Biber gazı
Biber gazı, Biber spreyi veya OC gazı, OC spreyi (OC="Oleoresin Capsicum"), polis işlerinde, isyan ve kargaşa kontrollerinde, kişisel olarak kendini savunmada, ayı ve köpek gibi hayvanlara karşı korunmada kullanılan (gözlerde kontrolsüz gözyaşı akmasına sebep olan, acı ve hatta geçici körlük nedeniyle gözleri tahriş edebilen kimyasal bileşiklerde içerebilen) bir göz yaşartıcı gazdır.[1][2] Gazın enflamasyon etkisi görüşü engeller ve gözlerin kapatılması için bir sebep oluşturur. Bu geçici körlük, kolluk kuvvetlerinin kısıtlanması gereken kişileri daha kolay yönlendirmesini, tutmasını ve engellemesini sağlar. Aynı şekilde kişisel kullanımda saldırgan kişinin hareketlerini kısıtlayarak, gazı kullanan kişinin kendisini savunmasını kolaylaştırır. Ölümcül olmayan bir silah olarak değerlendirilse de nadir vakalarda ölümcül olmuştur, ancak yine de endişelerin oluşmasında biber gazı püskürtülmesinden sonra gerçekleşen ölümlerin sayısı etkili olmaktadır.[3]
Biber gazının etken maddesi kapsaisin'dir. Kırmızı Şili biberi veya acı Arnavut biberinde etken maddesi bol miktarda bulunduğundan biber gazı üretiminde hammadde olarak bu biberler kullanılır. Türkiye'de üretilmeyen biber gazı, Amerika başta olmak üzere Brezilya ve diğer Güney Amerika ülkelerinden ithal edilmektedir. Gazın kilosu 62 doları bulmaktadır.
İlk yardım
[değiştir | kaynağı değiştir]Biber gazının etken maddesi kapsaisin suda çözünmediği için çok miktarda su bile biber gazının etkisini azaltmaz. Genellikle kurbanların gözyaşı üretimini artırmak için sık sık göz kırpması ve tahriş edici maddeyi gözden çıkarması tavsiye edilir.
Biber gazı; deriyi tahriş ederek, göz, burun, ağız, deri ve solunum yollarında yanma ile acıya yol açar. Gaza maruz kalan kişi 5-45 dakika etkisiz hale gelir. Gaz; bulanık görme, su gibi burun akıntısı, hapşırma ve salya artışı, deride kızarma gibi etkilere yol açar.
En çok önerilen beş tedavi yöntemi (Maalox, %2 lidokain jel, bebek şampuanı, süt veya su) üzerine yapılan bir resmî araştırmanın sonuçlarına göre:[4][5]
- "...beş farklı tedavinin de acıyı azaltmak konusunda ciddi bir etkisi yoktur. Acının azalmasında en etkili etmen zamandır..."
Kontakt lens solüsyonları, gözdeki etkileri azaltmakta yardımcı olmaktadır.
Etken maddelerin deriye yayılmasını ve yanma hissinin uzamasını engellemek için kurbanların etkilenen bölgelere dokunmamaları ve ovuşturmamaları gerekmektedir. Çoğu ambulans servisi ve acil servis bebek şampuanı kullanarak gazın yıkanmasından olumlu sonuçlar elde etmektedir. Bu yöntemle gazın bir kısmı solunum sisteminde kalmakta, ancak görüşün açılması 7-15 dakika içerisinde gerçekleşmektedir.[6]
Yasallık
[değiştir | kaynağı değiştir]Biber gazının günümüzde pek çok ülkede toplumsal olayları bastırmak için veya kişinin kendini savunması için kullanması yasaldır. Ancak Kimyasal Silahlar Sözleşmesi kapsamında kimyasal silah olarak kabul edildiği için savaşta düşmana karşı kullanılması yasaktır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bear Spray Vs. Dogs: How Effective Is It?". Tbotech.com. 4 Temmuz 2009. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011.
- ^ "Pepper Spray". Llrmi.com. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2012.
- ^ "A Randomized Controlled Trial Comparing Treatment Regimens for Acute Pain for Topical Oleoresin Capsaicin (Pepper Spray) Exposure in Adult Volunteers - Prehospital Emergency Care". Informaworld.com. 4 Eylül 2008. 5 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2010.
- ^ "Pepper Spray Treatment and Antidotes". Buy-pepper-spray-today.com. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2011.
- ^ Young, D., Police Marksman Magazine, July/August 1995 Issue.
- ^ "Kimyasal silahlar OPCW resmi sitesi (ingilizce)". 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
