Barış Pehlivan
Barış Pehlivan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Barış Pehlivan 10 Temmuz 1983 İstanbul, Türkiye |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi |
| Meslek | Gazeteci |
Barış Pehlivan (10 Temmuz 1983, İstanbul), Türk gazeteci ve yazardır.
Türkiye siyasetine dair araştırma haberleriyle ve kitaplarıyla bilinir. Gazetecilik faaliyetlerinden dolayı hakkında birçok kez dava açıldı. Bu davalar kapsamında 2011, 2020 ve 2023 yıllarında cezaevine girdi.[1][2][3][4][5] 10 Kasım 2023 tarihinde tahliye oldu.[6]
Yaşamı ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümünden mezun oldu. 2004 yılında Leman Dergi Grubu'na bağlı kültür sanat dergisi Kaçak Yayın'da muhabirlik yaptı. CNN Türk televizyon kanalında yayımlanan 'Paranın Seyir Defteri', 'Şair Ceketli Çocuk: Kazım Koyuncu', 'Nohut Oda Bakla Sofa' adlı belgesellerde sırasıyla asistanlık, yönetmen yardımcılığı ve editörlük görevlerinde bulundu. 5N1K programı için “Yabancılara Toprak Satışı”, “Şah Mesud Suikastı” gibi dosya ve haberlere imza attı. Karşı gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Haberleri ve kitapları nedeniyle birçok kez yargılandı, cezaevine girdi.
Türkiye'nin en önemli gazetecilik ödüllerine layık görüldü. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfının yönetim kurulu üyeliğini yapıyor. 2007-2021 seneleri arasında Odatv.com haber sitesinin genel yayın yönetmenliğini üstlendi. 1 Nisan 2021 tarihinden itibaren Cumhuriyet gazetesinde köşe yazıları yazmaya başladı.[7][8]
2005–2010 yılları arasında CNN Türk için Oradaydım belgeselini hazırladı. Oradaydım belgeselinde; Türkiye'nin yakın tarihine yansıyan 250'den fazla olayı tanıklarıyla ekrana taşıdı.[9]
Barış Terkoğlu ile birlikte Sızıntı: Wikileaks’te Ünlü Türkler, Mahrem, Metastaz 16 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Cendere adlı araştırma kitaplarına imza attı. Dört kitap da yayımlandıkları dönemde çok tartışıldı ve uzun süre en çok satanlar listesinde yer aldı.[10][11][12]
Hakkında açılmış davalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Oradaydım belgeselinin 24 Şubat 2007 tarihinde yayımlanan bölümünde, 12 Eylül sonrası Diyarbakır Cezaevi’nde yaşanan olaylar ekrana geldi. Programı hazırlayan Barış Pehlivan hakkında ‘Halkı Kin ve Düşmanlığa Alenen Tahrik Etme’ suçundan dava açıldı.[13] Kasım 2008 tarihinde görülen 2. duruşmada beraat etti.[14]
14 Şubat 2011 tarihinde, Ergenekon soruşturması kapsamında evinde ve Odatv.com haber sitesinde yapılan arama sonrasında gözaltına alındı. Gözaltında üç gün kaldıktan sonra çıkarıldığı özel yetkili mahkeme tarafından tutuklandı. Tutuklandıktan 9 ay sonra hâkim karşısına çıkabildi. OdaTV iddianamesinin temelini oluşturan dijital dokümanların, bilgisayar korsanlığı yoluyla tutuklu gazetecilerin bilgisayarlarına yüklendiği ve tutuklu gazetecilere ait olmadığı; üç ayrı Türk üniversitesi (Boğaziçi, Yıldız Teknik Üniversitesi, ODTÜ) ile bir Amerikalı bilişim şirketi (Data Devastation) tarafından kanıtlandı.[15][16] Sahte belgelerle gazetecilerin tutuklandığı Odatv davası, tüm dünyanın dikkatinin Türkiye'ye çevrilmesine yol açtı. Sınır Tanımayan Gazeteciler'e göre bu dava, Türkiye'de basın özgürlüğü alanında yaşanan baskıların sembolü oldu.[17][18]
14 Şubat 2011'de, gözaltına alınıp Odatv davası kapsamında Silivri Cezaevi'nde 19 ay tutuklu kaldıktan sonra, 14 Eylül 2012'de görülen duruşmada tahliye edildi.[19][20][21][22]
Odatv Davası'nda, Prof. Dr. Yalçın Küçük, Soner Yalçın, Doğan Yurdakul, Barış Pehlivan, Barış Terkoğlu, Müyesser Yıldız, Mümtaz İdil, Nedim Şener, Ahmet Şık, Hanefi Avcı, Sait Çakır, Coşkun Musluk, Kaşif Kozinoğlu ve İklim Bayraktar sanık olarak yargılanmaktaydı. 14 sanıkla başlayan davada, Kaşif Kozinoğlu cezaevinde hayatını kaybetmişti.[23]
12 Nisan 2017'de 18. Ağır Ceza Mahkemesi Odatv Davası'ndan yargılanan 13 sanık hakkında beraat kararı verdi. Mahkeme, Odatv kumpasını kuranlar hakkında suç duyurusunda bulunulmasına hükmetti.[24] Odatv'ye yapılan bu operasyonun bir kumpas olduğu ve devlet içine sızmış FETÖ üyeleri tarafından gerçekleştirildiği ortaya çıktı. Gazetecileri suçsuz yere hapiste tutan polisler, savcılar ve hâkimler hakkında dava açıldı.[25][26]
Libya'daki MİT şehidinin cenaze törenine dair 3 Mart 2020'de Odatv’de yayımlanan bir haberden dolayı hakkında soruşturma başlatıldı. İfade vermek için gittiği İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde 6 Mart 2020 tarihinde tutuklandı. Kendisini tutuklayan hâkime "Bu hukuksuzluğun perde arkasını da yazacağım, hiç şüpheniz olmasın" dedi. Savunmalarında 9 yıl sonra yeniden tutuklanmasının nedeninin kitap çalışmaları olduğunu belirtti. Hazırlanan iddianamede, kendisiyle birlikte yargılanan 8 gazetecinin 19 yıla kadar hapsi istendi.[27] Tutuklanmasının ardından götürüldüğü Silivri Cezaevi’nde darp edildiği ortaya çıktı. Cezaevine ait kamera kayıtlarının yayımlanmasının ardından, sorumlular hakkında soruşturma başlatıldı.[28]
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülen ve cezaevindekilerin erken tahliyesini sağlayan kanundan, tutuklu gazetecilerin yargılandığı suç maddesi son anda çıkarıldı. Yapılan bu ‘’kişiye özel’’ değişiklik, kamuoyunda büyük tepki yarattı.[29] Genel yayın yönetmeni olduğu OdaTV, bu yeni operasyon sonrasında mahkeme kararıyla erişime engellendi. 13 yıldır Türkiye’nin en etkili haber sitesi olan OdaTV, farklı adresler üzerinden yayın hayatına devam ediyor.[30][31]
Yargılandığı davanın 9 Eylül 2020'deki ikinci duruşmasında, OdaTV muhabiri Hülya Kılınç ve Yeniçağ gazetesi yazarı Murat Ağırel ile birlikte Barış Pehlivan'ın da tahliyesine karar verilerek tutukluluğu sonlandırıldı. Mahkemede Murat Ağırel, Aydın Keser, Ferhat Çelik, Hülya Kılınç, Barış Terkoğlu ve Eren Ekinci ile birlikte Barış Pehlivan, “Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından niteliği itibarıyla gizli kalması gereken bilgileri açıklama” suçlamasından beraat etti. Ancak Hülya Kılınç ile birlikte "istihbarat faaliyeti ile ilgili bilgi ve belgeleri ifşa etmek" suçundan 3 yıl 9 ay hapis cezasına mahkûm edildi.[32] Karar üzerine Barış Pehlivan, "Bu davada suç yok, bizim gazetecilik hayatımızı cezalandırma amacı var." demecini vermiştir.[33]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çağdaş Gazeteciler Derneği Rafet Genç Haber Ödülü 2016[34]
- Yeditepe Üniversitesi En İyi Çıkış Yapan Kitap Ödülü 2018[35]
- Türkiye Yayıncılar Birliği 2019 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Yazar Ödülü[36]
- Dil Derneği Emin Özdemir Ödülü 2019[37]
- Çağdaş Gazeteciler Derneği İnceleme Araştırma Ödülü 2020[38]
- Halit Çelenk Hukuk Ödülü 2020[39]
- Fikir Kulüpleri Federasyonu Yılın Umut Veren Gazetecilik Ödülü 2020[40]
- Mimarlar Odası Ankara Şubesi Emre Madran Koruma Alanında Dayanışma Ödülü, 2023 [41]
- Basın Özgürlüğü ve Medya Araştırmaları Derneği Basın Özgürlüğü Ödülü, 2023 [42]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sızıntı: Wikileaks’te Ünlü Türkler (2012), Barış Terkoğlu ile birlikte yazdığı kitaptır.
- Mahrem: Gizli Belgelerde Türkiye'nin Sırları (2015), Barış Terkoğlu ile birlikte yazdığı kitaptır.
- Metastaz 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2019), Barış Terkoğlu ile birlikte yazdığı kitaptır.
- Metastaz 2 Cendere (2020), Barış Terkoğlu ile birlikte yazdığı kitaptır.[43]
- SS (2023), Barış Terkoğlu ile birlikte yazdığı kitaptır.[44]
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Proje | Notlar |
|---|---|---|
| Oradaydım | Yapımcılığını Soner Yalçın’ın üstlendiği, Barış Pehlivan’ın hazırladığı belgesel dizisi. 2005 yılında Radyo Televizyon Gazetecileri Derneğinin verdiği Radyo-Televizyon Oskarları bünyesinde, 2006 yılında Kabataşlılar Derneği "Yılın En İyileri" ödülleri kapsamında ve Aydın Üniversitesi Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu 2006-2007 İletişim Ödülleri kapsamında ‘En İyi Belgesel Programı’ ödüllerini kazandı. | |
| 2004 | Paranın Seyir Defteri | Yönetmen yardımcısı |
| 2005 | Şair Ceketli Çocuk: Kazım Koyuncu | Yönetmen yardımcısı |
| 2007 | Nohut Oda Bakla Sofa | Hazırlayan |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Odatv.com'daki tüm yazıları[45]
- "Gazetecilere Özgürlük" video İngilizce altyazılı 22 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Soner Yalçın ile 2 yönetici tutuklandı". CNN Türk. 20 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Barış Pehlivan tutuklandı!". Cumhuriyet. 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "6 yıllık Odatv davasında tüm sanıklar beraat etti". T24. 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Gazetecilerin yargılandığı davada 3 gazetecinin tutukluluğunun devamına karar verildi". Evrensel.net. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Barış Pehlivan 5'inci kez cezaevine girdi". birgun.net. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "Gazeteci Barış Pehlivan tahliye edildi". BBC News Türkçe. 10 Kasım 2023. Erişim tarihi: 24 Ekim 2024.
- ^ "Barış Pehlivan Cumhuriyet Gazetesine Transfer Oldu". 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Barış Pehlivan Yazıları - Cumhuriyet Gazetesi". Cumhuriyet. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "Barış Pehlivan", 22 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kamera Arkası. Erişim: 26 Nisan 2012
- ^ D&R 2 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 27 Nisan 2012
- ^ "Mahrem kitabının yazarları Barış Pehlivan ve Barış Terkoğlu İzmir Kitap Fuarı'nda". odatv. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Metastaz yeniden listeye girdi". odatv. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Oradaydım Belgeseline Dava Açıldı" 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Odatv, 5 Temmuz 2008. Erişim: 26 Nisan 2012
- ^ "Oradaydım Belgeseli Beraat Etti" 7 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Odatv, 18 Kasım 2008. Erişim: 26 Nisan 2012
- ^ "Bilirkişi Raporları" 7 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Odatv, 25 Aralık 2011. Erişim: 27 Nisan 2012
- ^ Haziran 2012 "DataDevastation Report"[ölü/kırık bağlantı], Wordpress, 03 06 2012. |Erişim: 2012-06-03
- ^ "Gazeteciler" 23 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7 Ocak 2012. Erişim: 27 Nisan 2012
- ^ "Türkiye Gazeteciler Sendikası", 29 Aralık 2011. Erişim: 27 Nisan 2012
- ^ "Cezaevinden gazete hazırladılar" 28 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Türk, 1 Ocak 2012. Erişim: 30 Nisan 2012
- ^ "Two Investigative Journalists Threatened on Twitter" (Sınır Tanımayan Gazeteciler bas.). 19 Mart 2012. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2012.
- ^ "Müyesser Yıldız'a tahliye" (Posta bas.). 18 Haziran 2012. 19 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2012.
- ^ İSTANBUL, Ayşegül USTA / (15 Eylül 2012). "İki Barış'a tahliye". Hürriyet. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
- ^ AKIN/İSTANBUL, Arda. "ODA TV sanığı cezaevinde hayatını kaybetti". Hürriyet. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ Arslan, Rengin (12 Nisan 2017). "Oda TV davasında karar: Tüm sanıklar beraat etti". BBC News Türkçe. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Odatv kumpası davası'nda kırmızı bülten kararı". AA. AA. 16 Ekim 2019. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
- ^ "Odatv kumpas davasında neler yaşandı... Zarrab'ın ismi neden geçti". odatv. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "OdaTV Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan tutuklandı!". Sözcü. 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Odatv, Barış Pehlivan'ın darp edilme anı görüntülerini yayınladı". birgun.net. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "MİT Kanunu: Gazetecileri içeride tutmak için kişiye özel yasa çıkardılar". Tele1. 13 Nisan 2020. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "OdaTV'ye erişim engeli!". Sözcü. 6 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Odatv'nin kapatılması hukuksuzdu şimdi tam hukuksuz oldu". OdaTV. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Tutuklu gazeteciler tahliye edildi". BirGün gazetesi. 9 Eylül 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.
- ^ "Gazeteci Barış Pehlivan: Bu davada suç yok, gazetecilik hayatımızı cezalandırma amacı var". Sputnik haber ajansı. 10 Eylül 2020. 11 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020.
- ^ Öztürk, Fundanur (20 Mart 2017). "ÇGD ödülleri sahiplerine verildi". BBC News Türkçe. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Yeditepe Üniversitesi 2018 Dilek Ödülleri Sahiplerini Buldu | Yeditepe Üniversitesi". www.yeditepe.edu.tr. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Türkiye Yayıncılar Birliği 2019 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri sahiplerini buldu". birgun.net. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ ""DİL DERNEĞİ EMİN ÖZDEMİR ÖDÜLÜ" METASTAZ KİTABIYLA BARIŞ PEHLİVAN VE BARIŞ TERKOĞLU'NA VERİLDİ". www.dildernegi.org.tr. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "Çağdaş Gazeteciler Derneği'nden BBC Türkçe'nin Ahmet Türk Belgeseli'ne ödül". BBC News Türkçe. 4 Mart 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Halit Çelenk ödülü alan gazeteciler Barış Pehlivan ve Barış Terkoğlu'dan mektup". Evrensel.net. 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "FKF'den Gezi'nin 7'nci yılına özel yayın ve "Umut Ödülleri" töreni". dokuz8HABER. 31 Mayıs 2020. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ "BirGün yazarları Aşut ve Yanardağ'a ödül verildi". www.birgun.net. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023.
- ^ "Cezaevindeki gazeteciler Barış Pehlivan ve Merdan Yanardağ'a ödül!". Cumhuriyet. 10 Şubat 2023. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2023.
- ^ "Metastaz 2: Cendere, Barış Pehlivan - Barış Terkoğlu - kirmizikedi.com". 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ "SS, Barış Pehlivan - Barış Terkoğlu - kirmizikedi.com". 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ Pehlivan, Barış. "Barış Pehlivan Tüm Yazıları". odatv.com. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
