Avrupa Pasajı
.JPG)
Avrupa Pasajı, Beyoğlu, Hüseyinağa Mahallesi'nde, Meşrutiyet Caddesi (eski Hamalbaşı Sokak) ile Sahne Sokak'ı (eski Tiyatro Sokak) birbirine bağlayan bir pasaj. Kapı numaraları Meşrutiyet Caddesi 'nde 8, Sahne Sokak'ta 9'dur. Galatasaray Lisesi ve Balık Pazarı'nın yakınında yer alır. İç kısmında yer alan aynalardan dolayı Aynalı Pasaj olarak da isimlendirilir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa Pasajı ile yakınındaki Çiçek Pasajı'nın yerinde daha önceden Naum Tiyatrosu ile Jardin des Fleurs (Çiçek Bahçesi) Oteli bulunuyordu. 5 Haziran 1870'te gerçekleşen Büyük Beyoğlu Yangını'nda birçok binanın yanı sıra bu yapılar da tamamen yanmıştır.[1] Avrupa Pasajı, yanan bu alana Ermeni tüccar Onnik Düz tarafından, İsveç Elçilik Sarayı'nın da mimarı olan Avusturyalı Domenico Pulgher'e 1874'te yaptırılmıştır.[2][3]
Yapının ilk yıllarında, kuaför Karkonakis, Massali ve Zografos, terzi Konstantin Hisar, Madam Puzzo ve Marko Perpignani, ibrişimci Emmanuel Karlatos ve Yorgo Tsiotis, iplikçi Josef Miari, saatçi Wosterling ve dönemin ünlü çiçekçisi Sabuncakis'in dükkanları bulunmaktaydı.[4] Sonraki yıllarda ise pasajda çiçekçiler, saatçiler, ayakkabıcılar, piyano üreticileri, moda evleri gibi iş yerleri hizmet verdi.[1]
1929 yılında hazineye geçen pasaj,[4] 1936 Emlak ve Eytam Bankası tarafından, o zamanın parasıyla 172 bin liraya satılmıştır.[5]
Günümüzde pasajda yemeni, kartpostal, çini gibi eşyalar satan hediyelik eşya dükkânları yer alır. Kilimci ve antikacılara da rastlamak mümkündür.
Mimari özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]56 metre uzunluğundaki Neoklasik tarzda inşa edilmiş pasajda 22 dükkân bulunur.[2] Binanın cephesinde, Malta adasından getirtilen Malta taşı kullanılmıştır. Zemin, İtalya'dan gelen Trieste taşı ile kaplıdır.[6] Her dükkân kendine ait bir personel odasına, mutfağa ve bodruma sahiptir ve üzerinde iki kat daha barındırır. Dükkânların ön yüzleri zemine kadar cam ile kaplıdır. Her dükkânın arasında kemerler yer alır.[2] Dükkânların pasaja bakan üst cephelerindeki nişlerde, pişmik topraktan Neoklasik üslupta heykeller bulunur. Bunların bir kısmı, Hera, Demeter, Apollon, Afrodit gibi Yunan mitolojisinden tanrı ve tanrıça tasvirleridir.[3] Pasajın tavanı cam ve ferforjeden oluşan bir çatıyla örtülmüştür. Pasaj, elektriğin henüz gelmediği yıllarda aynalarının önüne konulan gaz lambaları ile aydınlatılmaktaydı. Şu anda tavandan sarkan avizeler kullanılmaktadır.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
İç kısım -
Giriş kapısı
.JPG)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Nursel Gülenaz, Batılılaşma Dönemi İstanbul’unda Hanlar ve Pasajlar, 2011, 213.
- ^ a b c Özyalçıner, Adnan (13 Mart 2015). Öyküleriyle İstanbul Anıtları-2. Evrensel Basım Yayın. ISBN 9786053312628.
- ^ a b Yiğitpaşa, Nadire Tuba (2010). XIX. Yüzyıl Beyoğlu Yapılarında Heykel ve Figürlü Kabartmalar (PDF) (Doktora Tezi). Erzurum. ss. 84-87. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.
- ^ a b Üsdiken, Behzat (1993). Avrupa Pasajı. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Tarih Vakfı. s. 431.
- ^ Mızrak, Abdullah Kutalmış (9 Eylül 2014). "1936 yılında Avrupa Pasajı 172 bin liraya satılacakmış!". 31 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.
- ^ Durudoğan, Seza (1993). Avrupa Pasajı - Mimari. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Tarih Vakfı. ss. 431-432.