Buharlı otomobil
Buharlı otomobil. Karayolunda kullanılmak üzere tasarlanmış ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren dıştan yanmalı motor olan buhar makinesinın verdiği enerji ile hareket eden tekerlekli kara taşıtı, buhar enerjili otomobil.[1]
Bilinen ilk örnek Fransız mühendis Nicolas Joseph Cugnot tarafından yapılan Fardier’dir. Nicholas Joseph Cugnot küçük ölçekte yaptığı iki kazanlı Newcomen makinesini üç tekerlekli bir arabaya yükleyerek 1769 yılında deneme yapmıştır. Fakat buharlaşma yoluyla azalan kazan suyunu yenileyecek bir sistem olmadığından araç 15 dakikada bir durmak ve su ikmali yapıp suyun kaynamasını beklemek gerekmekteydi. 2,5 tonluk askeri topları taşıması düşünülen araçtan bu problem yüzünden vazgeçilmesine sebep oldu
Halen Birmingham Müzesinde bir makine, buharlı araçlar üzerinde 1790'lı yıllarda William Murdock’un da çalışmış olduğunu göstermektedir. William Murdock’ın yapmış olduğu araç yüksek basınçlı kazan ve bir çift-etkili Watt makinesiyle hareket etmekte idi.
Buharlı otomobillerin gelişmesine etki eden en büyük problemlerden birisi, aracı hareket ettirecek yüksek basıncı elde etmek ve bunun sürekliliğini sağlamaktı. Oliver Evans tarafından yapılmış bir sistemle bu problem bir nebze olsun giderilmiştir. Oliver Evens yaptığı sistemi bir arabaya uygulayarak Philadelphia sokaklarında aracıyla dolaşmıştır. Fakat bu başarıyı ticari anlamda değerlendirememiştir.
Oliver Evans’ın yaptığı makinenin projelerini daha sonra Richard Trevithick eline geçirdi. Richard Trevithick kuzeni Vivian ile birlikte, Evens'in makinesinden yararlanmayı bildi ve atölyelerinde onunkine çok benzeyen arabalar imal ederek piyasaya sürdü. Bu buharlı ilk otomobil, Camborne (Cornwall) Plymouth arasındaki 120 km'lik yolu, saatte yaklaşık olarak 16 km hızla gitmeyi başardı. Kendi türünde başarılı olan bu araç, Londra Sergisinde de gösterildi. Richard Trevithick de Oliver Evens gibi yaptığı araından ticari başarıyı yakalayamadı.
1860'lı yıllarda İngiltere’de yol yapımında kullanılan silindirler buhar enerjisi ile hareket etmekte idiler.[2] Yine bu tarihlerde yapılan Lokomobilden özellikle tarım alanında faydalanılmıştır. Birinci dünya savaşından önce özellikle İngiltere Londra da çok sayıda buharlı otobüs işletilmekte idi. Bütün bu gelişmelere rağmen buharlı otomobillerde gerekli teknik başarı yakalanamamış, ticari anlamda başarı yakalanamamıştır.
Bu erken dönem aynı zamanda 1867'de ilk kez bir otomobilin geri alınmasına ve aynı yıl her ikisi de Newburyport, Massachusetts'ten Francis Curtis tarafından ilk kaçış arabasına tanık oldu.[3]
1880'lerde, özellikle Fransa'da, ilki Bollée (1878) olmak üzere De Dion-Bouton (1883), Whitney (1885), Olds (1886), Serpollet (1887) ve Peugeot (1889) gibi ilk büyük ölçekli üreticiler ortaya çıktı.
Elektrikli marş motorunun kullanılmaya başlanmasıyla içten yanmalı motor buhardan daha popüler hale geldi, ancak içten yanmalı motor performans, menzil, yakıt ekonomisi ve emisyonlar açısından mutlaka daha üstün değildi. Bazı buhar meraklıları, buharın otomobil verimliliği alanında hak ettiği ilgiyi görmediğini düşünmektedir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Automobile - Propulsion, Clockwork Engine, Air Engine, and Carriages | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023.
- ^ "Locomotive Acts". 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ History of Early American Automobile Industry 1891-1929 Chapter 2 22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.earlyamericanautomobiles.com retrieved 3 July 2015
- ^ "Modern steam". Stanleysteamers.com. 23 Şubat 2001. 15 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009.
* Rauck, Max J. B.: Cugnot, 1769–1969: der Urahn unseres Autos fuhr vor 200 Jahren. München: Münchener Zeitungsverlag 1969.
- Bruno Jacomy, Annie-Claude Martin: Le Chariot à feu de M. Cugnot, Paris, 1992, Nathan/Musée national des techniques, ISBN 2-09-204538-5.
- Louis Andre: Le Premier accident automobile de l'histoire, in La Revue du Musée des arts et métiers, 1993, Numéro 2, p 44-46
- B. Roes: L'Agriculture à toute vapeur : le monde fascinant des tracteurs à vapeur et des locomobiles hier et aujourd'hui, DT media, 2002, ISBN 0-86111-127-3
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Buharlı otomobil ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.