İçeriğe atla

Bilginin İslamlaşması

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bilginin İslamlaşması ifadesi, 20. yüzyılın sonlarından bu yana çağdaş İslam felsefesinde İslam ile moderniteyi uzlaştırmaya yönelik girişimlere atıfta bulunmak için kullanılmaktadır. Özellikle bilimsel yöntemi İslam ahlakıyla uyumlu bir şekilde benimsemenin bir yolunu arıyor.[kaynak belirtilmeli]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Bilginin İslamlaşması" ifadesi ilk olarak Malezyalı bilim insanı Seyyid Muhammed Nakuib el-Attas tarafından "İslam ve Laiklik" adlı kitabında kullanılmış ve önerilmiştir.

Filistinli filozof İsmail el-Faruki tarafından 1982 yılında"ümmetin rahatsızlığı" olarak adlandırdığı şeye yanıt olarak önerildi. Tamamen seküler Batı'da (Marksizm gibi) ortaya çıkan araçları, kategorileri, kavramları ve analiz biçimlerini kullanarak, Müslüman ulusların ekolojik ve sosyal gerçekliği arasında bir kopukluk olduğunu daha da kötüsü, tam bir saygı duyulmaması ve hatta İslam ahlakının ihlallerine dikkat çeker. Ona göre, gelenekselci ulema ile Müslüman toplumu modern bilim ve profesyonel kategorilerle canlandırmaya çalışan reformcular arasındaki çatışmalar, erken dönem Müslüman felsefesinin yöntemlerine uygulanan güçlü etik kısıtlamalar olmaksızın kaçınılmazdı. Bu nedenle, bu yöntemleri canlandırmayı, içtihadı geri getirmeyi ve bilimsel yöntemi İslami sınırlar içinde bütünleştirmeyi önerdi.

Bilgiyi İslamileştirme hareketinin önemli bir örneği, ABD'nin Virginia eyaletinde bulunan Uluslararası İslami Düşünce Enstitüsüdür.

Faruki 1986'da öldü, ancak programının, özellikle geleneksel sıfır faizli, katılımcı emek sermayesi yapıları altında işleyen ve toprağın daha güçlü kontrolünü destekleyen İslam ekonomisi üzerinde (geleneksel uygulamalarda olduğu gibi) derin bir etkisi oldu. Ancak bu uygulamalar, Faruki'nin çalışmasından önce yeniden canlanma yolundaydı. İslami bankalar dünya finansında nispeten küçük bir güç olmaya devam ediyor.

İslam bilimine ve İslam'ın ahlaki öğretilerini yansıtacak şekilde bilim yapmanın ne anlama geldiği, bu tür araştırmaların öncelikleri konusunda icma'dan yön kabul eden tartışmalar da vardır.

Faruki'nin "Bilginin İslamlaştırılması: Genel İlkeler ve Çalışma Planı" olarak adlandırılan analizi, bu program için birincil kaynak olmaya devam ediyor. Nasr'ın klasik İslam ile modern ekoloji hareketi arasındaki uyum üzerine çalışması, bazıları tarafından daha da temel olarak düşünülür ve laik aktivistlerin bilim ve teknolojiye yerleştirmeye çalıştıkları etik kısıtlamalar ile İslam'ın felsefe ve siyasete yerleştirmeye çalıştığı etik kısıtlamalar arasında paralellikler önermektir. İslami bir eko teoloji daha sonra ekonomi ile birleşecek ve İslami sütunları, sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen dini otorite ile bir ekolojik ekonomi formu altına yerleştirecektir. Bu, Faruki'nin genel programına yönelik önemli bir ilk adım olacaktır.

Eleştiri ve tartışma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eleştirmenler, örneğin modern emek hareketi veya küreselleşme karşıtlığından harekette uygulanan etik türleri ile Kuran'ın lafzi yorumuna inanan herhangi bir kişi tarafından uygulanacak olanlar arasında büyük farklılıklar olduğunu ileri sürerler. Bu nedenle, modern etik reformcuların ve klasik İslam'dan rehberlik arayanların herhangi bir işbirliği baştan sona erecektir.

Bununla birlikte, İslami feminizm ve teknoloji etiği ile ilgili tartışmalar vardır; burada seküler kaygılar (gösteriş, tüketimcilik, rekabet, kaçak teknolojiler) genellikle klasik bir eleştirinin referans terimlerini yansıtır:

Katolik teoloji, Aquinas'tan Galileo zamanına kadar bilimsel bilgiyle iyi bir şekilde bütünleşmişti ve bu da planlı bir programdı. Eleştirmenler, bunun aynı zamanda herhangi bir dini köktenciliğe atıfta bulunarak bilimsel araştırmayı engellemeye çalışmanın yararsızlığını da gösterdiğini öne sürüyorlar.

Modern zamanlarda, Papa II. John Paul, zaman zaman bilimleri kesinlikle Hristiyan etik çerçevesi içinde çalışmaya ve inançla bilinenle akıl arasındaki sınırlara saygı göstermeye çağırmıştır. "Fides et Ratio " ve "Gospel of Life" Faruki ile ortak bazı noktalarda bulunmak, aynı şekilde güçlü etik sınırları ve merak için bir kısıtlama için çağrıda bulundu.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bilginin_İslamlaşması&oldid=28623380" sayfasından alınmıştır