu Öğretmeni, Profesör
- Hacı Gadir Gadirzade - tarih bilimleri doktoru, profesör, ANAS'ın muhabir üyesi.
- Serdar Celaloğlu, Azerbaycan Demokrat Partisi Genel Başkanı
- Karim Gasimov uzun süre yüksek mevkilerde çalışmış tanınmış aydınımızdır.
- Ziyad Guluzadeh - Radyo Sinema ve Televizyon Felsefe Doktoru, Cumhurbaşkanlığı burslusu, genç yazar
- Aydın Guliyev - 1993 - 1997'de Nahçıvan Yüksek Meclisi daire başkanı MR, Yüksek Meclis Başkanı danışmanı, Bakü-Haber gazetesinin kurucusu ve genel yayın yönetmeni, politikacı
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Nüfus esas olarak hayvancılık, tahıl yetiştiriciliği ve sebze yetiştiriciliği ile uğraşmaktadır. Bir değirmen, birkaç fırın ve mobilya mağazası var.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasabada 1 kütüphane ve 2 iletişim bölümü bulunmaktadır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]cahri kasabasında 1 ve 2 numaralı tam ortaöğretim okulları faaliyet göstermektedir.[5]
cahri'deki ilk laik okul 1885'te kuruldu. ve 1 numaralı ortaokula 1970 yılından bu yana Sovyetler Birliği Kahramanı Gazanfar Gulam oğlu Ekberov'un adı verilmektedir.
Ayrıca yerleşim yerinde çocuk müzik okulu bulunmaktadır.
Sağlık hizmeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Cahri Kasabasında hastane vardır.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kasabada 3 cami ve 2 merasim evi bulunmaktadır. Cahri hastanesi 1892 yılında kurulmuş ve 1904 yılında 6 yataklı sahe hastanesi haline gelmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "PDF kaynakları" (PDF). 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2025.
- ^ "Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında". 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025.
- ^ "Babək qəsəbəsinə şəhər, Nehrəmə qəsəbə statusu verildi"
- ^ ""Azerbaycan Cumhuriyeti nüfus sayımı. 2009. Cilt I. Bakü: Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi, 2010, s. 36"". 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025.
- ^ ""Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil Nazirliyi. Babək rayon Təhsil Şöbəsinin əhatə etdiyi ümumtəhsil məktəbləri haqqında MƏLUMAT (tehsil.nmr.az)"". 24 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025.
- ^ "NAXÇIVAN: Babək rayonunun Cəhri kəndində yeni sosial obyektlər istifadəyə verilmişdir". 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025.