Bohemya ve Moravya Komünist Partisi
Bohemya ve Moravya Komünist Partisi Komunistická strana Čech a Moravy | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | KSČM |
| Genel başkan | Kateřina Konečná |
| Kuruluş tarihi | 1989 |
| Önceli | Çekoslovakya Komünist Partisi |
| Merkez | Prag |
| Gençlik kolu | Komünist Gençlik Birliği Genç Komünistler |
| Üyelik (2024) | 18,307 |
| İdeoloji | Komünizm[1] Marksizm-Leninizm[2][3] |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sol |
| Resmî renkler | Kırmızı |
| Temsilciler Meclisi | 0 / 200
|
| Senato | 0 / 81
|
| Avrupa Parlamentosu | 1 / 21
|
| Bölgesel Meclisler | 32 / 685
|
| Yerel Meclisler | 466 / 62.300
|
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Çekya | |
Bohemya ve Moravya Komünist Partisi (Çekçe: Komunistická strana Čech a Moravy, KSČM), Çek Cumhuriyeti’nde bir siyasi parti.
Avrupa Parlamentosu’nda temsil edilmektedir. Ayrıca Avrupa Birleşik Sol ve İskandinav Yeşil Sol Blok’un üyesi olan bir partidir. 1989 sonrasında parti programını kısmen değiştirse de Orta ve Doğu Avrupa’da “komünist” adından vazgeçmeyen önemli birkaç partiden biri oldu.[4][5]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]1989 yılında Bohemya ve Moravya Bölgesi için ayrı bir Komünist parti olarak teşkilatlandı. Çekoslovakya Komünist Partisi’nden ayrı olarak Çek Cumhuriyeti’ni kapsayan bir partiydi. Yeni parti merkeziyetçi olmaktan çok özerk ve yerel yönetimlere önem veriyordu.
1990 yılında Çekoslovakya Komünist Partisi, Bohemya ve Moravya ile Slovakya Komünist Partisi bir araya gelerek federal bir birlik oluşturdu. Ancak daha sonra Slovakya Komünist Partisi Demokratik Sol Parti adını aldı ve 1992 yılında Çekoslovakya’nın dağılmasıyla federasyon da dağıldı.
Partinin 1990’da Olomouc'ta düzenlenen ilk kongresinde o dönemki lideri Jiri Svoboda, demokratik sosyalist bir program önererek, partinin adının Demokratik Sosyalizm Partisi olarak değiştirilmesini önerdi. Delegeler tarafından partinin demokratik sosyalizm programı kabul edildi. Fakat Komünist adının değiştirilmesi büyük çoğunluk tarafından reddedildi.
1991 ve 1992 yıllarında hizipleşmeler ile birlikte partide Marksist-Leninist üyeler ile revizyonist üyeler arasında parti ismi konusunda ciddi tartışmalar yaşandı. Hatta revizyonistler Aralık 1991’de partinin ismini oylama yapmadan geçici olarak Demokratik İşçi Partisi olarak değiştirdi. Bunun üzerine revizyonistlerin ısrarıyla 1992’de referandum yapılmasına karar verildi, ancak % 75,94 oranda büyük çoğunluk Komünist Parti isminin korunması yönünde oy verdi.[4]
Aralık 1992'de yapılan II. Parti Kongresi'nde de Marksist-Leninist eğilimli anti-revizyonist kesim gücünü arttırdı ve partide tekrar egemen duruma geldi.[4] Bu kongrede 1990’da hazırlanan parti programının yeniden yorumlanması ve Komünizme yönelik eleştirel bir yaklaşımda bulunulmaması gerektiği belirtildi ve öneriler oy çokluğu ile kabul edildi.[4]
1989 yılından önceki komünist rejimin restorasyonunu isteyen bir grup partili 1993 yılında, Jiri Svoboda ile revizyonist yandaşlarının partiden ihracını talep etti. Svoboda istifa etti, ancak KSČM Merkez Komitesi üyelerinden birkaçının desteğiyle partide kaldı. Merkez Komitesi Haziran 1993’te yeniden bir Kongre toplama kararı aldı ve Svoboda da yapılan bir anlaşmayla istifasını geri çekti.
Haziran 1993’te Břeclav’da düzenlenen kongrede, Svoboda’nın önerileri ezici çoğunlukla reddedildi ve neo-komünist Miroslav Grebeníček parti başkanı oldu. Grebeníček eski komünist sistemin bazı yetersizliklerini kabul etmekle birlikte partinin komünist ideoloji ve programının korunması gerektiğini belirtti. Svoboda ve diğer revizyonistlerin oluşturduğu “Sosyalizm için Platform” üyeleri partiden ihraç edildi ve görüşleri yasaklandı.
Bu delegeler partiden ayrılarak Demokratik İşçi Partisi’ni kurdu. Daha sonra bu parti Çekoslovakya’nın dağılma sürecinde partiden ayrılanların kurduğu Demokratik Sol Parti ile birleşme kararı aldı. Kısa bir süre sonra birkaç üye daha KSČM’den ayrıldı ve tüm bu fraksiyonlar Demokratik Sosyalizm Partisi (PDS) adı altında birleşti. 1997 yılında bu fraksiyonlara yenileri katıldı.
İhraç edilen bazı üyeler ise Miroslav Stepan liderliğinde Çekoslovakya Komünist Partisi’ni kurdu. Ancak Bohemya ve Moravya Komünist Partisi bu grupla çalışmayı reddetti.
İçişleri Bakanlığı ile uzun süren bir mücadeleden sonra 2006 yılında Milan Krajča liderliğindeki Komünist Gençlik Birliği (KSM) üretim alanında kolektif mülkiyeti ekonomik programda onaylatmayı başardı. Komünist Gençlik Birliği üyelerinin bu konuda uluslararası protestoları da etkili oldu.[6]
Kasım 2008'de, Çek Cumhuriyeti Senatosu parti programının Çek Cumhuriyeti Anayasası ile çeliştiğini iddia ederek Yüksek İdare Mahkemesi'ne dava açtı. 30 senatör KSČM programının anayasaya aykırı olduğunu kabul ederken 38 senatör bunu reddetti. Yüksek İdare Mahkemesi de partinin kapatılmasını reddetti.
Seçim sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Çek Cumhuriyeti'nin sosyalizmi terk etmesinden beri tüm seçimlere katılan KSČM bu seçimlerin hepsinde % 10’un üzerinde oy aldı. Parti 2012 yılında Ustecky bölgesinde, ilk kez yerel seçimleri kazandı. Oldřich Bubeníček Çekya'da ilk komünist belediye başkanı oldu.
Çek Cumhuriyeti Parlamentosu
[değiştir | kaynağı değiştir]Temsilciler Meclisi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Lider | Oy | % | Sandalye | ± | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | Jiří Machalík | 954.690 | 13,2 (#2) | 33 / 200
|
 33
|
Muhalefet |
| 1992 | Jiří Svoboda | 909.490 | 14 (#2) | 35 / 200
|
2
|
Muhalefet |
| 1996 | Miroslav Grebeníček | 626.136 | 10,3 (#3) | 22 / 200
|
 13
|
Muhalefet |
| 1998 | Miroslav Grebeníček | 658.550 | 11 (#3) | 24 / 200
|
2
|
Muhalefet |
| 2002 | Miroslav Grebeníček | 882.653 | 18,5 (#3) | 41 / 200
|
17
|
Muhalefet |
| 2006 | Vojtěch Filip | 685.328 | 12,8 (#3) | 26 / 200
|
15
|
Muhalefet |
| 2010 | Vojtěch Filip | 589.765 | 11,3 (#4) | 26 / 200
|
 0
|
Muhalefet |
| 2013 | Vojtěch Filip | 741.044 | 14,9 (#3) | 33 / 200
|
7
|
Muhalefet |
| 2017 | Vojtěch Filip | 393.100 | 7,8 (#5) | 15 / 200
|
18
|
Hükûmet Destek |
| 2021 | Vojtěch Filip | 193,817 | 3,6 (#7) | 0 / 200
|
15
|
Muhalefet |
Senato
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | 1. Tur | 2. Tur | Sandalye | ± | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Oy | % | |||
| 1996 | 393.494 | 14,3 (#3) | 45.304 | 2 (#5) | 2 / 81
|
2
|
| 1998 | 159.123 | 16,5 (#4) | 31.097 | 5,8 (#4) | 4 / 81
|
2
|
| 2000 | 152.934 | 17,8 (#2) | 73.372 | 13 (#4) | 3 / 81
|
1
|
| 2002 | 110,171 | 16.5 (#3) | 57,434 | 7.0 (#3) | 3 / 81
|
0
|
| 2004 | 125.892 | 17,4 (#2) | 65.136 | 13,6 (#2) | 2 / 81
|
1
|
| 2006 | 134.863 | 12,7 (#3) | 26.001 | 4.5 (#4) | 2 / 81
|
0
|
| 2008 | 147.186 | 14,1 (#4) | — | — | 3 / 81
|
1
|
| 2010 | 117.374 | 10,2 (#4) | — | — | 2 / 81
|
1
|
| 2012 | 153.335 | 17,4 (#2) | 79.663 | 15,5 (#3) | 2 / 81
|
0
|
| 2014 | 99.973 | 9,74 (#4) | — | — | 1 / 81
|
1
|
| 2016 | 83.741 | 9,50 (#4) | 5.737 | 1,35 (#15) | 1 / 81
|
0
|
| 2018 | 80.371 | 7,38 (#5) | 3.578 | 0,86 (#12) | 0 / 81
|
1
|
| 2020 | 40,994 | 4,41 | 0 / 81
|
0
| ||
| 2022 | 17,612 | 1,6 | 0 / 81
|
0
| ||
| 2024 | 14,321 | 1.8 | 0 / 81
|
0
| ||
Avrupa Parlamentosu
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Oy | % | Sandalye | ± |
|---|---|---|---|---|
| 2004 | 472.862 | 20,3 (#2) | 6 / 24
|
6
|
| 2009 | 334.577 | 14,2 (#3) | 4 / 22
|
2
|
| 2014 | 166.478 | 11 (#4) | 3 / 21
|
1
|
| 2019 | 164.624 | 6,9 (#7) | 1 / 21
|
2
|
| 2024 | 283,935 | 9,56 (#7) | 1 / 21
|
0
|
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Parties and Elections in Europe, "Czech Republic", The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". Parties & Elections. 14 Ekim 2013. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.
- ^ "Naděje pro Českou republiku (2006)" (PDF). kscm.cz (Çekçe). 29 Mart 2016. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2017.
- ^ "Председатель Коммунистической партии Чехии и Моравии Войтех Филип ответил на вопросы «Правды», kprf.ru". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
- ^ a b c d Bozóki & Ishiyama, p146
- ^ "Elections: What's on the menu (in English)". Prague Daily Monitor. 25 Ekim 2013. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013.
- ^ "agitprop.eu - agitprop Resources and Information. This website is for sale!". 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
