Azerbaycan'da Zerdüştlük
Azerbaycan'da Zerdüştlük, MÖ 1000'a kadar uzanır. Antik İran'da Zerdüştlük yaygın din olsa da, Antik İran'da baskın din sonradan İslâm oldu. Azerbaycan ismi Farsçada Zerdüştlükle ilgisi olan Ateş ülkesi (Azer-payegan) anlamına gelir.[1][2]
Bugün Zerdüştlük dini, kültürü ve gelenekleri Azerbaycan'da büyük saygı görmeye devam ediyor ve Nevruz bayramı ülkenin ana bayramı olmaya devam ediyor. Zerdüştlük Azerbaycan tarihinde derin bir iz bıraktı. Dinin izleri Surahanı ve Kınalık'ta hala görülebilir.[3]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Zerdüştlüğün izleri Bakü, Şamahı, Nahçıvan, Mingaçevir gibi bölgelerde bulunabilir. Bakü eski zamanlarda Zerdüştlüğün merkeziydi. Kentin en popüler mimari anıtı olan Kız Kulesi Sasani İmparatorluğu dönemine aittir.[4]
İslam sonrası Zerdüştlük
[değiştir | kaynağı değiştir]7. Yüzyılda Araplar, Azerbaycan dahil İran'ı fethettiler. Bu dönemde birçok Zerdüşt tapınağı ve kütüphanesi yakıp yıkıldı ve pek çok Zerdüştlük metni kayboldu. Zerdüştler Araplar tarafından Yahudi ve Hristiyan muamelesi gördüler. Bu, dini uygulamaları sürdürebileceklerini ancak ekstra vergi ödemeleri anlamına gelir. Farsların din değiştirdiği tüm zorluklara rağmen, Zerdüştlük İran ve Azerbaycan'da azınlık dini haline geldi.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Persian Lexicons:Dehkhoda, Moin, etc.
- ^ Hartz, Paula (1 Ocak 2009). Zoroastrianism (İngilizce). Infobase Publishing. s. 102. ISBN 978-1-4381-1780-5.
- ^ "Ateshgahs and Zoroastrians in Azerbaijan: Good thoughts, good words, good deeds". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2012.
- ^ "Zoroastrian Places of Worship. Early Chahar-Taqi Fire Temples". 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Babak, Vladimir; Vaisman, Demian; Wasserman, Aryeh (23 Kasım 2004). Political Organization in Central Asia and Azerbaijan: Sources and Documents. ISBN 978-1-135-77681-7.