Bağlam duyarlı kullanıcı arayüzü
Bağlam duyarlı kullanıcı arayüzü, program işleminin geçerli veya önceki durumlarına göre çok sayıda seçenek arasından otomatik olarak seçim yapabilen bir arayüz.[1] Bağlam duyarlılığı, geçerli grafiksel kullanıcı arayüzlerinde, genellikle bağlam menüleri biçiminde neredeyse her yerde bulunur. Bağlam duyarlılığı, doğru çalışırken, kullanıcı için pratik olarak şeffaf olmalıdır.[kaynak belirtilmeli] Bu, dosya adı uzantılarına göre dosyaları çalıştırmak için uyumlu bir program çağıran bilgisayar işletim sistemlerinde; metin dosyalarını bir kelime işlemciyle açma, video dosyalarını (.mpg, .mov ve .avi vb.) bir video oynatıcıyla, resim dosyalarını (.jpg ve .png vb.) fotoğraf görüntüleyiciyle açma veya program dosyalarını kendileri çalıştırma ve kısayolları (yani .exe dosyaları) seçildiğinde yaşanabilmektedir.
Kullanıcı arayüzü ayrıca fare işaretçisinin veya imlecin görünümünü değiştirme, menü rengini değiştirme veya geçerli işitsel veya dokunsal geri bildirim gibi bağlam duyarlı geri bildirim sağlayabilir.
Bağlam duyarlılığının mantığı ve avantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağlam duyarlılığının kullanılmasının başlıca nedeni kullanıcı arayüzünü basitleştirmektir.
Avantajları:
- Belirli bir verimlilik seviyesi için kullanıcı tarafından bilinmesi gereken azaltılmış komut sayısı,
- Belirli bir işlemi gerçekleştirmek için gereken sayıda tıklama veya tuş vuruşu,
- Tutarlı davranışın kullanıcı tarafından önceden programlanmasına veya değiştirilmesine izin vermesi,
- Bir seferde ekranda ihtiyaç duyulan seçenek sayısını azaltmasıdır.
Dezavantajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağlama duyarlı eylemler, kullanıcı arayüzünü yavaşlatmak olarak algılanabilir. Bu, operatörü bilgisayar istenmeyen bir eylem gerçekleştirmeye karar verdiğinde ne yapacağını kaybeder. Ayrıca, otomatik olmayan prosedürler, tasarımcıların öngörmediği işlemler için kullanıcı iş yükünde bir artışa neden olan bağlam duyarlı arayüz tarafından gizlenebilir veya gizlenebilir.
Uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]En basit düzeyde, olası her eylem tek bir olası eyleme indirgenir. Gerçekleştirilen eylem tek bir değişkene (dosya uzantısı gibi) dayanır. Daha karmaşık uygulamalarda, kullanıcının önceki eylemleri, dosyanın boyutu, mevcut kullanımdaki programlar, metaveriler vb. gibi birçok faktör değerlendirilebilir.[2]
Yöntem sadece zorunlu tuş basışlarına ve fare tıklamalarına verilen yanıtla sınırlı değildir; açılır menüler değiştirilebilir veya bir web araması önceki aramalara dayanarak sonuçları odaklayabilir.
Daha yüksek uygulama düzeylerinde bağlam duyarlı eylemler için daha fazla miktarda metaveri, kapsamlı vaka analizine dayalı programlama veya diğer yapay zekâ algoritmaları gerekir.
Bilgisayar ve video oyunlarında
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağlam duyarlılığı video oyunlarında önemlidir - özellikle mevcut düğme sayısının sınırlı olduğu bir gamepad, joystick veya bilgisayar faresi tarafından kontrol edilenler. Öncelikle oyuncu belirli bir yerde olduğunda ve bir kişi veya nesneyle etkileşime girmek için kullanıldığında uygulanır. Örneğin oyuncu, oyuncu olmayan bir karakterin yanında duruyorsa, oyuncunun onunla konuşmasına izin veren bir seçenek ortaya çıkabilir.
Uygulamalar, embriyonik "hızlı zamanlama etkinliği"nden, kullanılan saldırının hem oyuncunun hem de rakibin yanı sıra sanal çevrenin konumuna ve yönüne bağlı olduğu bağlama duyarlı kılıç savaşına kadar uzanır. Oyuncunun karakterinin oyun içi konumuna bağlı olarak, bir şey almasına, bir kapıyı açmasına, bir ip tutmasına, bir canavara veya rakibe yumruk yapmasına ya da bir nesneyi parçalamasına neden olabilecek 'eylem düğmesinde' benzer bir kullanım alanı bulunur.[3]
Yanıtın oyuncu tarafından etkinleştirilmesi gerekmez. Bir ekran cihazı yalnızca belirli durumlarda gösterilebilir, ör. Bir çarpışma oyununda çapraz 'hedeflemek' oyuncunun ateş etmesi gerektiğini gösterebilir. Alternatif bir uygulama, oyuncudan gelen girdiyi izlemek (örn. düğmeye basma faaliyeti seviyesi) ve bunu, keyfi en üst düzeye çıkarmak veya heyecan veya ambiyansı kontrol etmek amacıyla oyunun hızını kontrol etmek için kullanmaktır.[4]
Yöntem, daha karmaşık oyunlar birkaç düğmeli (klavyesiz konsollar) makineler için tasarlandığından giderek daha önemli hale geldi. 2006 yılında Bennet Ring, "Bağlam duyarlılığını yeni mercek parlaması" olarak nitelendirdi.[5]
Bağlam duyarlı yardım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağlam duyarlı yardım, bağlam duyarlılığının yaygın bir uygulamasıdır, tek bir yardım düğmesi gerçekleştirilir ve yardım sayfası veya menüsü belirli bir sayfayı veya ilgili konuyu açar.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "context sensitive". webopedia. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2017.
- ^ Alan Dix; Tiziana Catarci; Benjamin Habegger; Yannis Ioannidis; Azrina Kamaruddin; Akrivi Katifori; Giorgos Lepouras; Antonella Poggi; Devina Ramduny-Ellis. "intelligent context-sensitive interactions on desktop and the web" (PDF). 6 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2008.
- ^ "Assassin's Creed E3 Preview". 3 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2008.
- ^ Glinert, Eitan (2008). "The Human Controller: Usability and Accessibility in Video Game Interfaces. Chapter 4.2 Next Generation User Interfaces:context sensitivity" (PDF). 11 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2011.
- ^ Bennet Ring (12 Kasım 2006). "Gears of War review - Now this is what next-gen gaming is all about". Yahoo!. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ "Help". webopedia. 14 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2004.