Benim Adım Kırmızı
 | |
| Yazar | Orhan Pamuk |
|---|---|
| Tür | Roman |
| Yayım | 1998 |
| Yayımcı | İletişim Yayınları |
| ISBN | 975-470-711-1 |
Benim Adım Kırmızı, Türk yazar Orhan Pamuk'un 1998 yılında yayımlanan romanı.
Konusu, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda geçer. Roman, Sultan III.Murat döneminde çalışan bir grup nakkaşın ağzından anlatılan birbiriyle bağlantılı hikâyelerden meydana gelmiştir.[1] Çok sayıda dile çevrilen eser, Orhan Pamuk'un en çok okunan romanlarındandır.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Benim Adım Kırmızı romanı 1591 yılında Osmanlı Padişahı III. Murad'ın saltanat döneminde İstanbul'da geçer. Hicret'in bininci yılında Padişah'ın emri ile Venedik Doç'una hediye olarak gönderilecek bir kitabın hazırlık macerasını konu edinir. Kitabın başlıca kahramanları, sanatçıları evinde barındıran evin kızı Şeküre ve ona âşık olan teyze oğlu Kara'dır.
Vendeik Dolu için kitabı hazırlama işiyle Enişte Efendi görevlendirilmiştir. İstanbul'da pahalılık ve korku hüküm sürmekteyken saray hattatları ve nakkaşları, hazırlanan kitap için gizlice Frenk etkisi taşıyan resimler yaparlar. Sanatçılar, çalışmalarını Enişte Efendi'nin evinde sürdürürler. Kelebek, Zeytin ve Leylek lakaplı nakkaşlar kitabın nakışlarını yapmakla, Zarif Efendi tezhibi yapmakla görevlendirilmiştir.
Hattatlar ve nakkaşlar karlı bir havanın hüküm sürdüğü 9 gün bounca kahvehanelerde toplanıp meddahların anlattığı hikâyeleri dinleyerek eğlenirler. Farklı anlatıcılar tarafından anlatılan birbiriyle bağlantılı hikâyelerin toplamından meydana gelir. 59 bölümden oluşan kitapta hr karakter kendi dilinden konuşur; ölülerin ve cansız nesnelerin dile gelerek kitabın öyküsünü kendi bakış açılarından anlatır.
Romanda hazırlık macerası konu edilen kitabın hazırlanma sürecinde yapılan işin İslama aykırı olup olmadığı meselesi bir ayrışmaya sebep olur. Nakkaşlardan Zarif Efendi de yapılan nakışın şeytan işi olduğunu söylemeye başlayınca, nakkaşlardan biri kitaba zarar vereceğinden endişelenerek onu öldürüp bir kuyuya atar.
Enişte'nin baldızının oğlu Kara da hazırlanacak kitaba katkısı olacağı düşüncesiyle Enişte tarafından İstanbul'a çağrılmıştır. Zarif Efendi öldürüldükten sonraki günlerde şehre gelir ve Enişte tarafından Zarif Efendi'nin katilinin bulunması ile görevlendirilir.
Romanın kazandığı başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Benim Adım Kırmızı 2002 yılında Fransa'da Prix du meilleur livre étranger, İtalya'da Premio Grinzane Cavour ödüllerini kazandı. 2003 yılında da İrlanda'da çok prestijli bir ödül olan International IMPAC Dublin Literary Award kazandı. Ayrıca 2006 yılında Çin'de en iyi roman seçildi.[2] 60 değişik dile çevrilmiş olan Benim Adım Kırmızı Orhan Pamuk'un en çok okunan romanlarından biridir.[3]
Uyarlamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Roman, besteci Aleksander Nowak tarafından “Ja, Şeküre” /(Ben, Şeküre) ismiyle operaya uyarlandı. Şeküre karakterine odaklanan eser, kadınların erkek egemen bir toplumda karşılaştığı zorlukları ve kısıtlamaları vurgular.[4] Opera, Polonya Juliusz Słowacki Tiyatrosu tarafından sahnelenmiş; prömiyeri 2024 yılının Şubat ayında yapılmıştır.[5]
Çevirilerinden bazıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 내 이름은 빨강, :Türkçeden çeviren: Nana Lee
- My Name is Red, : Erdağ M. Göknar, New York: Knopf, 2001 (İngilizce).
- Mənim Adım Qırmızı, Türkçeden çeviren Nəriman Əbdurrəhmanlı : [Bakı] 2007 (Azəricə)
- Mon nom est Rouge, Türkçeden çeviren: Gilles Authier, Paris : Gallimard, 2001 (Fransızca).
- Rot ist mein Name, Türkçeden çeviren: Ingrid Iren, Münih : Hanser, 2001 (Almanca).
- Me llamo Rojo, Türkçeden çeviren: Rafael Carpintero, Madrid, Alfaguara, 2003 ISBN 84-204-6618-2 (İspanyolca).
- Il mio nome è rosso, Türkçeden çeviren: Marta Bertolini ve Şemsa Gezgin, Torino: Einaudi, 2001 (İtalyanca).
- Zovem se Crvena, Türkçeden çeviren: Ekrem Čaušević ve Marta Andrıć, Saraybosna: Buybook, 2012 (Boşnakça).
- Zovem se Crvena, Türkçeden çeviren: Ekrem Čaušević ve Marta Andrıć, Zagreb: Vuković & Runjić, 2001 (Hırvatça).
- Navê Min Sor e, Türkçeden Kürtçeye (Kurmanci)
- Zovem se Crveno, Türkçeden çeviren: Ivan Panović., Belgrad: Geo Poetika, 2006 (Sırpça).
- Меня зовут Красный, перевод 2001 (Rusça).
- Името ми е Червен, 2004 (Bulgarca).
- Nimeni on Punainen, Türkçeden çeviren: Tuula Kojo, Tammi Kustannusosakeyhtiö 2000 ISBN 951-31-1507-0 (Fince).
- Mă numesc Roşu, Türkçeden çeviren: Luminiţa Munteanu, Curtea Veche, 2006 ISBN 973-669-208-6 (Rumence).
- Mitt namn är röd, Türkçeden çeviren: Ritva Olofsson, Norstedts Förlag, Stokholm, 2000 ISBN 91-1-300757-2 (İsveççe).
- わたしの名は「紅」, Türkçeden çeviren: Dr. Michiko Şendil, 2005 ISBN 978-4894344099, (Japonca).
- Nazywam się Czerwień, Türkçeden çeviren: Danuta Chmielowska, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007 (Lehçe)
- Jmenuji se Červená, Türkçeden çeviren: Petr Kučera, Prag: Argo, 2007 (Çekçe)
- Nevem Piros, Türkçeden çeviren: Edit Tasnádi, Budapeşte : Ulpius-ház Könyvkiadó, 2007 (Macarca)
- 'Mano Vardas Raudona (Litvanca)
- Менің атым Қырмызы (Kazakça) Türkçeden çeviren: Amangeldi Kurmetulı, Astana: Foliant, 2016. [1] 2 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Özcan, Hidayet (22 Haziran 2018). "Nakkaşhanede Oyun: Benim Adım Kırmızı". Söylem Filoloji Dergisi. 3 (1): 7-18. doi:10.29110/soylemdergi.405061. ISSN 2548-0502.
- ^ Pamuk’un çevirmeni Maureen Freely 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016
- ^ Orhan Pamuk’s novels translated into 60 languages 28 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
- ^ "Orhan Pamuk'un "Benim Adım Kırmızı" Romanı "Ja, Şeküre" (Ben Şeküre) İsmiyle Opera Sahnesinde". ajandakolik. 9 Eylül 2024. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.
- ^ "'Benim Adım Kırmızı' opera sahnesinde". Velev. 9 Eylül 2024. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.