Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü
| Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü | |
|---|---|
 Azerbaycan Gerbi | |
| Ülke |  Azerbaycan |
| Kutlayanlar | Azerbaycan |
| Başlama | 1991 |
Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü veya Millî Kurtuluş Günü,(Azerice: Milli Qurtuluş günü) Azerbaycan'ın millî bayramlarından biridir.[1] 15 Haziran 1997 tarihinde ilanı yapılan bayram 1998 yılında anayasaya dahil edilmiş ve her yıl kutlanmaya başlamıştır.[2]
Genel Bilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekim 1991'de Azerbaycan bağımsızlığını kazandı. Ancak bağımsızlığın ilk yılları, siyasi iktidar boşluğu ve devletin temel kurumları, ordu ve devlet güvenlik organları da dahil olmak üzere, devletin tüm kurumlarının eksikliği ile geçti.[2]
Vatanın bu zor döneminde, 1969-1982 yılları arasında Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin birinci sekreteri olarak görev yapmış, daha sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi ve SSCB Bakanlar Kurulu başkan yardımcısı olarak çalışmış olan Haydar Aliyev, Moskova'da istifa ettikten sonra 1991-1993 yıllarında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi başkanı olarak bu bölgenin kurtuluşu yolunda fedakârlık örnekleri gösterdi. 1993 yılının 15 Haziran'ında Haydar Aliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti başkanı seçildi. Böylece, 15 Haziran Azerbaycan tarihine Milli Kurtuluş Günü olarak girdi.[3]
Olayların Kısa Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1993 yılının başlarından itibaren ülkede faaliyet gösteren bazı silahlı grupların sergilediği disiplinsiz davranışlar, Azerbaycan'ın içinde kardeş kavgası ve iç savaşın zeminini hazırlıyor, farklı bölgelerde ise ayrılıkçılık ve bölünme eğilimleri baş gösteriyordu. Azerbaycan'ın bir devlet olarak varlığına son vermek için tam güçle çalışan bu plan, iki yıllık bağımsızlık tarihinde henüz dalgalanmalardan kurtulamayan ülkeyi tamamen kaosa sürüklüyordu. 1993 yılının 4 Haziran'ında Gence'de Albay Suret Hüseyinov'un kontrolü altındaki askeri birliğin hükümete itaatsizliği, ülkeyi tamamen kaosa sürüklüyordu. Durumu kontrol altına almak için hükümetin attığı aceleci adımlar durumu düzeltmedi. Aksine, Gence'ye gönderilen devlet temsilcileri rehin alındı. İsyancı askeri birliğin liderliği önce başbakan ve Milli Meclis başkanının, ardından da cumhurbaşkanının istifasını talep etti. Durum kontrolden çıkıyor, çevre ilçelerin idari başkanları zorla değiştiriliyor, Suret Hüseyinov'un isyanı Gence'nin ötesine geçerek Bakü'ye doğru genişliyordu. Ölenler ve yaralananlar vardı. Böyle bir zamanda devleti yok olmaktan kurtarmak için ülke liderliği, Nahçıvan Yüksek Meclisi başkanı Haydar Aliyev'i Bakü'ye davet etme kararı aldı.[4]
Bakü'ye döndükten sonra Suret Hüseyinov ile görüşmek amacıyla Gence'ye giden Haydar Aliyev, Milli Meclis oturumunda Gence olaylarıyla ilgili bir rapor sundu. Böylece, 15 Haziran'da Milli Meclis'te Haydar Aliyev, istifa eden İsa Gamber'in yerine parlamento başkanı seçildi.
Daha sonra milletvekilleri, 15 Haziran tarihinin Azerbaycan'ın Kurtuluş Günü olarak takvime alınması önerisiyle ortaya çıktılar ve Milli Meclis bu öneriyi kabul etti. O zamandan beri Haydar Aliyev'in yeniden iktidara dönüşü Milli Kurtuluş Günü olarak kutlanıyor. Artık birkaç yıldır halk, bugünü Haydar Aliyev'in mezarını ziyaret ederek anıyor.
Azerbaycan Millî Kurtuluş Günü Azerbaycan'nın 1991'de ilan ettiği tam bağımsızlık gününü temsil etmekte ve ilk yasalaşan hali ile anayasada muhafaza edilmektedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Azərbaycan Respublikasının bayram günləri". 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2016.
- ^ a b "Elmi İnnovasiyalar Mərkəzində Milli Qurtuluş günü qeyd edildi". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2016.
- ^ "Qurtuluş Günü-Müasir Azərbaycanın inkişafının başlandığı tarix". 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024.
- ^ "Professor Cəbi BƏHRAMOV: "QURTULUŞ GÜNÜ mənim üçün vətənimin – Azərbaycanın xilası deməkdir"". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024.
 | Belirli gün ve haftalar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |