İçeriğe atla

Bertha Lutz

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bertha Lutz
1925'te Bertha Lutz
DoğumBertha Maria Júlia Lutz
1894 Ağustos 2(2-08-1894)
São Paulo, São Paulo, Brezilya
Ölüm1976 Eylül 16 (14 yaşında)
Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, Brezilya
MilliyetBrezilyalı
MeslekZoolog, politikacı ve diplomat
İmza

Bertha Maria Júlia Lutz (2 Ağustos 1894 - 16 Eylül 1976) Brezilyalı zoolog, politikacı ve diplomat. Lutz, hem Panamerikan feminist hareketinde hem de insan hakları hareketinde önde gelen bir figür haline geldi.[1] Brezilya'da kadınların oy hakkı kazanmasında etkili oldu ve ülkesini Birleşmiş Milletler San Francisco Konferansı'nda temsil ederek Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı kendi adına imzaladı. Siyasi çalışmalarına ek olarak, Brezilya Ulusal Müzesi'nde zehirli ok kurbağaları konusunda uzmanlaşmış bir doğa bilimciydi. Onun anısına adlandırılmış,ç kurbağa türü ve iki kertenkele türü vardır.

Gençliği ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bertha Lutz, São Paulo'da doğdu. Babası Adolfo Lutz (1855–1940), İsviçre kökenli öncü bir hekim ve epidemiyologdu ve annesi Amy Marie Gertrude Fowler, İngiliz bir hemşireydi. Bertha Lutz, Paris Üniversitesi'nde doğa bilimleri, biyoloji ve zooloji okudu ve 1918'de mezun oldu. Mezun olduktan kısa bir süre sonra Brezilya'ya döndü.[2][3]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kadınların seçme hakkı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bertha Lutz, Rio de Janeiro Temsilciler Meclisi merdivenlerinde ailesi, feministler ve Brezilya Kadın Gelişim Federasyonu ile birlikte. (1936)

Brezilya'ya döndükten bir yıl sonra, 1919'da Lutz, Kadınların Entelektüel Kurtuluşu Birliği'ni kurdu ve Uluslararası Çalışma Örgütü Uluslararası Kadın Konseyi'nde Brezilya hükûmetini temsil etmek üzere atandı. Lutz daha sonra Brezilya Kadın Gelişim Federasyonu'nu (1922), Brezilya kadın haklarını, en önemlisi de dünyanın her yerinde oy kullanma haklarını savunan bir siyasi grubu kurdu. Lutz, aynı yıl Maryland, Baltimore'daki Panamerikan Kadın Konferansı'nda delege olarak görev yaptı ve sonraki yıllarda kadın hakları konferanslarına katılmaya devam etti.[4] 1925'te Amerika Kıtası Kadınlar Birliği'nin başkanı seçildi.[5] Lutz'un kadınların oy hakkı için mücadeleye dahil olması, onu Brezilyalı kadınların nihayet oy kullanma hakkını elde ettiği 1931'in sonuna kadar kadın haklarının önde gelen figürü yaptı.

Amerika kıtasında feminist kampanya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lutz'un kadın haklarını savunması oy hakkı ile bitmedi ve feminist kampanyada önemli bir rol oynamaya devam etti. 1933'te Rio de Janeiro Federal Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden hukuk diplomasını aldıktan sonra Lutz Uruguay, Montevideo düzenlenen Inter-Amerikan Konferansı'na katıldı ve cinsiyet eşitliği için birkaç teklif sundu. Bu önerilerden en önemlisi, Amerika Kıtası Kadın Komisyonu'nun işyerinde cinsiyet eşitliği meselesine yeniden odaklanması çağrısıydı.[6]

1935'te Lutz, Brezilya Ulusal Kongresi'ne aday olmaya karar verdi ve seçimlerde Cándido Pessoa'nın ardından ikinci oldu. Pessoa bir yıl sonra öldüğünde onun yerini alan Lutz zamanın kongre üyesi birkaç kadınından biri yaptı. Lutz'un Kongre'de sunduğu ilk girişim, hiçbirinin kadın haklarını ihlal etmediğinden emin olmak için her Brezilya yasasını ve tüzüğünü analiz edecek bir komite olan “Kadın Statüsü”nün oluşturulmasıydı.[7]

Bununla birlikte, Getúlio Vargas 1937'de yeniden diktatör olarak görevlendirildiğinde, dolayısıyla parlamentonun ve Statü projesinin askıya alınması sonucunda Lutz hedeflerine ulaşamadı.[8] Yine de diplomatik kariyerine devam etti. 1945'te San Francisco'da düzenlenen Amerika Arası Kadın Konferansı'nda Birleşmiş Milletler Antlaşmas'nı imzalayan dört kadından biriydi ve 1953'ten 1959'a kadar Amerika Kıtası Kadın Komisyonu'nun başkan yardımcılığını yaptı.[9]

Bilimsel kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1918'de Brezilya'ya döndükten sonra Lutz kendini amfibiler, özellikle de Hylidae ailesinden zehirli ok kurbağaları ve kurbağaları üzerine çalışmaya adadı.[10] 1919'da Museu Nacional do Rio de Janeiro tarafından işe alındı. Daha sonra Botanik Bölümü'nde doğa bilimci oldu. Lutz, yaşamı boyunca çok sayıda bilimsel araştırma ve yayın çıkaracaktı. Bunlardan en önemlileri "Brezilya Kurbağasının Yaşam Tarihi Üzerine Gözlemler" (1943), "Brezilya'da önemli bir kurbağa korosu" (1946) ve "Itatiaia dağından yeni kurbağalar" (1952) makaleleridir.[11] 1958'de babasının onuruna Lutz'un hızlı kurbağası (Paratelmatobius lutzii, Lutz ve Carvalho, 1958) olarak bilinen kurbağıyı isimlendirdi.[12]

Lutz'un anısına iki Brezilya kertenkelesi türü olan Liolaemus lutzae ve Phyllopezus lutzae,[12] üç kurbağa türü, Dendropsophus berthalutzae, Megaelosia lutzae ve Scinax berthae adlandırılmıştır.[13]

Bertha Lutz'un Rio de Janeiro'daki Museu Nacional'de tutulan koleksiyonları, Eylül 2018'de müzenin koleksiyonlarının çoğunu harap eden yangında yok oldu.[14]

Siyasi konferanslar

[değiştir | kaynağı değiştir]
BM konferansında Lutz (San Francisco, 1945)

1919 Uluslararası Çalışan Kadınlar Kongresi sırasında Lutz, cinsiyetler arası eşitliği ve adaletsizlik ve istismara karşı koruma maddelerinde kadınlardan özel olarak bahsedilmesini savundu.[15]

1922 Panamerikan Kadın Konferansı'nda Lutz, siyasete katılım üzerine özel bir odaklanma ile kadınların hak ve fırsat eşitliğini savundu.[9]

Lutz, Amerika'daki kadınların hukuki statüsünü inceleyen 1933 Amerikan Montevideo Konferansı'na katıldı ve evli kadınların uyruğunun kocalarının uyruğuna bağlı olmaması gerektiğini savundu. Ayrıca Eşit Haklar anlaşması önerdi ve Amerika Kıtası Kadın Komisyonu'nu Amerika'daki kadınların çalışma koşullarını yeniden incelemeye ve yeniden karar vermeye teşvik etti.[16]

Lutz, Doutor Honoris Causa derecesini alırken (Mills College, 1945)

San Francisco'daki 1945 Birleşmiş Milletler San Francisco Konferansı sırasında Lutz, Minerva Bernardino ile birlikte, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın giriş kısmına “kadın” kelimesinin dahil edilmesi için mücadele etti. İlk taslakta "kadın" kelimesinden bahsetmiyordu ve ABD delegesi Virginia Gildersleeve ve İngiliz kadın danışmanlara karşı Lutz ve Latin Amerika'dan diğer kadınlar, son maddenin değiştirilmesinde ısrar ettiler: "... temel insan haklarına, insanlık onuruna, kadın ve erkek ile büyük ve küçük milletlerin eşit haklarına inanç".[17] Ayrıca, karşılaştıkları eşitsizlikleri daha iyi anlamak ve onlarla mücadeleye daha iyi hazırlanmak için dünyadaki "Kadınların yasal statüsünü" analiz etmeyi amaçlayan özel bir Kadın komisyonu kurulmasını önerdi. Kadın haklarının tüzüğe dahil edilmesinin en önde gelen ve inatçı savunucusu olarak tanınır ve çalışması olmasa büyük olasılıkla Birleşmiş Milletler kadın haklarını koruma yetkisine sahip olamazdı.[18]

İlerleyen yaşlarında Lutz.

1964'te Lutz, Montevideo'daki 14. Amerika Kıtası Komisyonu'nda Brezilya delegasyonuna başkanlık etti.[19] Buna ek olarak, 1970'te düzenlenen Inter-Amerikan Kadın Komisyonu'nun 15. yıllık toplantısında, yerli kadınların karşılaştığı belirli sorunları ele almaya adanmış bir seminer düzenlemeyi önerdi. Hayatının bu aşamasında yetmişin biraz üzerinde olmasına rağmen Lutz konferanslara katılmaya ve Meksiko'da düzenlenmiş 1975 Dünya Kadın Konferansı da dahil olmak üzere çeşitli mecralarda kadın haklarının genişletilmesi için mücadele etmeye devam etti.[20]

Seçme eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • "Brezilyalı Kurbağanın yaşam öyküsüne ilişkin gözlemler" (1943)
  • "Brezilya'da önemli bir kurbağa korosu" (1946)
  • "Itatiaia dağından yeni kurbağalar" (1952).

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

1976'da 82 yaşında öldü.[8]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ June E. Hahner, "Bertha Maria Julia Lutz" in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 3, pp. 474–75. New York: Charles Scribner's Sons 1996.
  2. ^ "Vida Pessoal". Museo Virtual de Berta Lutz. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2015. 
  3. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 129. 
  4. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. ss. 31-33. 
  5. ^ Pernet (2000). "Chilean Feminists, the international Women's Movement, and Suffrage, 915–1950". Pacific Historical Review. 69 (4): 663-688. doi:10.2307/3641229. 
  6. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 73. 
  7. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 75. 
  8. ^ a b Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 132. 
  9. ^ a b "Women, Culture, and Politics in Latin America". UC Press E-books Collection. University of California Press. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020. 
  10. ^ Lutz, Bertha (1973). Brazilian Species of "Hyla". Austin, Texas: University of Texas Press. 260 pp. 978-0292707047.
  11. ^ Bertha Lutz. Recife, Pernambuco, Brazil: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 133. 
  12. ^ a b Beolens, Bo; Watkins, Michael; Grayson, Michael (2011). The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. xiii + 296 pp. 978-1-4214-0135-5. ("Lutz, A." and "Lutz, B. M. J.", p. 163).
  13. ^ The Eponym Dictionary of Amphibians. Exeter, England: Pelagic Publishing. 2013. ss. 22, 130. ISBN 978-1-907807-44-2. 
  14. ^ Roth (2020). "Feminism, Frogs and Fascism: The Transnational Activism of Brazil's Bertha Lutz". Gender & History (İngilizce). 32 (1): 208-226. doi:10.1111/1468-0424.12461. ISSN 1468-0424. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020. 
  15. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 32. 
  16. ^ Marques. "Between the Equalitarism and Women's Rights Reformation: Bertha Lutz at Montevideo Interamerican Conference, 1933". Revista Estudos Feministas. 21 (3). 
  17. ^ Skard (2008). "Getting Our History Right: How Were the Equal Rights of Women and Men Included in the Charter of the United Nations?". Forum for Development Studies. 35 (1): 37-60. doi:10.1080/08039410.2008.9666394. 
  18. ^ "Centre for International Studies and Diplomacy (CISD) at SOAS University of London". www.cisd.soas.ac.uk. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020. 
  19. ^ Bertha Lutz. Recife, PE: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana. 2010. s. 97. 
  20. ^ Hahner, "Lutz", p. 475.

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hahner, June E. Emancipating the Female Sex: The Struggle for Women's Rights in Brazil, 1850–1940. (1990)
  • Roth, Cassia, and Ellen Dubois. "Feminism, Frogs and Fascism: The Transnational Activism of Brazil's Bertha Lutz." Gender & History 32.1 (2020): 208-226 online2 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bertha_Lutz&oldid=32734797" sayfasından alınmıştır