Birleşmiş Milletler Geçici Yürütme Makamı
Batı Yeni Gine | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1962-1963 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Kotabaru | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Felemenkçe, Endonezce | ||||||||
| Hükûmet | Koruyuculuk | ||||||||
| Yönetici | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Para birimi | Hollanda Yeni Gine gulden | ||||||||
| |||||||||
Birleşmiş Milletler Geçici Yürütme Makamı (UNTEA) / Batı Yeni Gine'deki Birleşmiş Milletler Güvenlik Gücü (UNSF), Ekim 1962'de, Hollanda'nın Batı Yeni Gine'nin kolonisini yönetmek için New York Anlaşması'nın ikinci maddesine uyarınca kurulmuş yönetimdir. Yönetim 1 Mayıs 1963'te sona erdi.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Endonezya bağımsızlığını ilan ettikten sonra Batı Yeni Gine'nin durumu Hollanda ile Endonezya arasında tartışma konusu oldu. Endonezya tarafı bölgenin kendi topraklarına ait olduğu iddia ederken, Hollanda tarafı bölgenin Endonezya'ya ait olmadığını ve bölgenin durumunun çözülmesi için bölgede Self determinasyon uygulayacağını ve bu uygulanana kadar bölgeyi Hollanda'nın yöneteceğini belirtmişti.
Mayıs 1959'da bir Amerikalı diplomat, Self determinasyon uygulanana kadar bölgenin idaresinin Birleşmiş Milletler'e ait olmasını teklif etti.[1]
Endonezya, Aralık 1961'de Batı Yeni Gine topraklarında paraşütçüler bıraktı. Bu girişim Hollanda ve Endonezya arasında siyasi bir krize neden oldu. Amerika, anlaşmazlığı çözebilmek amacıyla arabuluculuk yaptı ve bunun sonucunda Eylül 1962'de New York Anlaşması imzalandı.
Anlaşma ile; Batı Yeni Gine yönetimini elinde bulunduran Hollanda, 1 Ekim 1962'de yönetimi Birleşmiş Milletler'e devredecekti. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu anlaşmayı onayladı ve 21 Eylül 1962'de 1752 Genel Kurul kararı ile Batı Yeni Gine'de Birleşmiş Milletler yönetimi kabul edildi. Yönetim, 1 Mayıs 1963 yılında bölgenin yönetimini Endonezya'ya devredecekti. Sözleşmede ayrıca, bölgenin yönetimi Birleşmiş Milletler'den Endonezya'ya geçince Endonezya'nın bölgede uygulayacağı uygulamaları güvence altına aldı ve güvenceler arasında Batı Yeni Gine'nin statüsünü belirlemek için yabancı ülke vatandaşı haricindeki tüm erkek ve kadının oy kullanacağı bir seçimin düzenlenmesiydi.
Yönetim Birleşmiş Milletler'e geçtikten sonra, devletin başına Guatemala kökenli José Rolz-Bennett geçti ve José Rolz-Bennett'ten sonra İran kökenli Djalal Abdoh yönetti. Sivil yönetim, burayı idare etmenin yanı sıra askeri gözlemciler aracılığıyla barışı koruma rolüne de sahipti.
Yedi aylık geçiş döneminde, Hollandalı memurlar ve yetkililer yavaş yavaş Hollanda'ya çağrıldı ve yerlerine yerli ve Endonezyalı yetkililer geçti. Yetki devrinin ardından Bonay, ilk Endonezya Valisi olarak atanması konusunda anlaşmaya varıldı.
Yetki devri 1 Mayıs 1963'te gerçekleşti ve Batı Yeni Gine, Endonezya'nın bir eyaleti haline geldi.
Birleşmiş Milletler tarihinde bu uygulama ilk defa gerçekleşmiş ve bu uygulama daha sonra Kamboçya'da (UNTAC), Hırvatistan'da (UNTAES), Kosova'da (UNMIK) ve Doğu Timor'da (UNTAET) gerçekleştirmişti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Foreign Relations of the United States, 1958–1960, Indonesia, Volume XVII; 203. Despatch From the Embassy in Indonesia to the Department of State
