Avusturya Sosyal Demokrat Partisi
Avusturya Sosyal Demokrat Partisi Sozialdemokratische Partei Österreichs | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | SPÖ |
| Genel başkan | Andreas Babler |
| Kurucu | Victor Adler[1] |
| Kuruluş tarihi | 1 Ocak 1889)[2] |
| Merkez | Löwelstraße 18 A-1014 Viyana |
| Gençlik kolu | Junge Generation |
| Kadın kolu | SPÖ Frauen |
| Üyelik (2023) | 148.000[3] |
| İdeoloji | Sosyal demokrasi |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Avrupa üyeliği | Avrupa Sosyalistler Partisi |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal |
| Resmî renkler | Kırmızı ve beyaz |
| Avrupa Parlamentosu | Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı |
| Ulusal Konsey | 41 / 183
|
| Federal Konsey | 18 / 61
|
| Avrupa Parlamentosu | 5 / 20
|
| Parti bayrağı | |
 | |
| İnternet sitesi | |
| www.spoe.at | |
 Avusturya | |
Sosyal Demokrat Parti Avusturya (SPÖ), 1 Ocak 1889 yılında Hainfeld'de Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) olarak kurulan bir siyasi partidir.[4] 1918'den 1934'e kadar Avusturya Alman Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) adı altında faaliyet gösterdi. Austrofaşizm ve Nazi diktatörlüğü döneminde yasaklandı. 1945'ten 1991'e kadar partinin adı Avusturya Sosyalist Partisi olarak anıldı.[5] SPÖ, Haziran 1945'te Viyana'nın birinci bölgesindeki Löwelstraße 18 numarada yer alan parti merkezine yerleşti, bu nedenle Löwelstraße, SPÖ'ye atıfta bulunurken genellikle federal parti için mecazi anlamda kullanılır.
SPÖ'nün temsil ettiği pozisyonlar parti programlarında yazılı olarak ifade edilmektedir. Mevcut temel program 2018 yılında kabul edilmiştir.[6]
SPÖ, 1945'ten bu yana 32 federal hükûmetten 16'sında başbakan çıkardı; İkinci Cumhuriyet'in dokuz cumhurbaşkanından altısı SPÖ üyesiydi veya ilk görev döneminde parti tarafından desteklendi (en son 2004'te Heinz Fischer). Ayrıca, Ağustos 2023 itibarıyla, toplam dokuz eyalet valisinden üçünü (Viyana, Burgenland ve Kärnten) SPÖ sağlamaktadır. 2017 genel seçimlerindeki yenilgiden bu yana SPÖ, federal düzeyde muhalefette bulunmaktadır.
İçeriksel Profil
[değiştir | kaynağı değiştir]SPÖ, 1998'deki parti kongresinde kabul edilen temel programında, sosyal demokrasiye ve özgürlük, eşitlik, adalet, dayanışma ve tam istihdam değerlerine bağlılığını ifade eder. Aynı zamanda siyasi liberalleşme, modernizasyon ve değişimin gerekliliği de ele alınmaktadır.
Dış ve Avrupa Politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]SPÖ, Avrupa'nın birleşmesini, devletler ve etnik gruplar arasındaki çatışmaları çözmek için belirleyici bir barış projesi olarak görmektedir.
Eğitim Politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]SPÖ'nün programında eğitim, sosyal bir temel hak olarak kabul edilmektedir.[7] SPÖ, fırsat eşitliği için çaba gösterir ve merkezi taleplerinden biri, 6 ila 14 yaş arasındaki çocuklar için ortak okul modelidir.[8] Ayrıca, uygun fiyatlı ve ihtiyaçlara yönelik çocuk bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve zorunlu eğitim yaşının 5'e düşürülmesi hedeflenmektedir.[9] SPÖ, üniversitelere serbest erişim talep eder ve 2008 yılında birkaç yıl önce getirilen öğrenim harçlarının kaldırılmasını sağlamıştır. Parti, Avusturya Öğrenci Birliği'ndeki demokratik katılım haklarının güvence altına alınması için de çaba göstermektedir.[7]
Toplum Politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]SPÖ, kadınların eşitliği ve etnik azınlıkların hoşgörüsünü önemli bulmaktadır. Partinin amacı, kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek ve göçmenlerin entegrasyonunu sağlamaktır.[7] SPÖ, 1978'deki parti programına göre, "her türlü özgürlükten mahrumiyete ve ayrımcılığa, idam cezasına, işkenceye ve teröre karşı" mücadele etmektedir.[10] 2008 seçim programı, eşcinselliği de ele almış ve aynı cinsiyetten çiftlerin toplumsal eşitliğini desteklemiştir.[11]
İç ve Güvenlik Politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]SPÖ, profesyonel ordu kurulmasını desteklemekte ve 2013'teki zorunlu askerlik referandumunda bu yönde kampanya yürütmüştür. Parti, bir askeri ittifaka veya ortak bir Avrupa ordusuna katılmayı reddetmektedir.[12]
Sosyal ve Ekonomi Politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]Sosyal demokrasinin ilkelerine uygun olarak, SPÖ'nün hedefi, tüm sınıf karşıtlıklarının aşıldığı bir toplumdur. SPÖ'ye göre, her türlü işin erkekler ve kadınlar arasında adil bir şekilde dağıtılması gerekmektedir. SPÖ, tam istihdamı hedeflemekte ve herkese sosyal statüsüne bakılmaksızın kamu hizmetlerine erişim sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, adil bir iş ilişkisi ve işletmelerde çalışanların katılım hakkının, sosyal ve ekonomik gelişimin temeli olarak görülmesini talep etmektedir.[7] Parti, adil bir gelir- ve servet vergi sistemini savunmaktadır.[7] Devleti, aktif bir ekonomi politikasının taşıyıcısı olarak görmektedir.[13] SPÖ, 1990'ların başında SPÖ liderliğindeki hükûmetler tarafından uygulanan özelleştirme politikasını reddetmektedir. 2008 Ulusal Meclis seçim kampanyasında, ekonomi ve sosyal politika alanındaki merkezi talepler, ihtiyaç odaklı asgari güvence ve sermaye kazançları vergisinin getirilmesi olmuştur.[14]
Seçim sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulusal Konsey
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Oy | % | Sandalye | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|
| 1945 | 1.434.898 (2.) | %44,6 | 76 / 165
|
ÖVP-SPÖ-KPÖ Çoğunluk |
| 1949 | 1.623.524 (2.) | %38,7 | 76 / 165
|
ÖVP-SPÖ Çoğunluk |
| 1953 | 1.818.517 (1.) | %42,1 | 73 / 165
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 1956 | 1.873.295 (2.) | %43 | 74 / 165
|
ÖVP-SPÖ Çoğunluk |
| 1959 | 1.953.935 (1.) | %44,8 | 78 / 165
|
ÖVP-SPÖ Çoğunluk |
| 1962 | 1.960.685 (2.) | %44 | 76 / 165
|
ÖVP-SPÖ Çoğunluk |
| 1966 | 1.928.985 (2.) | %42,6 | 74 / 165
|
Muhalefet |
| 1970 | 2,221,981 (1.) | %48,4 | 81 / 165
|
SPÖ Azınlık |
| 1971 | 2.280.168 (1.) | %50 | 93 / 183
|
SPÖ Çoğunluk |
| 1975 | 2,326,201 (1.) | %50,1 | 93 / 183
|
SPÖ Çoğunluk |
| 1979 | 2.413.226 (1.) | %51 | 95 / 183
|
SPÖ Çoğunluk |
| 1983 | 2.312,529 (1.) | %47,6 | 90 / 183
|
SPÖ-FPÖ Çoğunluk |
| 1986 | 2.092.024 (1.) | %43,1 | 80 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 1990 | 2.012.787 (1.) | %42,8 | 80 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 1994 | 1.617.804 (1.) | %34,9 | 55 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 1995 | 1.843,474 (1.) | %38,1 | 71 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 1999 | 1.532.448 (1.) | %33,2 | 65 / 183
|
Muhalefet |
| 2002 | 1.792.499 (2.) | %36,5 | 69 / 183
|
Muhalefet |
| 2006 | 1.663.986 (1.) | %35,3 | 68 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 2008 | 1.430.206 (1.) | %29,3 | 57 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 2013 | 1.258.605 (1.) | %26,8 | 52 / 183
|
SPÖ-ÖVP Çoğunluk |
| 2017 | 1.351.918 (2.) | %26,9 | 52 / 183
|
Muhalefet |
| 2019 | 1.011.868 (2.) | %21,2 | 40 / 183
|
Muhalefet |
| 2024 | 1,032,234 (3.) | %21,1 | 41 / 183
|
Muhalefet |
Avrupa Parlamentosu
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Oy | % | Sandalye |
|---|---|---|---|
| 1996 | 1.105.910 (2.) | %29,2 | 6 / 21
|
| 1999 | 888.338 (1.) | %31,7 | 7 / 21
|
| 2004 | 833.517 (1.) | %33,3 | 7 / 21
|
| 2009 | 680.041 (2.) | %23,7 | 4 / 18
|
| 2014 | 680.180 (2.) | %24,1 | 5 / 18
|
| 2019 | 903.151 (2.) | %23,9 | 5 / 18
|
| 2024 | 818,287 (3.) | %23,2 | 5 / 20
|
Parti liderleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Adolf Schärf (1945-1957)
- Bruno Pittermann (1957-1967)
- Bruno Kreisky (1967-1983)
- Fred Sinowatz (1983-1988)
- Franz Vranitzky (1988-1997)
- Viktor Klima (1997-2000)
- Alfred Gusenbauer (2008-2008)
- Werner Faymann (2008-2016)
- Christian Kern (2016-2018)
- Pamela Rendi-Wagner (2018-2023)
- Andreas Babler (2023-günümüz)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Von Adler bis Rendi-Wagner: Die Geschichte der SPÖ" [Adler'den Rendi-Wagner'e: SPÖ'nün Tarihi]. profil.at. 14 Kasım 2018. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Sozialdemokratische Partei Österreichs". ParlGov Database. Holger Döring and Philip Manow. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2017.
- ^ "SPÖ-Vorsitzwahl wird zum Dreikampf" [SPÖ başkanlık seçimi üçlü bir mücadeleye dönüştü]. ORF. 11 Nisan 2023. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "1889 – 1918: Von der Monarchie zur 1. Republik" [1889 – 1918: Monarşiden Birinci Cumhuriyet'e] (Almanca). SPÖ Wien. 25 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ "1933 – 1945: Austrofaschismus und Nationalsozialismus" [1933 – 1945: Avusturya Faşizmi ve Nasyonal Sosyalizm] (Almanca). SPÖ Wien. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ Grundsatzprogramm [Temel Program] (PDF) (Almanca). SPÖ. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e "III. Politische Perspektiven". SPÖ – Das Grundsatzprogramm (Almanca). SPÖ. Ekim 1998. s. 22.
- ^ "Wahlmanifest der Sozialdemokratischen Partei Österreichs Nationalratswahl 2008" [Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin 2008 Ulusal Konsey Seçimleri Seçim Manifestosu] (PDF) (Almanca). SPÖ. s. 17. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Wahlmanifest der Sozialdemokratischen Partei Österreichs Nationalratswahl 2008" [Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin 2008 Ulusal Konsey Seçimleri Seçim Manifestosu] (PDF) (Almanca). SPÖ. s. 17. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ Oberkofler, Gerhard. "Eine internationalistische Solidaritätserklärung von Christian Broda für die Kurden (1984)" [Christian Broda'nın Kürtler için Uluslararası Dayanışma Bildirgesi (1984)] (PDF) (Almanca). 20 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Wahlmanifest der Sozialdemokratischen Partei Österreichs Nationalratswahl 2008" [Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin 2008 Ulusal Konsey Seçimleri Seçim Manifestosu] (PDF) (Almanca). SPÖ. s. 32. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Kern und Doskozil lehnen gemeinsame EU-Armee ab" [Kern ve Doskozil ortak bir Avrupa Birliği ordusunu reddediyor] (Almanca). Der Standard. 11 Kasım 2016. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Wahlmanifest der Sozialdemokratischen Partei Österreichs Nationalratswahl 2008" [Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin 2008 Ulusal Konsey Seçimleri Seçim Manifestosu] (PDF) (Almanca). SPÖ. s. 3. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ "Wahlmanifest der Sozialdemokratischen Partei Österreichs Nationalratswahl 2008" [Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin 2008 Ulusal Konsey Seçimleri Seçim Manifestosu] (PDF) (Almanca). SPÖ. ss. 10; 21. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İnternet Adresi10 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
