Aygır-Cal 2
Aygır-Cal 2, Kırgızistan'daki Orta Asya Üniversitesi (UCA) topraklarındaki Narın şehrinde yer alan tarihi bir bölgedir. Daha büyük ve daha karmaşık bir yer olan Aygır-Cal'ın bir parçasıdır. Mezolitik dönem ile Orta Çağ arasına tarihlenmektedir. Aygır-Cal, Tanrı Dağları'nda Mezolitik dönemden (MÖ 12. bin yıl) Türk dönemine (MS 13. yüzyıl) kadar insan yerleşimine dair kanıt bulunan tek bölgedir.[1] İlk olarak 1953 yılında Akhmat Kibirov tarafından keşfedildi.[2] Ancak, Sovyet döneminde sit alanı kısmen tahrip edilmişti, bu nedenle sit alanını araştırmak uzun bir süre boyunca mümkün olmadı. 2012'de ilk olarak Kubat Tabaldiev'in liderliğindeki bir arkeoloji ekibi tarafından araştırıldı. Aygır-Cal 2'nin uzunluğu 300 metre, genişliği 100 metredir ve sit alanı deniz seviyesinden 2.026 metre yüksekte yer almaktadır. 2002'den beri tüm Aygır-Cal kompleksi Kırgızistan'ın Ulusal Önemli Varlıkları listesinde yer almaktadır.
Metodoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazılar sırasında kalıntılara ulaşmak için farklı yöntemler kullanılmıştır:
- Temizleme
- Gridding (ızgaralama), bir dikdörtgen veya kare oluşturmak için arkeolojik alanlarda konumsal referans çerçevesi olarak kullanılan dikey çizgiler ve eşit aralıklı noktalar sistemidir.[3]
- Mala veya kürek gibi ekipmanlar kullanarak kazma
- Kazı yoluyla bulunmayan eserleri kurtarmak için kazılan toprağın ve çökeltinin elek yoluyla elenmesi.[4]
- Flotasyon, çökeltileri kazmaktan çok su kullanarak küçük eserleri ortaya çıkarmak için kullanılan bir yöntemdir.[5]
- Eski eserlerin ve diğer bulguların fotoğraflanması
- Toplam istasyon, nesnenin cihaza olan eğimli mesafesini, yatay ve dikey açıları ölçmek için kullanılan cihazdır.[6]
- Haritalama
- Veri kataloglama
Arkeolojik kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Aygır-Cal 2'nin ilk arkeolojik kazıları 2012 yılında Kubat Tabaldiev ve arkadaşları tarafından yapıldı. Kendisi, sit alanının yanında sürdürülen yolun inşası sırasında insan kemikleri bulan Orta Asya Üniversitesi temsilcileri tarafından bölgeye davet edildi.[7] Kazıları sırasında Tunç Çağı'ndan Türk dönemine kadar tarihlenen birçok mezar höyüğü buldu. Taş alet bulgularından sonra başka bir arkeolog olan Aida Abdykanova'yı sit alanına davet etti. Onun kazıları sonrasında Mezolitik Çağ'a (GÖ 13100-13850 ) dayanan başka bir kültürel katman ortaya çıkarıldı.
2012 yılından beri sit alanında her yıl arkeolojik kazılar gerçekleştirilmektedir.
2013 yılında gerçekleştirilen kazılar Aida Abdykanova rehberliğinde Orta Asya Amerikan Üniversitesi (AUCA) antropoloji bölümü öğrencilerinden oluşan bir arkeolojik ekip tarafından sürdürülüyordu. Araştırmalar sırasında ekip, Demir Çağı'ndan Saka dönemine (M.Ö. VIII-III) kadar tarihlenen insan kalıntılarına sahip mezar höyüklerini buldu.[8]
2014 yılında arkeoloji ekibi ve AUCA öğrencileri önceki yıllarda başlayan kazılara devam ettiler. Aynı zamanda Jusup Balasagyn Ulusal Üniversitesi öğrencileri de kazı sürecine katıldı. Bu kazı çalışmalarında Aygır-Cal 2 bölgesinde çok sayıda organik ve inorganik malzeme bulunmuştur. 2014 yılında arkeologlar Alan #1'i açtı, ancak bu alan 2014'te yeterince araştırılamadı, çünkü sadece 8 m2 alan kazılmıştı, ancak 2015 yılında ve 2016 yılında bu alanda yapılan kazılar çalışmaları sürdürüldü. 2015 yılında alan genişletildi ve 39 m2 incelendi. 2016 yılında 13 m2 alanda daha çalışıldı. 2017 yılında, birinci bölümü 87 m2, ikinci bölümü 16 m2 olan iki bölüm bulunmaktaydı. 2018 yılında amaç kazılarda daha derine ulaşmak ve daha önce açılmış olan 103 m2lik alandaki çalışmaları sürdürmekti.[9]
2016 yılında birçok farklı malzeme bulunmuştur. En önemli bulgu duvar benzeri yapı idi. Ne olabileceğine dair en muhtemel varsayım bir duvar olduğudur. Bununla birlikte, 2018'de duvar benzeri bu yapının üstünde bir miktar tuz bulunduktan sonra, bunun bir akarsu olabileceği varsayımı da ortaya çıkmıştır.
2017 yılında, duvar benzeri yapının şeklini ortaya çıkarmak da dahil olmak üzere 2016 yılında kazılan önceki alanların kazılarına devam edilmesine karar verildi. Ayrıca kazılarda Demir Çağı, Mezolitik Çağ ve Tunç Çağı'na ait ritüel çukurları bulunmuştur. Hepsinde kömür, kül, seramik gibi ocakların izleri vardı. Bir başka ilginç bulgu, yanında insan kemikleri olan Taş yapı idi. Büyük olasılıkla, bir mezar höyüğüydü, ayakkabı şeklindeki form, Hun Dönemi'ne tarihlenen bir mezar höyüğü olduğunu işaret etmektedir.[10]
2018 yılında, A. Abdykanova ve A. Pybern yönetimindeki AUCA ve Indiana Üniversitesi öğrencilerinden oluşan arkeoloji ekibi, Aygır-Cal 2'nin kazılarına devam etti. Demir Çağı'na ait ritüel çukurunda odun kömürü, seramik ve gemi kalıntısı parçaları bulunmuştur. Ayrıca balık pulları, kabukları, mikrolitik aletler, maçalar bulunmuştur. En ilginç bulgu muhtemelen bir kolyenin bir parçası olan bir altın boncuk idi. 2017 ve 2018 yıllarında gerçekleştirilen kazılarda bulunan insan kalıntılarının yakınlarında bulunmuştur. İnsan kemiklerinin analizinden sonra, oraya gömülen bir kişinin cinsiyeti doğrulandı - kadındı.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jones. "Ecology and subsistence at the Mesolithic and Bronze Age site of Aigyrzhal-2, Naryn valley, Kyrgyzstan". Quaternary International. 437: 35-49. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "Археология И История Централъной Азии" (PDF). N.ziyouz.com. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2018.
- ^ "Archaeology Wordsmith". Archaeologywordsmith.com. 27 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "Archaeology Wordsmith". Archaeologywordsmith.com. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "What is the Flotation Method in Archaeology, and is it Safe?". Thoughtco.com. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
K. Kris Hirst is an archaeologist with 30 years of field experience She is the author of The Archaeologist's Book of
- ^ "What is Total station?". Civilsimplified.com. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "На окраине города Нарын на территории УЦА обнаружены археологические памятники бронзового века / ДЕМ - Кыргызстандын жашоо деми". Dem.kg. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ Abdykanova, А., Mahamad Mir, В., Askar, А. (2017). Short preliminary report on excavations of AGZ-2 site.
- ^ a b Mahamad Mir, В., Askar, А. (2018). Report on excavations of AGZ-2 site.
- ^ Abdykanova, А., Mahamad Mir, В., Askar, А. (2017). Short preliminary report on excavations of AGZ-2 site