Bir Zamanlar Anadolu'da

Bir Zamanlar Anadolu'da
Yönetmen	Nuri Bilge Ceylan
Yapımcı	Zeynep Özbatur Atakan
Senarist	Nuri Bilge Ceylan; Ercan Kesal; Ebru Ceylan
Hikâye (eser)	Ercan Kesal
Oyuncular	Muhammet Uzuner; Yılmaz Erdoğan; Taner Birsel
Görüntü yönetmeni	Gökhan Tiryaki
Kurgu	Bora Gökşingöl; Nuri Bilge Ceylan
Türü	Suç,Dram
Yapım yılı	2011
Süre	163 dakika
Ülke	Türkiye; Bosna Hersek
Dil	Türkçe
Diğer adları	Once Upon a Time in Anatolia(İngilizce), Il était une fois en Anatolie(Fransızca) ,Érase una vez en Anatolia(ispanyolca), C'era una volta in Anatolia(İtalyanca), Pewnego razu w Anatolii(Lehçe), Odnazhdy v Anatolii(Rusça)

Bir Zamanlar Anadolu'da, Nuri Bilge Ceylan'ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği 2011 yapımı Türk dram filmi. Başrollerini Muhammet Uzuner, Yılmaz Erdoğan ve Taner Birsel'in paylaştığı film, bir doktor ile cinayet soruşturması yürüten bir savcının 12 saatlik gerilimli hikâyesini konu almaktadır.^[1] On bir hafta süren filmin çekimleri Kırıkkale'nin Keskin ilçesinde gerçekleşti.^[2]

Nuri Bilge Ceylan, bu filmiyle kentsel kaygılarını bir kenara bırakıp, tekrar taşranın sıkıntılı dünyasına dönmüş, ama bu sefer bir cinayet hikâyesinin gerilimini anlatmıştır. Film, bir doktor ile bir savcının 12 saatlik gerilimli öyküsünü peliküle aktarmıştır.

TRT'nin de katkısıyla, Bosna-Hersek ve Türkiye'nin ortak yapımı olan film^[3] 11-22 Mayıs 2011 tarihleri arasında gerçekleşen 64. Cannes Film Festivali'nde büyük ödül Altın Palmiye için yarışacak filmler arasına girdi ve ikinci büyük ödül olan Büyük Ödül'ü kazandı.^[4] Film, 84. Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak seçilmiştir.

2016 yılının Ağustos ayında BBC'nin düzenlediği ve dünyanın her tarafından 177 film eleştirmeninin oy kullandığı "21. Yüzyılın 100 Harika Filmi" listesinde tek Türk filmi olarak 54. sırada yer almıştır.^[5]

Oyuncular

Doktor Cemal rolünde Muhammet Uzuner
Savcı Nusret rolünde Taner Birsel
Komiser Naci rolünde Yılmaz Erdoğan
Arap Ali rolünde Ahmet Mümtaz Taylan
Muhtar rolünde Ercan Kesal
Zanlı Kenan rolünde Fırat Tanış
Maktul Yaşar rolünde Erol Erarslan
Zanlı Ramazan rolünde Burhan Yıldız
Polis İzzet rolünde Murat Kılıç
Abidin rolünde Şafak Karali
Otopsi teknisyeni Şakir rolünde Kubilay Tunçer
Muhtarın kızı Cemile rolünde Cansu Demirci

Prodüksiyon

Yazım

Bir Zamanlar Anadolu'da; Nuri Bilge Ceylan, Ercan Kesal ve Ebru Ceylan tarafından yazıldı.^[6] Filmin temelinde Ercan Kesal'in doktorluk yaptığı dönemde yaşadığı ve Kırıkkale'nin bir kasabasında işlenen cinayetin soruşturma süreci var.^[7] Ebru Ceylan, filmin öyküsüne olan yakınlığını "Memur dünyasını yakından biliyorum, deneyimlerimi paylaştım. Kadınlar bu filmde çok yok ama erkek dünyasında ortaya çıkan masumane kadın imgesinin önemli olduğunu sanıyorum." sözleriyle belirtti.^[7] 64. Cannes Film Festivali'nde basın gösterimi önceki gün yapılan toplantıda filmdeki "bol diyaloglar" hakkında sorulan sorulara Nuri Bilge Ceylan, bürokrasi dünyasında konuşkanlığın daha iyi geleceğini belirtti..^[7] Hikâyenin bürokrasiyle olan "göbek bağı"nı Çehov sağladı.^[7] Hatta filmde Çehov'dan birkaç alıntı vardır.

Tepkiler

Bir Zamanlar Anadolu'da eleştirmenlerden övgü dolu yorumlar aldı. 72 incelemenin değerlendirildiği eleştiri topluluğu sitesi Rotten Tomatoes'ta %92'lik bir yüzde yakaladı ve 10 üzerinden 8.2 puan aldı.^[8] 21 incelemenin değerlendirildiği Metacritic'te 100 üzerinden 82 puan alarak "evrensel beğeni" statüsüyle listelendi.^[9]

Bir Zamanlar Anadolu'da filminin de, Nuri Bilge Ceylan'ın diğer filmleri gibi fazlaca Sovyet yönetmen Andrey Tarkovski'nin etkisinde kaldığı ileri sürülmüştür. Bu filmin, özellikle de "tren metaforu, siyah köpek, doktor ve rüzgarda başakların dalgalanması" sahneleriyle ve uzun sekanslarıyla 1979 tarihli Tarkovski filmi İz Sürücü (Stalker) filmine çok benzediği hatta birebir aynı olduğu,^[10] zaten Ceylan'ın diğer filmleriyle de Tarkovsky'nin ekolünü sinemasına iyice oturtmuş olduğu yazılmıştır.^[11]

Bu öykünmenin olumlu ve doğal olduğunu düşünen bazı yazarlar da, Ceylan'ın diğer filmlerinden felsefi ve estetik boyutuyla da bir hayli farklı olan bu filmin yine Tarkovski'nin kendi deyimiyle "insanoğlunun gerçeklerini" aradığını, “Bir Zamanlar Anadolu’da”nın dramatik yapısıyla bir yandan Dostoyevski’yi, diğer yandan Çehov’u, hatta Gogol’u, lirik yapısıyla da Tarkovski’yi ve yine bir Rus sinema yönetmeni olan Andrey Zvyagintsev’i çağrıştırdığını belirtmişlerdir.^[12]

Bir Zamanlar Anadolu'da filminin aldığı ödüller aşağıda listelenmiştir.

Ödüller [değiştir \| kaynağı değiştir]
En İyi Erkek Oyuncu (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Senaryo (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Kurgu (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Senaryo (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Yönetmen (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Film (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Film (27.Uluslararası Haifa Film Festivali-2011) En İyi Senaryo (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Yönetmen (10.Uluslararası Dublin Film Festivali-2012) En İyi Yönetmen (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Kurgu (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Kurgu (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Senaryo (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Film (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Senaryo (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Görüntü Yönetmeni (44.Siyad Türk Sineması Ödülleri-2012) En İyi Erkek Oyuncu (17.Sadri Alışık Ödülleri-2012) En İyi Erkek Oyuncu (17.Sadri Alışık Ödülleri-2012) En İyi Erkek Oyuncu (17.Sadri Alışık Ödülleri-2012) Büyük Jüri Ödülü (64.Cannes Film Festivali-2011) Jüri Büyük Ödülü (6.Asya Pasifik Film Ödülleri-2011) En İyi Yönetmen (6.Asya Pasifik Film Ödülleri-2011) En İyi Görüntü Yönetmeni (6.Asya Pasifik Film Ödülleri-2011) En İyi Senaryo (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Kurgu (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Görüntü Yönetmeni (1.YEFA Ödülleri-2012) En İyi Makyaj ve Saç (1.YEFA Ödülleri-2012)

^[13]

Kaynakça

^ "Ceylan yine Cannes'da". sabah.com.tr. 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2011.
^ "Nuri Bilge Ceylan bir kez daha Cannes'da". ntvmsnbc. 18 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2011.
^ "Ceylan Tekrar Cannes'da". trt.net.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Nuri Bilge Ceylan'a "Jüri Büyük Ödül"ü". 6 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2011.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.
^ "'Sır Perdesi' biraz aralandı". Radikal. 8 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
^ ^a ^b ^c ^d "Ceylan'ın en konuşkan filmi". Radikal. 22 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
^ Gürkan Hacır. "Nuri Bilge Ceylan filmleri neden gişe yapamaz". aksam.com.tr. 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
^ Suat Oktay Şenocak. "Tarkovski'nin T'si, Ceylan'ın C'si..." dorduncukuvvetmedya.com. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
^ "Bir Zamanlar Anadolu'da veya 'Bir Ülkenin Otopsisi'". haber.sol.org.tr. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.

Dış bağlantılar

IMDb'de Bir Zamanlar Anadolu'da
Filmle ilgili bir eleştiri3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Sabah-1] "Ceylan yine Cannes'da". sabah.com.tr. 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2011.

[NTV-2] "Nuri Bilge Ceylan bir kez daha Cannes'da". ntvmsnbc. 18 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2011.

[TRT-3] "Ceylan Tekrar Cannes'da". trt.net.tr. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] "Nuri Bilge Ceylan'a "Jüri Büyük Ödül"ü". 6 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2011.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.

[6] "'Sır Perdesi' biraz aralandı". Radikal. 8 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.

[diyalog-7] "Ceylan'ın en konuşkan filmi". Radikal. 22 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.

[8] "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.

[9] "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.

[10] Gürkan Hacır. "Nuri Bilge Ceylan filmleri neden gişe yapamaz". aksam.com.tr. 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.

[11] Suat Oktay Şenocak. "Tarkovski'nin T'si, Ceylan'ın C'si..." dorduncukuvvetmedya.com. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.

[12] "Bir Zamanlar Anadolu'da veya 'Bir Ülkenin Otopsisi'". haber.sol.org.tr. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.

[13] "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü için Türkiye'yi temsil eden filmler
1964–2000	Susuz Yaz (1964) Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) Piano Piano Bacaksız (1992) Mavi Sürgün (1993) Manisa Tarzanı (1994) Eşkıya (1997) Salkım Hanımın Taneleri (1999) Kaç Para Kaç (2000)
2001–2020	Büyük Adam Küçük Aşk (2001) 9 (2002) Uzak (2003) Gönül Yarası (2005) Dondurmam Gaymak (2006) Takva (2007) Üç Maymun (2008) Güneşi Gördüm (2009) Bal (2010) Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) Ateşin Düştüğü Yer (2012) Kelebeğin Rüyası (2013) Kış Uykusu (2014) Sivas (2015) Kalandar Soğuğu (2016) Ayla (2017) Ahlat Ağacı (2018) Bağlılık Aslı (2019) 7. Koğuştaki Mucize (2020)
2021–günümüz	Bağlılık Hasan (2021) Kerr (2022) Kuru Otlar Üstüne (2023) Hayat (2024)