İçeriğe atla

Ayrılma kaygısı bozukluğu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ayrılma kaygısı bozukluğu
UzmanlıkPsikiyatri

Ayrılma kaygısı bozukluğu (AKB), bireyin evinden ve/veya güçlü bir duygusal bağa sahip olduğu kişilerden (örn. bir ebeveyn, bakıcı, hayat arkadaşı veya kardeşler) ayrılma konusunda aşırı düzeyde kaygı yaşadığı bir anksiyete bozukluğudur. Ayrılma kaygısı gelişimsel sürecin doğal bir parçasıdır. Daha büyük çocuklarda, yaşlılarda ve yetişkinlerde patolojik olarak kendini gösterebilse bile en çok bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygındır (tipik olarak 6-7 aylıktan 3 yaşına kadar). Aşırı düzeyde kaygı ile belli olan AKB'den farklı olarak, normal ayrılma kaygısı bir çocuğun bilişsel olgunlaşmasında sağlıklı ilerlemeleri gösterir ve gelişen bir davranış sorunu olarak görülmemelidir.[1][2]

Amerikan Psikiyatri Birliğine (APA) göre; ayrılma kaygısı bozukluğu, evden ve/veya belli bir bağlanma figüründen ayrılma gibi durumlarla karşı karşıya kalındığında aşırı korku ve üzüntü gösterilmesidir. Gösterilen kaygı, kişinin gelişimsel seviye ve yaşından beklenene göre atipik olarak sınıflandırılmaktadır.[3] Belirtilerin şiddeti, ileriye dönük huzursuzluktan ayrılma ile ilgili tamamen gelişmiş anksiyeteye kadar değişebilir.[4]

AKB hastalıklı bireyin sosyal ve duygusal işleyişi, aile hayatı ve fiziksel sağlığında önemli olumsuz efektlere sebep olabilir.[3] Çocuklarda AKB teşhisi konulabilmesi için problem en az 4 hafta boyunca sürmeli ve bu problem kendini birey 18 yaşından küçükken göstermelidir. DSM-5 tarafından belirtilene göre şimdi yetişkinlerde de tipik olarak 6 ay süren bir süreç ile teşhis konulabilir.[5]

Belirtiler ve semptomlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akademik ortam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrılık Kaygısı Bozukluğu (AKB), diğer anksiyete bozuklukları gibi, anksiyete bozukluğu olmayan çocuklara kıyasla okulda daha fazla engelle karşılaşan çocuklarla ilişkilidir. Anksiyete bozukluğu olan çocuklar için uyum sağlama ve okul işlevleri, daha zorlu bulunmuştur.[6] AKB'nin ciddi formlarında, çocuklar sınıfta düzensiz davranabilir veya hiç okula gitmeyi reddedebilir. Tahminlere göre, AKB'li çocukların neredeyse %75'i bir şekilde okul reddi davranışı sergiler.[3]

Bu bozukluğun akademik ortama dahil edildiğinde çeşitli olası belirtileri vardır.[7] AKB'li bir çocuk, okula varışta yoğun şekilde itiraz edebilir. Ebeveynlere veda etmekte zorlanabilir ve ebeveynlere sıkıca yapışarak ebeveynin onlardan ayrılmasını neredeyse imkansız hale getirecek davranışlar sergileyebilir. Acı çekiyormuş gibi görünmesine rağmen, çocuk bağırabilir ve ağlayabilir. Ebeveynleri gittikten sonra (birkaç dakikadan bir saate kadar) uzun süre bağırabilir ve ağlayabilir, diğer çocuklar veya öğretmenlerle etkileşime girmeyebilir ve onların dikkatini reddedebilir. Ebeveynlerinin nerede olduklarını ve onların iyi olduklarını bilmek için ezici bir ihtiyaç hissedebilirler.

Bu ciddi bir sorundur çünkü çocuklar derslerde daha da geri düştükçe, okula dönmesi giderek zorlaşır.[8]

Okul reddi kaynaklı kısa vadeli sorunlar arasında akademik performansta düşme veya düşüş, yaşıtlardan uzaklaşma ve aile içi çatışma bulunur.[3]

AKB'li çocukların okul reddi davranışı sergilemesi yaygın olsa da, okul reddi davranışı bazen yaygın anksiyete bozukluğu veya muhtemelen bir ruh hali bozukluğuyla ilişkilidir.[9] Bununla birlikte, ayrılık kaygısı bozukluğu tanısı koymak için okula gitmeyi reddeden çocukların çoğunluğu bulunmaktadır. Okula gitmeyi reddeden çocukların %80'inden fazlası ayrılık kaygısı bozukluğu teşhisi alır.[10]

Ev ortamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

AKB (Ayrılık Kaygısı Bozukluğu) belirtileri, ev gibi çocuk için tanıdık ve/veya rahat bir ortamda bile devam edebilir.[7] Çocuk, ebeveyninin yan odada olduğunu bile bilseler, tek başına bir odada olmaktan korkabilir. Yalnız kalmaktan veya karanlık bir odada uyumaktan korkabilirler. Çocuk, ebeveyninin yanında ve görünür olmasında olmadan uyumayı reddedebilir. Gündüzleri çocuk, ebeveynin yanına yapışarak ona "gölge" gibi eşlik edebilir.

İş yeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

AKB bir çocuğun okula devamını ve katılımını nasıl etkiliyorsa, kaçınma davranışları da büyüyüp yetişkinliğe adım attıklarında onlarla birlikte kalır. Son zamanlarda, "akıl hastalığının işyeri üretkenliği üzerindeki etkileri hem ulusal hem de uluslararası alanda önemli bir endişe kaynağı haline gelmiştir."[11] Genel olarak, akıl hastalığı çalışan yetişkinler arasında yaygın bir sağlık sorunudur, yetişkinlerin %20 ila %30'u en az bir psikiyatrik bozukluktan muzdariptir.[11] Akıl hastalığı üretkenliğin azalmasıyla bağlantılıdır ve AKB teşhisi konan bireylerin işlevlerini yerine getirme düzeyleri önemli ölçüde düşer, bu da kısmi iş günlerine, toplam devamsızlık sayısında artışa ve görevleri yerine getirme ve tamamlama konusunda "geri durmaya" neden olur.[11][12]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Redlich, Ronny (February 2015). "Are you gonna leave me? Separation anxiety is associated with increased amygdala responsiveness and volume". Social Cognitive and Affective Neuroscience. 10 (2): 278-284. doi:10.1093/scan/nsu055. PMC 4321627 $2. PMID 24752071. 
  2. ^ "Davidson, Tish. "Separation Anxiety." Gale Encyclopedia of Children's Health: Infancy through Adolescence. 2006. Retrieved October 6, 2014, from Encyclopedia.com". 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. 
  3. ^ a b c d Ehrenreich, J. T; Santucci, L. C.; Weinrer, C. L. (2008). "Separation Anxiety Disorder in Youth: Phenomenology, Assessment, and Treatment". Psicologia Conductual. 16 (3): 389-412. doi:10.1901/jaba.2008.16-389. PMC 2788956 $2. PMID 19966943. 
  4. ^ Masi, G.; Mucci, M.; Millepiedi, S. (2001). "Separation anxiety disorder in children and adolescents: epidemiology, diagnosis and management". CNS Drugs. 15 (2): 93-104. doi:10.2165/00023210-200115020-00002. PMID 11460893. 
  5. ^ Beesdo K, Knappe S, Pine DS (September 2009). "Anxiety and anxiety disorders in children and adolescents: developmental issues and implications for DSM-V". The Psychiatric Clinics of North America. 32 (3): 483-524. doi:10.1016/j.psc.2009.06.002. PMC 3018839 $2. PMID 19716988. 
  6. ^ Saygin D, Tabib T, Bittar HE, Valenzi E, Sembrat J, Chan SY, Rojas M, Lafyatis R (2010). "Transcriptional profiling of lung cell populations in idiopathic pulmonary arterial hypertension". Pulmonary Circulation. 10 (1): 106-121. doi:10.1080/02796015.2010.12087793. PMC 7052475 $2. PMID 32166015. 
  7. ^ a b Child Mind Institute. "Separation Anxiety Disorder Basics". Child Mind Institute. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
  8. ^ Saygin D, Tabib T, Bittar HE, Valenzi E, Sembrat J, Chan SY, Rojas M, Lafyatis R (April 2008). "Transcriptional profiling of lung cell populations in idiopathic pulmonary arterial hypertension". Pulmonary Circulation. 10 (1): 261-272. doi:10.1002/pits.20299. PMC 7052475 $2. PMID 32166015. 
  9. ^ Eisen, A., Sussman, J., Schmidt, T., Mason, L., Hausler, L., & Hasim, R. (2012). Separation Anxiety Disorder. In Handbook of Child and Adolescent Anxiety Disorders (2011 ed.). Springer.
  10. ^ Dryden-Edwards R (January 2014). Stöppler MC (Ed.). "Separation Anxiety Disorder". Medicine Net. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  11. ^ a b c Dewa CS, Lin E (Temmuz 2000). "Chronic physical illness, psychiatric disorder and disability in the workplace". Social Science & Medicine. 51 (1): 41-50. doi:10.1016/S0277-9536(99)00431-1. PMID 10817467. 
  12. ^ "Anxiety Disorders: Why They Matter and What Employers Can Do". Center for Workplace Mental Health. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sınıflandırma
Dış kaynaklar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayrılma_kaygısı_bozukluğu&oldid=30079123" sayfasından alınmıştır