Bib Doda Paşa
Bib Dod Paşa (1820 - 1868), 19. yüzyılın ortalarında Merdita (bugünkü Arnavutluk - o zamanlar İşkodra Sancağı) bölgesinin reisi idi. Katolik bir Hristiyan olarak, Osmanlı Türkler tarafından kapedan (kaptan) ve onursal paşa rütbelerle ödüllendirildi.
Bib Doda, Merdita'yı uzun süre yöneten Conmarkay klanına aitti. Lura bölgesinin Armalle köyünden Hide Ayazi ile evlendi.[1]
Bib Doda, Kosova ve Manastır Vilayetler'deki 1843-44 Arnavut İsyanı sırasında Derviş Tsara'nın Arnavut isyancılara karşı Osmanlı baskınlara yardım etti. Seferde önemli bir rol oynadı ve Türkler tarafından onursal bir kılıç ve tabanca ile ödüllendirildi.[2] Doda, 1849'da "Paşa" unvanını aldı ve 10.000 kişilik bir orduya sahip olmasına izin verdi.[3]
Osmanlılardan iyi maaş alan Bib Doda Paşa, 1861 Karadağ-Osmanlı Savaşı döneminde çıkan ayaklanmanın faydalarına ikna olmamış ve dışarıda kalmıştır. 1862 baharında, Osmanlılara yardım etmek için bazı gönüllüleri toplamaya bile çalıştı. Bu ona karşı genel bir güvensizliğe ve öfkeye yol açtı. Merdita isyancıları Kallmet'teki tarihi mülklere baskın düzenledi ve yaktı. Bu arada diğer isyancılar İşkodra'yı Prizren'e bağlayan yolları kestiler. Osmanlılar müdahale etti ve isyancı Gaspar Krasnici'yi tutuklandı. Arnavut ayaklanması olmadı. Arnavutlar Bibë Doda'yı "kendi halkının katili" olarak adlandırdılar. Bütün bunların arkasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'da hala güçlü olmasını isteyen İngiliz ve Avusturya-Macaristan'ın olduğu iddiaları vardı.[4]
1868'de Bib Doda'nın ölümüyle Osmanlılar, Bib Doda'nın kendi ailesinden bir kaymakam atadılar, ancak küçük oğlu Uruşlu Prenk'i alıp Türkiye'ye sürgün ettiler.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ramiz Lushaj (28 Mayıs 2014), KURORA E DYTË E LURËS (Arnavutça), Dielli, 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Şubat 2016,
Kapedani i shquar i Mirditës, Bibë Dodë Pasha, i krishterë, u martue në Lurë me çikën mulimane, Hiden e Hasan Ajazit nga Arrmalla.
- ^ Theodor Ippen (1916), Robert Elsie (Ed.), Nineteenth-Century Albanian History, Translated by Robert Elsie, 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Aralık 2021,
In his fight against the rebels, the Kapedan of Mirdita, Bib Doda, fulfilled his obligations to the Sultan by providing a contingent of men who played an important role in putting down the uprising. He was decorated on several occasions by the Serasker and awarded an honorary sabre and pistols.
- ^ Stefanaq Pollo, Kristo Frasheri (1983), Historia e Shqipërisë: Vitet 30 të shek. XIX-1912 (Arnavutça), Tirana, Albania: Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Instituti i Historisë, s. 146, OCLC 255273594, 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Aralık 2013
- ^ "LËVIZJA KOMBËTARE SHQIPTARE NË VITET 30-70 TË SHEK. XIX (in Albanian)". 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2021.