İçeriğe atla

Belarus muhalefeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çeşitli muhalefet grupları tarafından kullanılan eski Belarus bayrağı[1][2]

Belarus muhalefeti, Belarus'ta Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko hükûmetine meydan okumaya çalışan grupları ve bireyleri tanımlamak için kullanılan bir şemsiye terimdir.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

The Independent'a göre, Aleksandr Lukaşenko, ülkeyi 1994'ten beri otoriter bir tarzda yönetmekte.[3] Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Belarus siyasi sisteminin "insan hakları kavramı ile uyumsuz" olduğunu belirtti.[4]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Charter 97

[değiştir | kaynağı değiştir]
Charter 97'nin logosu

Charter 97, ilhamını Belarus'ta demokrasi çağrısı yapan 1997 deklarasyonundan alan bir insan hakları grubudur. Başlığı, yirmi yıl önceki Çekoslovak insan hakları beyannamesi 77'yi kasıtlı olarak yansıtan belge, 1996 yılında yapılan referandumun yıl dönümünde oluşturulmuş ve aynı adlı örgütün ifadesiyle: "bağımsızlık, özgürlük ve demokrasi ilkelerine bağlılık, insan haklarına saygı, diktatörlük rejiminin ortadan kaldırılması ve Belarus'ta demokrasinin yeniden kurulması için duran herkesle dayanışma."

Kot Devrimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kot Devrimi, Belarus'taki muhalefet ve destekçileri tarafından 2006 devlet başkanlığı seçimi öncesinde Belarus'taki demokratik değişimler konusundaki çabalarını ve isteklerini[5] tanımlamak için kullanılan bir terimdi.

2010 başkanlık seçimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: 2010 Belarus devlet başkanlığı seçimi

2010 Belarus cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra, 40.000 kadar insan[6] Lukaşenko'yu protesto etti. Seçim sonrası baskılarda 7'si cumhurbaşkanı adayı olmak üzere 700 kadar muhalif aktivist tutuklandı.[7] Muhalefet ve muhalefet adaylarının birkaç web sitesi de engellendi veya hacklendi.[8] Facebook, Twitter, YouTube, Google Talk, birçok e-posta hizmetş ve LiveJournal gibi internet siteleri de engellendi.[9] Bir muhalefet grubu ve web sitesi olan Charter97'nin genel merkezi Lukaşenko'nun güvenlik güçleri tarafından basıldı ve tüm personeli tutuklandı.[10]

Independent'a göre, Lukaşenko'nun güvenlik güçleri, "Sovyet zamanlarında göze batmayacak bir vahşetle" rakiplerinin peşine düştü.[3]

2011 protestoları

[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 yılında Arap Baharı'nın etkisiyle bir dizi protesto gerçekleşti. Bu protestolar sonucunda 29 Temmuz'da hükûmet meclis ve toplantıları yasakladı.[11]

2012 protestoları

[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Mart 2012'de, Belarus'un 1918'de Rusya'dan kısa süreli bağımsızlığının yıl dönümünde Belarus'ta bir hükûmet karşıtı mitinge binlerce kişi katıldı. Belarus devlet televizyonu, Minsk'te 200 protestocu olduğunu bildirdi.[12]

2017 protestoları

[değiştir | kaynağı değiştir]

2015'teki son protesto dizilerinden bu yana devam eden ekonomik durgunluktan sonra, düşen benzin fiyatları nedeniyle ve o yıl işsizlere vergilendirme yasası çıkarıldı.[13] Yaklaşık 470.000 Belaruslu vergiyi ödemekle yükümlüdür, ancak vergi çıkartıldıktan bu yana sadece yaklaşık %10'u vergiyi ödemiştir.[13]

Yaklaşık 2.500 protestocu, 17 Şubat'ta Belarus'un başkenti Minsk'te, 183 günden az çalışanların[14] yardım için "kaybedilen vergiler" için 250 ABD doları ödemesini gerektiren bir politikayı protesto etmek için sokakları doldurdu.[15] Yasanın popüler olmadığını kanıtladı ve kamuoyunda "sosyal asalaklara karşı yasa" olarak alay edildi.[13] Her iki toplantı da barışçıl geçti ve polis tarafından rahatsız edilmedi. Diğer şehirlerde daha küçük gösteriler düzenlendi.[13] 25 Mart'ta ana protestoda konuşma yapacak olan muhalefet lideri Vladimir Nekliayev'in de sabah saatlerinde Minsk'e giderken sınırda durdurulduğu iddia edildi.[16] Hükûmet, polisin Minsk'teki bir protesto yakınında "benzin bombası ve silah yüklü arabalar" bulduğunu iddia ederek vatandaşlara yönelik toplu tutuklamaları ve dayakları savundu.[17]

2020 başkanlık seçimi ve protestolar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: 2020 Belarus protestoları, 2020 Belarus devlet başkanlığı seçimi ve Koordinasyon Konseyi (Belarus)

Haziran 2020'de, Lukaşenko'nun koronavirüs salgınıyla mücadelesinin ortasında düşürülen bir onay sokak protestolarına yol açtı. Hareketin bir sonucu olarak birçok muhalefet adayı bir sonraki seçime kaydoldu, ancak adayların çoğu tutuklandı.[18]

Yaygın seçim hileleri iddialarıyla gölgelenen 2020 Belarus cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra Belarus genelinde kitlesel protestolar patlak verdi.[19][20] Daha sonra, muhalefetteki cumhurbaşkanı adayı Svyatlana Tsihanouskaya, cumhurbaşkanlığı seçimlerini %60 ila %70 oyla[21][22] kazandığını ve Belarus'ta barışçıl ve düzenli iktidar transferini kolaylaştırmak için bir Koordinasyon Konseyi kurduğunu açıkladı.[23][24]

Uluslararası destek

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuruluşlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devletler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki hükûmetler Belarus demokrasi hareketine diplomatik destek verdiler:

Kişiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Here's why are protesters in Belarus are flying a white-and-red flag". meduza.io. 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2020. 
  2. ^ Ulasik, Valeriya; Shalayeva, Alena; Wesolowsky, Tony (4 Ağustos 2019). "Unflagging Protest: Belarus's Opposition Inspired By A Pensioner And Her Outlawed Banner". Radio Free Europe/Radio Liberty. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  3. ^ a b "In Europe's last dictatorship, all opposition is mercilessly crushed". The Independent (İngilizce). 8 Mart 2011. 9 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  4. ^ The United Nations Human Rights Council: Reports of the Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Belarus 25 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of 2006 E/CN.4/2006/36 of 16 January 2006, and 2007 (GE.07-10197 (E) 190107)
  5. ^ A 2005Iryna Khalip interview 16 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ "Belarus election ends with violent protests". CBC. 19 Aralık 2010. 17 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  7. ^ "Belarus: 7 presidential candidates face 15 years - Dec. 22, 2010". KyivPost. 22 Aralık 2010. 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  8. ^ "Хакерская атака главного оппозиционного сайта Белоруссии осуществлялась из Петербурга". Газета.Ru (Rusça). 21 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  9. ^ "Facebook, Twitter, YouTube blocked in Minsk". www.unian.info (İngilizce). 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  10. ^ Schwirtz, Michael (21 Aralık 2010). "Clashes in Belarus Show Resilience of Both Sides". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  11. ^ "Archived copy". 14 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2011. ]
  12. ^ "Милиция насчитала только 200 участников акции на Дзень Волі". Telegraf.by (Rusça). 26 Mart 2012. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  13. ^ a b c d "Thousands of Belarussians take to the streets to protest 'parasite law'". Reuters (İngilizce). 17 Şubat 2017. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  14. ^ Sannikov, Andrei (17 Mart 2017). "We are not slaves". the Guardian (İngilizce). 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  15. ^ "Belarus tax protests spread beyond capital". Reuters (İngilizce). 19 Şubat 2017. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  16. ^ "Scores detained after defying Belarus protest ban". www.aljazeera.com. 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  17. ^ "Belarus defends mass detentions". BBC News (İngilizce). 26 Mart 2017. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  18. ^ "'Slipper Revolution' Shakes Belarus | Voice of America - English". www.voanews.com (İngilizce). 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  19. ^ Jones, Mark P. (26 Nisan 2018). "Presidential and Legislative Elections". The Oxford Handbook of Electoral Systems (İngilizce). doi:10.1093/oxfordhb/9780190258658.001.0001/oxfordhb-9780190258658-e-23. 22 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  20. ^ "Lukashenka vs. democracy: Where is Belarus heading?". Atlantic Council (İngilizce). 10 Ağustos 2020. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  21. ^ "Exiled leader calls weekend of protests in Belarus". BBC News (İngilizce). 14 Ağustos 2020. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  22. ^ "Belarus opposition candidate declares victory | NHK WORLD-JAPAN News". www3.nhk.or.jp. 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  23. ^ "Ex-Belarusian presidential candidate Tikhanovskaya's HQ starts forming coordination council to ensure transition of power". Interfax-Ukraine (İngilizce). 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  24. ^ "Thousands flood Belarus capital as election protests grow". AP NEWS. 14 Ağustos 2020. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  25. ^ Zíta, Martin (14 Ağustos 2020). "PM Babiš calls for repeat presidential election in Belarus". Remix (İngilizce). 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  26. ^ a b "Baltic States Urge New Election In Belarus, Call For EU Sanctions". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  27. ^ "Doing nothing to help Belarus 'is not an option': Lithuanian FM". euronews (İngilizce). 12 Ağustos 2020. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
  28. ^ Białczyk, oprac Piotr (11 Ağustos 2020). "Białoruś. Premier Mateusz Morawiecki rozmawiał z unijnymi przywódcami". wiadomosci.wp.pl (Lehçe). 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Belarus_muhalefeti&oldid=34233148" sayfasından alınmıştır