İçeriğe atla

Bölgesel Kontrol Planı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bölgesel Kontrol Planı
Plan Control Territorial
Konum
El Salvador
PlanlayanEl Salvador hükûmeti
Tarih20 Haziran 2019 - günümüz
  • Birinci aşama: 20 Haziran 2019'da başladı
  • İkinci aşama: 2 Temmuz 2019'da başladı
  • Üçüncü aşama: 1 Ağustos 2019'da başladı
  • Dördüncü aşama: 19 Temmuz 2021'de başladı
  • Beşinci aşama: 23 Kasım 2022'de başladı
  • Altıncı aşama: 15 Eylül 2023'te başladı
YürütenEl Salvador Silahlı Kuvvetleri
Ulusal Sivil Polis
SonuçDevam ediyor

Bölgesel Kontrol Planı (İspanyolca: Plan Control Territorial, kısaltması PCT), El Salvador'da devam eden çete karşıtı bir güvenlik programıdır. Program altı aşamadan ve birden altıya kadar olan aşamaların başarısız olması durumunda olası bir yedinci aşamadan oluşmaktadır.[1] 2019 yılında El Salvador hükûmeti, Bölgesel Kontrol Planı'nın toplamda 575,2 milyon $ maliyeti olacağını tahmin etmiştir.[2]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

El Salvador'daki suç çeteleri[değiştir | kaynağı değiştir]

A man facing away from the camera showing a series of tattoos on his back. The tattoos include the name of the criminal gang MS-13, the country name of "El Salvador", and the coat of arms of El Salvador.
Sırtında El Salvador'un armasını ve çetenin adını gösteren dövmeler bulunan bir MS-13 üyesi.

Suç çeteleri, Salvador İç Savaşı'nın 1992 yılında sona ermesinden bu yana El Salvador'da büyük bir sorun hâline geldi. Ülkenin önde gelen çeteleri arasında Mara Salvatrucha (MS-13), 18. Cadde çetesi (Barrio 18), Mao Mao, Miranda Loca ve La Maquina yer almaktaydı.[3] El Salvadorlu çetelerin çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde kuruldu; MS-13 gibi bazı çeteler, Salvador İç Savaşı'ndan kaçan mülteciler tarafından kendilerini Meksika kökenli Amerika ve Afrika kökenli Amerikalı çetelere karşı kendilerini korumak amacıyla kuruldu.[4] Barrio 18 gibi diğer çeteler ise, başka çetelerin ayrılıkçı gruplarından oluştu.[5] Çoğu çete üyesi, 1996 tarihli Yasadışı Göç Reformu ve Göçmen Sorumluluğu Yasası'nın kabul edilmesinin ardından Amerika Birleşik Devletleri'nden sınır dışı edildikten sonra El Salvador'a geldi.[6]

İç savaşın sona ermesinden bu yana ülkede işlenen suçların çoğu çeteler tarafından işlendi. Gazeteci C. Ramos'a göre 1990'larda iç savaş sırasında meydana gelenlerden daha şiddetli ölümler meydana geldi; 1960'lı ve 1970'li yıllarda ülkede cinayet oranı 100.000 kişi başına 30 cinayet iken, 1994'ten 1997'ye kadar bu oran 100.000 kişi başına 80 cinayetti.[7] Çetelerin işlediği diğer suçlar arasında soygun, motorlu araç hırsızlığı, silah kaçakçılığı, uyuşturucu kaçakçılığı, gasp, tecavüz ve adam kaçırma yer almaktaydı.[8] 2000'li yılların başında El Salvador hükûmeti, tüm suçların yüzde 50 ila 60'ının çeteler tarafından işlendiğini tahmin ediyordu.[7] 2019 yılında El Salvador hükûmeti, çetelerin finansmanının yüzde 80'inin haraçlardan kaynaklandığını ve bunun ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 3'ünü oluşturduğunu tahmin etti.[9] Orta Amerika Üniversitesi'nin 2000'li yıllarda yaptığı bir kamuoyu araştırmasına göre El Salvadorluların yüzde 20,8'i ülkenin karşı karşıya olduğu en büyük sorunun çeteler olduğuna inanıyordu.[7]

La Mano Dura[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz 2003'te Salvador Devlet Başkanı Francisco Flores, çetelerin etkisini azaltmak ve ülkenin cinayet oranını düşürmek amacıyla "Demir Yumruk" anlamına gelen İspanyolca: La Mano Dura adlı çete karşıtı politikaları uygulamaya koydu. Flores'in halefi Antonio Saca, güvenlik politikalarını artırarak "Süper Demir Yumruk" politikasını başlattı.[7] Bu politikalar Ulusal Sivil Polis (PNC) ve El Salvador Silahlı Kuvvetleri'nin (FAES) ortak devriyeleri, şüpheli çete üyelerinin rastgele aranması ve çete üyesi gibi görünen kişilerin tutuklanmasını içeriyordu.[8] Bu politikalar sonucunda yaklaşık 4.000 çete üyesi tutuklandı ve hapishanelerde aşırı kalabalık meydana geldi.[10] Saca'nın halefi Mauricio Funes, çete bölgelerine yönelik toplu baskınlar gibi bazı Süper Demir Yumruk politikalarını sonlandırarak, bunun yerine kriminal soruşturmaları tercih etti.[8] Eylül 2010'da Yasama Meclisi, Çete Yasağı Yasası'nı kabul ederek çete üyeliğini yasa dışı hâle getirdi ve hükûmetin çete üyelerinin banka hesaplarını dondurmasına ve varlıklarına el koymasına izin verdi.[11] Şubat 2012'de Funes, PNC'nin militarizasyonunu artırdı ve çete üyelerinin gece sokaklarda bulunmasını önlemek için sokağa çıkma yasağı getirdi.[12]

2012-2014 çete ateşkesi[değiştir | kaynağı değiştir]

2012-2014 yıllarında hükûmet ile ülkedeki çete arasında ateşkes müzakere eden El Salvador Devlet Başkanı Mauricio Funes.

Mart 2012'de; El Salvador hûkümeti, Katolik Kilisesi ve çeteler, hapsedilen çete üyelerine bazı tavizler verilmesi karşılığında ülkenin cinayet oranını düşürmek için Çete Ateşkesi olarak bilinen bir anlaşmaya vardı. Ateşkes, MS-13 ve Barrio 18'in 30 tutuklu liderinin maksimum güvenlikli Zacatecoluca hapishanesinden daha düşük güvenlikli hapishanelere transfer edilmesiyle başladı. InSight Crime'dan Ramsey Geoffrey, bu süreci "ülkenin üç yıldır gördüğü en az şiddetli gün" olarak tanımladı ve polis sadece iki cinayet kaydetti.[13] Ateşkes, Piskopos Fabio Colindres [es], Yasama Meclisi eski üyesi Raúl Mijango [es] ve Kamu Güvenliği Bakanı David Munguía Payés tarafından müzakere edildi.[14] Ancak hükûmet çetelerle müzakere ettiğini yalanladı; Funes, "hükûmetin çetelerle oturup müzakere etmediğini" belirtti, Munguía ise "cumhuriyet hükûmetinin hiçbir zaman herhangi bir çeteyle müzakere etmediğini" söyledi ve polis, cinayetlerin azalmasını "iyileştirilmiş koordinasyon ve istihbarata" bağladı.[13][15] Ocak ve Şubat 2012'de günde 14 cinayet yaşanırken; Mart 2012'nin ilk 21 gününde, ülke günde ortalama 5 cinayet kaydetti.[16]

Kasım 2012'de ateşkesin bozulmaya başlaması ve cinayetlerin artmasıyla, Mijango ve Colindres "barış bölgeleri" uygulamasını duyurdu. Bu bölgelerde çeteler tüm suç faaliyetlerini durdurmayı, silahlarını teslim etmeyi ve rakip çete üyeleriyle barış yapmayı hedefledi. Bu bölgelere karşılık, polis gece operasyonlarını sona erdirecek ve hükûmet çete üyelerine iş sağlayan programlar uygulayacaktı.[17][18] Mayıs 2013 itibarıyla ülkede 19 barış bölgesi bulunuyordu,[19] ancak cinayetler artmaya devam etti.[20] Mart 2013'te hükûmet ateşkesin bazı bölgelerde işe yaramadığını belirtti.[21] Temmuz 2013'te La Prensa Gráfica, çetelerin ateşkesi sona erdirmeye hazırlandığını, silah ve araç stokladığını bildirdi.[22] Mart 2014'te, günde ortalama 8 cinayet işlenmesi dolayısıyla PNC direktörü Rigoberto Pleités, "son aylarda cinayetlerin artması nedeniyle ateşkesin teknik olarak artık var olmadığını" belirtti.[23][24] 26 Mayıs 2014 tarihinde, görev süresinin bitmesine dört gün kala Funes, "ateşkesin başarısız olduğunu, sadece ona katılanların kararı nedeniyle değil, ona karşı bir kamuoyu oluşturulduğu için" olduğunu belirtti ve "ateşkesin gerekli veya tek seçenek olduğunu söylemiyorum" dedi. O zamana kadar El Salvador'da günde ortalama 14 cinayet işleniyordu.[25] 2014 ve 2015'te çeteler ateşkesi yeniden başlatma teklifi sundu, ancak Funes'in halefi Salvador Sánchez Cerén yeni bir ateşkes başlatmayı reddetti.[26][27][28] El Salvador Teknoloji Üniversitesi tarafından Ağustos 2013'te yapılan bir ankete göre, katılımcıların %47'si ateşkesin çetelere fayda sağladığını, %50'si ise ateşkesin hiçbir sonuç vermediğini düşünüyordu.[29]

Sonraki yıllarda, ateşkesi organize etmede rol oynayan çeşitli hükûmet yetkilileri suçlandı. Temmuz 2020'de Başsavcı Raúl Melara, Funes hakkında ateşkesi organize ettiği için tutuklama emri çıkardı. Funes, sürgünde olduğu Nikaragua'dan Melara'nın duyurusunu reddetti ve yanlış bir şey yapmadığını belirtti.[30][31][32] Kasım 2022'de Başsavcı Rodolfo Delgado, Funes'in "hapishanedeki çete üyelerine sosyal yardım sağladığı" ve çetelerle yasadışı ilişkilerde bulunduğu iddiasıyla yargılanmasını emretti.[33] Funes, 26 Nisan - 29 Mayıs 2023 tarihleri arasında gıyaben yargılandı ve bu süre zarfında kendisine yöneltilen tüm suçlamalardan suçlu bulunarak, 8'i yasadışı ilişkiden ve 6'sı görevini yerine getirmemekten olmak üzere 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[34][35] Cezasının ardından Funes, "cezanın bana yönelik kısmı yasadışıdır, yasal temeli yok" diyerek hükûmetin suçlamaları kanıtlayamadığını iddia etti.[36] Mayıs 2016'da Mijango, ateşkesteki rolü nedeniyle tutuklandı.[37] Ağustos 2017'de "Ateşkes Davası"nda diğer 17 sanıkla beraber yargılandı ancak beraat etti;[38] savcılar karara itiraz etti ve Mayıs 2019'da yeni bir duruşma yapılsa da yine beraat kararı çıktı.[39] 2018'de ateşkesle ilgili olmayan suçlamalarla 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[40] Ağustos 2023'te hapiste öldü.[41] Temmuz 2020'de Munguia, ateşkesi organize etmedeki rolü nedeniyle tutuklandı.[42] Mayıs 2023'te 8 yıl yasadışı dernek, 6 yıl görevini yerine getirmeme ve 4 yıl keyfi eylemde bulunmak nedeniyle toplam 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[43] Munguía, cezasını "siyasî bir mahkumiyet" olarak nitelendirdi.[44] Colindres ise ateşkes müzakerelerindeki rolü nedeniyle tutuklanmadı veya suçlanmadı.[45]

Ateşkes sonrası şiddet[değiştir | kaynağı değiştir]

2015 yılında ülkenin cinayet oranı 100.000 kişi başına 104 cinayetle zirveye ulaştı ve toplam 6.657 cinayet, El Salvador'da 1983'ten bu yana iç savaş sırasında kaydedilen en fazla cinayet oldu.[46] Cinayetlerdeki artış nedeniyle 25 Ağustos 2015 tarihinde Yüksek Mahkeme, hem MS-13 hem de Barrio 18'i resmen terör örgütü olarak belirledi. Her iki çetenin de "nüfusun canına, güvenliğine ve kişisel bütünlüğüne yönelik sistematik saldırılardan" sorumlu olduğunu belirtti.[47] Ülkedeki yüksek cinayet oranının bir sonucu olarak El Salvador, medyada sıklıkla "dünyanın en ölümcül barış dönemi ülkesi" olarak tanımlandı.[48][49][50]

Planın uygulanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci Aşama: "Hazırlık"[değiştir | kaynağı değiştir]

2019 devlet başkanlığı seçimlerinde Ulusal Birlik İçin Büyük İttifak adayı Nayib Bukele, oyların yüzde 53'ünü kazanarak ülkenin devlet başkanı seçildi. Bu, iç savaşın sona ermesinden bu yana ülkeyi yöneten iki partili sistemi kırdı.[51] Seçmenlerin bazıları Bukele'nin ülkedeki çete şiddetiyle mücadele edeceğini umuyordu.[52] Bukele göreve geldikten sonra Nisan 2019'da, hükûmetinin suçla mücadele için bir plan başlatacağının sözünü verdi.[53]

Bölgesel Kontrol Planının açıklanması sırasında Gerardo Barrios Plaza'daki askerler.

19 Haziran 2019 tarihinde Bukele, ülkedeki çetelerin finansmanını bozmayı amaçlayan bir güvenlik planının gece yarısı uygulanacağını duyurdu.[54] Bu plana Twitter'da "Bölgesel Kontrol Projesi" (İspanyolca: Proyecto Control Territorial) adını verdi.[55] 20 Haziran 2019'da gece yarısı Bukele, ülkenin en büyük şehri olan başkent San Salvador'un merkezindeki Gerardo Barrios Plaza'da hem PNC hem de FAES personelinden oluşan bir kalabalığın önünde planın başlangıcını duyurdu. Plan artık "Bölgesel Kontrol Planı" (İspanyolca: Plan Control Territorial) olarak biliniyordu.[56]

PNC'nin yöneticisi Mauricio Arriaza Chicas, "hazırlık" olarak bilinen birinci aşamanın ülkedeki 262 belediyenin 12'sinde uygulanacağını belirtti. Arriaza, seçilen 12 belediyeyi (Apopa, Ciudad Delgado, Colón, Ilopango, Mejicanos, San Marcos, San Martín, San Miguel, San Salvador, Santa Ana, Santa Tecla ve Soyapango) "pratikte metropol alanı" olarak tanımladı. Adalet ve Güvenlik Bakanı Rogelio Rivas, birinci aşamanın tarihî şehir merkezlerinde uygulanacağını; çetelerin haraç ve kira parası topladığı yerlere polis ve askerî personel yerleştirileceğini; çetelerin finansmanını bozma ve "çetelere bir mesaj gönderme" çabasıyla bu planın uygulanacağını belirtti. Arriaza, birinci aşamada PNC'den 2500 polis memurunun ve silahlı kuvvetlerden 3000 askerin görev alacağını belirtti.[57] 29 Temmuz 2019 tarihinde birinci aşamanın uygulanması için 1000 asker daha seferber edildi.[58] Hükûmet, birinci aşamanın bir parçası olarak ülkedeki cezaevlerinde de olağanüstü hâl ilan etti. Toplam 28 hapishane kilit altına alındı; ziyaretlere izin verilmedi, mahkûmlar hücrelerine kapatıldı veya daha güvenli hapishanelere nakledildi ve hapishanelerin çevresindeki tüm cep telefonu hizmetleri kesildi. Olağanüstü hâl 2 Eylül 2019 tarihinde kaldırıldı. Birinci aşamanın toplam maliyeti hükûmete 31 milyon $ oldu.[59]

İkinci Aşama: "Fırsat"[değiştir | kaynağı değiştir]

Bukele ve kabinesi PCT'nin ikinci aşamasını tartışıyor.

2 Temmuz 2019 tarihinde Bukele, Bölgesel Kontrol Planının ikinci aşamasının başladığını duyurdu.[60] "Fırsat" olarak bilinen bu aşama, sağlık hizmetlerini iyileştirmeyi, eğitim ve bursları teşvik etmeyi ve okullar ile spor merkezleri inşa etmeyi amaçlıyordu. Bu çabalar, genç El Salvadorlulara "alternatif fırsatlar" sunarak onların çetelere katılmalarını önlemeyi hedefliyordu. Hükûmet, bu aşamanın 158 milyon dolara mal olacağını tahmin ediyordu, ancak hükûmet ikinci aşamayı finanse etmek için Orta Amerika Ekonomik Entegrasyon Bankası'ndan (CABEI) yalnızca 91 milyon dolarlık bir kredi almayı başardı.[61]

Üçüncü Aşama: "Modernizasyon"[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ağustos 2019 tarihinde Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nın üçüncü aşamasının başladığını duyurdu. "Modernizasyon" olarak bilinen bu aşama, ülkenin güvenlik güçlerinin suçla daha etkin mücadele edebilmesi için silah ve araçlarını modernize etmeyi hedefliyordu.[62] Bu aşama, güvenlik güçlerine yeni ateşli silahlar, kurşun geçirmez yelekler, kasklar, radyolar, gece görüş kameraları, helikopterler ve dronlar temin edilmesini gerektiriyordu. Ayrıca polis devriyelerinin ve karakolların iyileştirilmesini de kapsıyordu.[63]

Soldiers standing inside the Legislative Assembly of El Salvador
9 Şubat 2020 tarihinde Yasama Meclisi içinde bir sıra asker

Ekim 2019'da CABEI, El Salvador hükûmetine 109 milyon $'lık bir kredi vermeyi kabul etti ve Güney Kore hükûmeti bu aşamanın finansmanı için 5,3 milyon $ bağışladı. 30 Ocak 2020 tarihinde Yasama Meclisi, CABEI'den alınacak 109 milyon $'lık kredinin onaylanmasına karşı oy kullandı. İki büyük siyasî parti de [Milliyetçi Cumhuriyetçi İttifak (ARENA) ve Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi (FMLN)] kredinin onaylanmasına karşı çıkarak, Bölgesel Kontrol Planı'nın etkinliğini sorguladı ve paranın nereye tahsis edileceği konusunda daha fazla şeffaflık talep etti.[61][64] Bunun üzerine Bukele, 6 Şubat 2020 tarihinde ülkenin anayasasının 167. maddesini uygulayarak, CABEI'den alınacak krediyi onaylamak için Yasama Meclisi'nin olağanüstü bir oturum düzenlemesini emretti.[65] Olağanüstü oturum toplandığında Bukele, 40 askerle birlikte Yasama Meclisi'ne girdi, ancak oturuma meclis üyelerinin yarısından azı katıldı ve kredi onaylanmadı.[66] Yasama Meclisi başkanı Mario Ponce, bu olayı bir "darbe girişimi" olarak nitelendirdi ve Bukele buna, "diktatör olsaydım her şeyin kontrolünü ele alırdım" diyerek yanıt verdi.[67]

18 Şubat 2020 tarihinde, Yasama Meclisi'nin CABEI'den gelen krediyi onaylamayı reddetmesi üzerine, Bölgesel Kontrol Planı'nı uygulamak için 1400 asker daha seferber edildi. Bukele, "kaynaklar olsun ya da olmasın çalışmak zorundayız" diyerek kararlılığını belirtti.[68]

Dördüncü Aşama: "Giriş"[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Temmuz 2021 tarihinde Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nın dördüncü aşamasının başladığını duyurdu. "Giriş" olarak bilinen bu aşama, ülkenin güvenlik güçlerinin daha önce girmekte zorlandıkları veya devriye gezemedikleri ağır çete etkisi altındaki bölgelere doğrudan girmesini içeriyordu. Bukele, bu duyuru sırasında çetelere yönelik olarak, "Bir şey yapmayı düşünen herkes, hapse girmeden önce bunu birkaç kez düşünmeli" diyerek bir mesaj verdi.[69]

Beşinci Aşama: "Çıkarma"[değiştir | kaynağı değiştir]

23 Kasım 2022 tarihinde San Juan Opico'da düzenlenen bir törenle Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nın beşinci aşamasının başladığını duyurdu. "Çıkarma" olarak bilinen aşama, "büyük şehirleri kuşatmayı ve topluluklarda saklanan teröristleri en ufak bir kaçış şansı vermeden çıkarmayı" hedefliyordu. Bukele, ülkenin şehirlerinde devriye gezen 20.000 askere ek olarak 200 polis memurunun daha görevlendirileceğini belirtti.[70]

Harici video
Başkan Nayib Bukele yeni inşa edilen Terörle Mücadele Merkezi'ni geziyor.
Şubat 2023 mahkûm transferi
Mart 2023 mahkûm transferi

Temmuz 2022'de Bukele, çete baskınları sırasında tutuklanan kişileri barındırmak ve ülkenin diğer hapishanelerindeki aşırı kalabalığı hafifletmek amacıyla 40.000 mahkûm kapasiteli yeni bir hapishane inşa edilmesini emretti.[71][72] Şubat 2023'te Bukele, hapishane açılmadan önce kendisi ve kabine üyelerinin, açılışından önce Terörle Mücadele Merkezi (CECOT) adlı hapishaneyi gezdiği bir videoyu Twitter'da paylaştı.[73] Aynı ay, ilk 2000 mahkûmun tıraşlı kafaları ve sadece beyaz şortlarıyla CECOT'a transfer edildiğini gösteren bir video daha yayımladı.[74] Mart 2023'te ikinci bir mahkûm transferini gösteren başka bir video paylaştı.[75] Mart 2023'te CIESCA tarafından yapılan bir kamuoyu anketine göre, katılımcıların yüzde 96,4'ü CECOT'un inşasını desteklerken, yüzde 3,6'sı karşı çıktı.[76] 9 Temmuz 2023 itibarıyla, CECOT'ta 12.500'den fazla mahkûm bulunmaktadır.[77]

Altıncı Aşama: "Entegrasyon"[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Eylül 2023 tarihinde, ülkenin İspanya'dan bağımsızlığının 202. yıldönümünü kutlayan bir konuşma sırasında Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nın "entegrasyon" adlı altıncı aşamasının başladığını duyurdu.[78] Bu aşamayı uygulamak için Bukele, Forever Foundation'ın başkanı Alejandro Gutman liderliğinde Ulusal Entegrasyon Departmanı'nın kurulduğunu ilan etti.[79]

Potansiyel yedinci aşama[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgesel Kontrol Planının yedinci aşaması planlanmaktadır. Ancak aşamanın adı ve ayrıntıları El Salvador hükûmeti tarafından açıklanmadı.[1]

Etkileri ve sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgesel Kontrol Planı'nın yürürlükte olduğu ilk ay olan Temmuz 2019'da, PNC toplam 154 cinayet kaydetti. Bu sayı, 21. yüzyılda ülkenin en düşük ikinci aylık toplamı olup, sadece Nisan 2013'te kaydedilen 143 cinayetten fazlaydı ve aylık ortalama 300 cinayetin neredeyse yarısı kadardı.[80] Ayrıca PNC, 31 Temmuz 2019'da sıfır cinayet kaydetti; bu, 13 Ocak 2017'den beri ilk kez ve 2000'den beri yalnızca sekizinci kez gerçekleşti.[81] Bukele, cinayetlerdeki azalmayı Bölgesel Kontrol Planı'na bağlayarak "[Cinayetlerin] azalmasının bu kadar hızlı ve büyük olmasını beklemiyorduk" dedi.[80] PNC, 2021 yılı boyunca toplam 1147, 2022 yılı boyunca 496 ve 11 Eylül 2023 itibarıyla, 2023 yılında toplam 142 cinayet kaydetti.[82][83]

Bölgesel Kontrol Planı'nın uygulanmasının ardından iki ay içinde PNC, 5.000'den fazla kişinin tutuklandığını bildirdi.[59] 15 Eylül 2023 itibarıyla, çete baskını sırasında 72.000'den fazla kişi tutuklandı ve bunların 7.000'i serbest bırakıldı.[83]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 2019'da InSight Crime'dan Alex Papadovassilakis, cinayetlerdeki düşüşü Bukele'nin yaptığı gibi Bölgesel Kontrol Planı'na bağlamanın "çok erken" olduğunu yazdı ve düşüşün 2016'dan beri devam eden tutarlı bir trendin ortasında gerçekleştiğini ekledi. Papadovassilakis ayrıca, hükûmetin çeteler ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmalardan kaynaklanan cinayetleri hariç tutarak ülkenin cinayet oranını "yapay olarak düşürmeye" çalışacağından endişe duyulduğunu belirtti.[80]

Temmuz 2021'de Yurttaş Güvenliği Platformu, Bölgesel Kontrol Planı'nı gerçek bir güvenlik programından ziyade bir "reklam stratejisi" olarak nitelendirdi. Grup, aynı zamanda ülkedeki güvenlik güçlerinin askerîleştirilmesinin Anayasa Mahkemesi tarafından 2012'de anayasaya aykırı bulunduğunu ekleyerek, askerîleşme konusunda endişelerini dile getirdi.[84]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Galdámez, Eddie (1 Eylül 2023). "El Salvador Territorial Control Plan. President Nayib Bukele Plan Control Territorial". El Salvador Info (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  2. ^ "¿En qué Consiste el Plan de Seguridad de Nayib Bukele?" [Nayib Bukele'nin Güvenlik Planı Nelerden Oluşuyor?]. Forbes Central America (İspanyolca). 19 Temmuz 2019. Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  3. ^ Ellis, R. Evan (16 Aralık 2015). "The Gang Challenge in El Salvador: Worse Than You Thought". War on the Rocks (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  4. ^ Sheridan, Mary Beth (28 Haziran 2004). "In N.Va. Gang, A Brutal Sense Of Belonging". The Washington Post (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  5. ^ "Barrio 18". InSight Crime (İngilizce). 30 Mayıs 2023. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  6. ^ "El Salvador – Gang Violence" (PDF). Kongre Kütüphanesi (İngilizce). c. 2015. ss. 1-7. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  7. ^ a b c d Hume, Mo (November 2016). "Mano Dura: El Salvador Responds to Gangs". Development in Practice (İngilizce). Taylor & Francis, Ltd. 17 (6): 739-751. doi:10.1080/09614520701628121. 
  8. ^ a b c Wolf, Sonja (Mart 2011). "Mano Dura: Gang Suppression in El Salvador". Sustainable Security (İngilizce). 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  9. ^ Group, International Crisis (8 Temmuz 2020). "III. Back to the Iron Fist?: Bukele's Security Policies". Miracle or Mirage?: Gangs and Plunging Violence in El Salvador (İngilizce). International Crisis Group: Page 6-Page 13. 
  10. ^ Dudley, Steven (22 Kasım 2010). "How 'Mano Dura' is Strengthening Gangs". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  11. ^ Bargent, James (28 Kasım 2012). "El Salvador Truce Mediators Call for Repeal of Anti-Gang Law". InSight Crime (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  12. ^ Stone, Hannah (2 Şubat 2012). "The Iron Fist Returns to El Salvador". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  13. ^ a b Ramsey, Geoffrey (15 Mart 2012). "Is El Salvador Negotiating with Street Gangs?". InSight Crime (İngilizce). 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  14. ^ Looft, Christopher (21 Mart 2012). "Church Brokered El Salvador Gang Truce: Bishop". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  15. ^ Stone, Hannah (19 Mart 2012). "El Salvador Denies Negotiating with Gangs". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  16. ^ Archibold, Randal C. (24 Mart 2012). "Homicides in El Salvador Dip, and Questions Arise". The New York Times (İngilizce). Meksiko, Meksika. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  17. ^ Stone, Hannah (23 Kasım 2012). "Next Phase of Salvador Gang Truce: Peace Zones". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  18. ^ Rodríguez, Carmen (4 Aralık 2012). "Pandilleros Eligen Municipios Considerados "Santuarios" en Segunda Fase de Tregua" [Çete Üyeleri, Ateşkesin İkinci Aşamasında Belediyeleri "Sığınak" Olarak Seçiyor]. La Página (İspanyolca). 26 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  19. ^ Cawley, Marguerite (9 Mayıs 2013). "Spate of Killings Shakes El Salvador Gang Truce". InSight Crime. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  20. ^ Bargent, James (21 Şubat 2023). "Is Uptick in Murders Eroding El Salvador Gang Truce?". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  21. ^ Wells, Miriam (13 Mart 2013). "Gangs Unable to Enforce Truce in Eastern El Salvador". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  22. ^ Bargent, James (8 Temmuz 2013). "El Salvador Gangs Offering Business Loans". InSight Crime (İngilizce). 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  23. ^ Lohmuller, Michael (4 Mart 2014). "El Salvador Gang Truce 'Technically' Finished: Police". InSight Crime (İngilizce). 25 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  24. ^ "Director PNC: "Tregua se Está Agotando"" [PNC Direktörü: "Ateşkes Başarısız"]. El Salvador.com (İspanyolca). 3 Mart 2014. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  25. ^ "Presidente de El Salvador Reconoce Fracaso de Tregua Entre Pandillas" [El Salvador Devlet Başkanı Çetelerle Ateşkesin Çöktüğünü Tanıdı]. Univision (İspanyolca). 26 Mayıs 2014. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  26. ^ "El Salvador Gangs Announce Re-Launch of 2012 Truce". BBC (İngilizce). 30 Ağustos 2014. 31 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  27. ^ Gagne, David (6 Kasım 2014). "El Salvador Squashes Talk of Dialogue With Gangs". InSight Crime (İngilizce). 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  28. ^ Tabory, Sam (17 Temmuz 2015). "El Salvador Gangs Call for a Renewed Truce". InSight Crime (İngilizce). 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  29. ^ Cowley, Marguerite (28 Ağustos 2013). "Gangs Gain Most from El Salvador Truce: Opinion Poll". InSight Crime (İngilizce). 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  30. ^ Silva Ávalos, Héctor (28 Temmuz 2020). "El Salvador Arrests General Behind 2012 Gang Truce". InSight Crime (İngilizce). 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  31. ^ @FunesCartagena (26 Temmuz 2010). "Los fiscales dejan mucho que desear. Hoy resulta que me acusan de los delitos de negociaciones ilícitas y de incumplimiento de deberes por haber sido "facilitador" de la tregua. Entonces con quién negocié y qué dejé de hacer?" [Savcılar arzulanan çok şey bırakıyor. Bugün, ateşkesin "kolaylaştırıcısı" olduğum için beni yasadışı müzakere ve görev ihlaliyle suçladıkları ortaya çıktı. Peki kiminle pazarlık yaptım ve neyi yapmayı bıraktım?] (X gönderisi) (İspanyolca). 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023 – X vasıtasıyla. 
  32. ^ Daugherty, Arron (8 Şubat 2016). "Former El Salvador President Denies Giving Perks to Gangs". InSight Crime. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  33. ^ Genoves, Alessia (30 Kasım 2022). "Mauricio Funes Rebelde y Juzgado en Caso Tregua con Pandillas". Contra Punto (İspanyolca). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  34. ^ Alemán, Marcos (26 Nisan 2023). "El Salvador Tries Ex-Leader Funes In Absentia for Gang Truce". The Washington Post (İngilizce). San Salvador, El Salvador. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  35. ^ "Former El Salvador President Mauricio Funes Sentenced to 14 Years Over Gang Negotiation". TheJournal.ie (İngilizce). 29 Mayıs 2023. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  36. ^ Alemán, Marcos (30 Mayıs 2023). "Ex-El Salvador President Mauricio Funes Sentenced to 14 Years for Negotiating with Gangs". Associated Press (İngilizce). San Salvador, El Salvador. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  37. ^ Arce, Alberto (20 Mayıs 2016). "El Salvador Throws Out Gang Truce and Officials Who Put It in Place". The New York Times (İngilizce). San Salvador, El Salvador. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  38. ^ Cidón Kiernan, María (1 Eylül 2017). "All Suspects Acquitted in El Salvador Gang Truce Trial". InSight Crime (İngilizce). 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  39. ^ Marroquín, David (31 Mayıs 2019). "Fiscalía Pierde por Segunda Ocasión el juicio en el Caso Conocido como Tregua" [Başsavcı, Ateşkes Davasında İkinci Kez Başarısız Oldu]. El Diario de Hoy (İspanyolca). 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  40. ^ Asmann, Parker; Robbins, Seth (7 Şubat 2020). "El Salvador's Prosecutions of Officials Who Negotiated With Gangs Explained". InSight Crime (İngilizce). 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  41. ^ Cornejo, Iliana; Cerón, Leonardo (28 Ağustos 2023). "Muere el Exmediador de la Tregua con Pandillas, Raúl Mijango" [Çete Ateşkesinin Eski Arabulucusu Raúl Mijango Öldü]. El Mundo (İspanyolca). 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  42. ^ Renteria, Nelson (23 Temmuz 2020). "Ex-Salvadoran Defense Minister Arrested for Suspected Role in Gang Truce". Reuters (İngilizce). San Salvador, El Salvador. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  43. ^ Cerón, Leonardo (29 Mayıs 2023). "Condenan a Funes y Munguía Payés por la Tregua" [Funes ve Munguía Payés Ateşkesten Mahkûm Edildi]. El Mundo (İspanyolca). 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  44. ^ Cerón, Leonardo (29 Mayıs 2023). "Munguía Payés dice es "un Condenado Político" Tras ser Declarado Culpable en el Caso Tregua" [Munguía Payés, Ateşkes Davasında Sorumlu İlan Edildikten Sonra Bunun "Siyasî Bir Mahkumiyet" Olduğunu Söyledi]. El Mundo (İspanyolca). 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  45. ^ Aguilar, Luis (29 Temmuz 2020). "El Problema de no Vincular al Padre Colindres con la Tregua" [Peder Colindres'i Ateşkese Bağlamama Sorunu]. Revista Factum (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  46. ^ Reed, Betsy (4 Ocak 2016). "Violent Deaths in El Salvador Spiked 70% in 2015, Figures Reveal". The Guardian (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  47. ^ Delcid, Merlid (25 Ağustos 2015). "El Salvador Declara como Grupos Terroristas a las Pandillas" [El Salvador, Çeteleri Terörist Gruplar Olarak İlan Etti]. CNN en Español (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  48. ^ Buncombe, Andrew (3 Haziran 2016). "El Salvador: Inside the World's Deadliest Peacetime Country". The Independent (İngilizce). San Salvador, El Salvador. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  49. ^ Alarcón, Daniel (4 Ağustos 2015). "The Executioners of El Salvador". The New Yorker (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  50. ^ Maslin, Sarah Esther (21 Kasım 2016). "A Light in the Underworld". Columbia Journalism Review (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  51. ^ Gonzalez, Elizabeth (4 Şubat 2019). "Bukele Breaks El Salvador's Two-Party Hold on Power". AS/COA (İngilizce). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  52. ^ Palumbo, Gene; Malkin, Elisabeth (3 Şubat 2019). "Nayib Bukele, an Outsider Candidate, Claims Victory in El Salvador Election". The New York Times (İngilizce). San Salvador, El Salvador. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019. 
  53. ^ Silva Ávalos, Héctor (21 Haziran 2019). "El Salvador Flirts with 'Mano Dura' Security Policies Again". Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  54. ^ Pacheco, Melissa (19 Haziran 2019). "Gobierno Anuncia Plan para Atacar Finanzas de Maras" [Hükûmet Çetelerin Finansmanına Saldırma Planını Açıkladı]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  55. ^ Calderón, Beatriz (19 Haziran 2019). ""Proyecto Control Territorial" Arrancará a Medianoche: Prometen "Devolver la Seguridad" a El Salvador con Plan" ["Bölgesel Kontrol Projesi" Gece Yarısında Başlayacak: Planla El Salvador'a "Güvenliği Geri Getirme" Sözü Verdiler]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  56. ^ Gómez, René (20 Haziran 2023). "Plan de Control Territorial Inicia en Centro Histórico de San Salvador" [Bölgesel Kontrol Planı, San Salvador'un Tarihi Merkezinde Başlıyor]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  57. ^ Calderón, Beatriz; Alemán, Francisco (20 Haziran 2019). "Lo Que se Sabe del "Plan Control Territorial" Implementado este Jueves por el Gobierno" [Hükûmetin Perşembe Günü Uygulamaya Geçirdiği "Bölgesel Kontrol Planı" Hakkında Bilinenler]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  58. ^ Arévalo, Mariana (29 Temmuz 2019). "El Salvador Suma Hoy a 1,000 Nuevos Militares al Plan de Seguridad" [El Salvador, Güvenlik Planına Bugün 1000 Yeni Asker Ekliyor]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  59. ^ a b Nagovitch, Paola (9 Eylül 2019). "El Salvador's Nayib Bukele Marks 100 Days in Office". AS/COA (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  60. ^ Gómez, René (15 Eylül 2023). "Presidente Bukele Lanza la Segunda Fase del Plan de Control Territorial, Denominada "Oportunidad"" [Başkan Bukele, Bölgesel Kontrol Planının "Fırsat" Adlı İkinci Aşamasına Başlıyor]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). 
  61. ^ a b Nagovitch, Paola (13 Şubat 2020). "Explainer: Nayib Bukele's Territorial Control Plan". AS/COA (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  62. ^ Campos Madrid, Gabriel (1 Ağustos 2023). "Bukele Presentó Fase III del Plan Control Territorial" [Bukele, Bölgesel Kontrol Planının III. Aşamasını Sundu]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  63. ^ Rivera, Ana (2020). "Cubos como Parte del Plan Control Territorial" [Cubos as a Part of the Territorial Control Plan] (PDF). Global Initiative Against Transnational Organized Crime (İspanyolca). El Salvador. ss. 1-2. Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  64. ^ "El Salvador: Ejecutivo y Legislativo Enfrentados por Crédito" [El Salvador: Yürütme ve Yasama, kredi konusunda karşı karşıya geldi]. DW News (İspanyolca). 8 Şubat 2020. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  65. ^ Vivanco, José Miguel (14 Şubat 2020). "President Bukele, Brute Force Is Not the Way Forward for El Salvador". The New York Times. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  66. ^ García, Jacobo (10 Şubat 2020). ""Si Fuera un Dictador Habría Tomado el Control de Todo el Gobierno Anoche"" ["Diktatör Olsaydım Dün Gece Bütün Hükûmeti Ele Geçirirdim"]. El País (İspanyolca). Mexico. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  67. ^ "El Salvador Parliament Denounces President's "Attempted Coup"". BBC (İngilizce). 11 Şubat 2020. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  68. ^ Delcid, Merlin (19 Şubat 2020). "Gobierno Suma 1,400 Soldados a Plan Control Territorial y Lanza Nuevas Críticas a Diputados" [Hükûmet, Bölgesel Kontrol Planı'na 1400 Asker Ekleyerek Milletvekillerine Yeni Eleştirilerde Bulundu]. CNN en Español (İspanyolca). Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  69. ^ Alvarado, Irvin (19 Temmuz 2021). "Bukele Retoma Disposiciones de Gestión Funes al Reforzar Plan Control Territorial con Militares" [Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nı Orduyla Güçlendirerek Funes Hükûmetinin Hükümlerine Devam Ediyor]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  70. ^ Arbaiza, Gerardo; Fahmy, Miral, (Ed.) (23 Kasım 2022). "El Salvador's Bukele Scales Up Anti-Gang Push with New Deployments". Reuters (İngilizce). San Salvador, El Salvador. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  71. ^ Agren, David (23 Ağustos 2022). Written at Mexico City. "El Salvador Builds 40,000-Inmate Mega-Prison in "War Against Gangs"". Financial Times (İngilizce). Londra. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  72. ^ Rodríguez, Milton (2 Şubat 2022). "Cristosal: Bukele le Apuesta a la Megacárcel y no a la Prevención del Delito" [Cristosal: Bukele Suçun Önlenmesine Değil Mega Hapishaneye Bahis Yapıyor]. El Diario de Hoy (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  73. ^ Romero, Fátima (1 Şubat 2023). "Bukele Presenta "la Cárcel más Grande de América" para 40,000 Reos" [Bukele 40.000 Mahkûma "Amerika'nın En Büyük Hapishanesini" Sunuyor]. Bloomberg Línea (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  74. ^ Quiej, Bessy (24 Şubat 2023). "Videos | Presidente Nayib Bukele Confirma Envío de 2 Mil Pandilleros al CECOT" [Videolar | Başkan Nayib Bukele CECOT'ta 2 Binden Fazla Mahkûmun Sayısını Doğruladı]. La Página. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  75. ^ "Second Group Of Prisoners Transferred To El Salvador Mega-Jail". Barron's (İngilizce). 15 Mart 2023. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  76. ^ CIESCA CENTROAMERICA [@CIESCA_OFICIAL] (31 Mart 2023). "El 96.4% de la población salvadoreña aprueba la decisión del presidente @nayibbukele En la construcción de #CECOT" [El Salvador nüfusunun %96,4'ü başkan @nayibbukele'nin #CECOT inşaatına ilişkin kararını onaylıyor] (X gönderisi) (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023 – X vasıtasıyla. 
  77. ^ Urbina, Javier; Portillo, Denni (12 Eylül 2023). "Megapenal de Tecoluca Será Vigilado por Juzgados de Usulután y Cojutepeque" [Tecoluca Mega Hapishanesi, Usulután ve Cojutepeque'deki Mahkemeler Tarafından İzlenecek]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  78. ^ Alberto, Fátima (15 Eylül 2023). "Presidente Nayib Bukele Anunció la Fase 6 del Plan Control Territorial: Integración" [Başkan Nayib Bukele Bölgesel Kontrol Planının 6. Aşamasını Açıkladı]. La Noticia SV (İspanyolca). San Salvador, El Salvador. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  79. ^ "Presidente Bukele Anuncia Sexta Etapa del Plan Control Territorial" [Başkan Bukele, Bölgesel Kontrol Planı'nın Altıncı Aşamasını Açıkladı]. La Prensa Gráfica (İspanyolca). 15 Eylül 2023. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  80. ^ a b c Papadovassilakis, Alex (5 Ağustos 2019). "El Salvador's Peaceful Month Not Due to Bukele Security Plan". InSight Crime (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  81. ^ Miller, Corazon (2 Ağustos 2019). "El Salvador's New President Celebrates Country's First Day Without a Murder for Two Years". The Independent (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Eylül 2023. 
  82. ^ Renteria, Nelson (3 Ocak 2023). "El Salvador Murders Plummet by Over Half in 2022 Amid Gang Crackdown". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 
  83. ^ a b Alemán, Marcos (16 Eylül 2023). "El Salvador: Bukele Anuncia la Sexta Fase de Su Plan de Seguridad, Denominada "Integración"" [El Salvador: Bukele Announces Phase Six of His Security Plan, Named "Integration"]. Los Angeles Times (İspanyolca). San Salvador, El Salvador. 
  84. ^ "Plan Control Territorial: Los Peligros de la Militarización para la Seguridad Ciudadana" [Bölgesel Kontrol Planı: Vatandaş Güvenliği Açısından Militarizasyon Tehlikesi] (PDF). Platform for Citizen Security (İspanyolca). 26 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 16 Eylül 2023. 

Daha fazla okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bölgesel_Kontrol_Planı&oldid=33050140" sayfasından alınmıştır