Balşa ailesi

Balşa ailesi
Балшић
Balsha
Balshaj
Balşa ailesi; Балшић; Balsha; Balshaj
Ülke	Zeta Prensliği (1355–1421); Sırp İmparatorluğu (1355–71); Venedik Cumhuriyeti (1380s); Sırp Despotluğu (1405–21); Leş Birliği (1444–1479)
Kuruluş	1355'ten önce I. Balşa tarafından
Yıkılış	1421 (Mülkleri Despot Stefan Lazareviç tarafından ilhak edildi)
Son hükümdar	III. Balşa (1403–1421)

Balşa Hanedanı (Arnavutça: Balshaj) veya Balşiç Hanedanı (Sırpça: Cyrl), Güney Karadağ ve Kuzey Arnavutluk kıyılarını Balşa Zetası ismi ile 1362'den 1421'e kadar yöneten soylu bir aileydi. Hanedanın kurucusu I. Balşa küçük bir soylu olup İmparator Stefan Duşan döneminde sadece bir köyü yönetirken ölümünün ardından üç oğlu Gospodin Žarko'nun boş kalan toprakları içinde genişleyip Aşşağı Zeta'yı ve karışıklık döneminde de Voyvoda ve Çelnik Đuraš Ilijiç'i öldürüp Yukarı Zeta'yı ele geçirdiler. Yine de bir nevi unvanları gasp ettikleri için İmparator V. Stefan Uroş'un fermanlarında Oblastni Gospodari unvanı ile anıldılar. Uroş'un 1371'deki ölümünün ardından aile Sırp İmparatorluğu'nda Makedonya'yı kontrol eden Mrnjavçeviçler ile kan davasına girişti. 1421'de III. Balşa'nın ölümünün ardından unvan III. Balşa'nın amcası Despot Stefan Lazareviç'e geçti ve böylelikle hanedanın sonu geldi.

Tarihi

Sırp İmparatorluğu'nun yıkılışı esnadında kabaca bölgesel lordların bölgelerinin haritası (Balşalar gri renkte)

Zeta Prensliği

Balşa ailesinden ilk defa İmparator V. Stefan Uroş'un fermanlarının birinde 29 Eylül 1360'ta bahsedildi. Tarihiçi Mavro Orbini'nin 1601'de kaleme aldığına göre Balşa ailesinin kurucusu olan ve önadı bilinmeyen I. Balşa, Stefan Duşan döneminde İşkodra Gölü yakınlarında sadece bir köyü yöneten küçük bir soyluydu. İmparatorun ölümünün ardından I. Balşa'nın üç oğlu Gospodin Žarko'nun boş kalan toprakları içinde genişleyip Aşağı Zeta'yı ve karışıklık döneminde de Voyvoda ve Çelnik Đuraš Ilijiç'i öldürüp Yukarı Zeta'yı ele geçirdiler.^[1] Mülkelerini bu şekilde genişlettikleri yıl I. Balşa öldü ve geride kalan üç oğlu Podgorica, Budva, Bar ve İşkodra ile çevresini yönetmeye devam etti.^[1]

I. Balşa döneminde gösterdikleri başarıları ile Balşalar, küçük bir soylu aile olmaktan çıkıp bölgesel birer lord oldular.^[2]

Liderler

I. Balşa (1360–62)
I. Đurađ Balşa (1362–1378), İşkodra Lordu
II. Balşa (1378–1385), İşkodra ve Dıraç Lordu
II. Đurađ Balşa (1385–1403), İşkodra, Budva Podgorica, Dıraç ve Leş Lordu
III. Balşa (1403–1421), Bar Lordu

Kaynakça

^ ^a ^b Fajfrić, ch. 44, Oblasni gospodari: "Balša o kojem ćemo sada govoriti beše veoma siromašan zetski vlastelin i za života cara Stefana držao je samo jedno selo. Ali kad je umro car, a kako njegov sin Uroš nije bio valjan vladar, počeo je s nekoliko svojih prijatelja i sa svojim sinovima Stracimirom, Đurđem i Balšom da zauzima Donju Zetu." "Posle toga krenuo je sa svojim ljudima na osvajanje Gornje Zete, koju je držao Đuraš Ilijić i njegovi rođaci. Đuraša ubiše Balšini sinovi, neke njegove rođake zarobiše, a ostali napustiše zemlju. I tako su Balšini sinovi zagospodarili i Gornjom Zetom" "Isto tako pali su u njihove ruke Dukađini koji su imali mnogo poseda u Zeti. Neke su poubijali, a druge bacili u tamnicu. Pri osvajanju ovih i drugih pokrajina više su se služili lukavstvom i prevarama nego silom oružja"
^ Recueil de travaux de l'Institut des études byzantines: Volume 21 1982, "За разлику од Лазаревића, Бранковића и Драгаша, ближих или даљих рођака Немањића и потомака најугледцијих властеоских породица, први Балшићи су прави скоројевићи који су из редова ситне властеле доспели ..."

Kaynaklar

Kitaplar

Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
Malcolm, Noel (1998). Kosovo: a short history. Macmillan. ISBN 978-0-333-66612-8. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2012.
Nicol, Donald MacGillivray (2010), The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-13089-9, 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Mart 2023
Rudić, Srđan (2006), Vlastela Ilirskog grbovnika, Istorijski institut, ISBN 9788677430559
Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331-1355) and his successors. Dumbarton Oaks Library and Collection. ISBN 978-0-88402-137-7. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2012.
Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2008). "Балшићи" Srpske dinastije. Službene glasink. ISBN 9788675499213. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2012.

[Fajfric44-1] Fajfrić, ch. 44, Oblasni gospodari: "Balša o kojem ćemo sada govoriti beše veoma siromašan zetski vlastelin i za života cara Stefana držao je samo jedno selo. Ali kad je umro car, a kako njegov sin Uroš nije bio valjan vladar, počeo je s nekoliko svojih prijatelja i sa svojim sinovima Stracimirom, Đurđem i Balšom da zauzima Donju Zetu." "Posle toga krenuo je sa svojim ljudima na osvajanje Gornje Zete, koju je držao Đuraš Ilijić i njegovi rođaci. Đuraša ubiše Balšini sinovi, neke njegove rođake zarobiše, a ostali napustiše zemlju. I tako su Balšini sinovi zagospodarili i Gornjom Zetom" "Isto tako pali su u njihove ruke Dukađini koji su imali mnogo poseda u Zeti. Neke su poubijali, a druge bacili u tamnicu. Pri osvajanju ovih i drugih pokrajina više su se služili lukavstvom i prevarama nego silom oružja"

[2] Recueil de travaux de l'Institut des études byzantines: Volume 21 1982, "За разлику од Лазаревића, Бранковића и Драгаша, ближих или даљих рођака Немањића и потомака најугледцијих властеоских породица, први Балшићи су прави скоројевићи који су из редова ситне властеле доспели ..."

[1]

[2]