Atbash
Atbash (İbranice: אתבש; ayrıca transliterasyonu Atbaš şeklinde yapılır), başlangıçta İbrani alfabesini şifrelemek için kullanılan monoalfabetik (tek alfabeli) bir ikame şifresidir. Standart bir harmanlama düzeni ile bilinen herhangi bir yazı sistemi ile kullanılmak üzere değiştirilebilir. Orijinal Kabalacı yöntem, dinî metinlerde saklı olduğuna inanılan bir anlamın çözülebilmesi amacını taşıyordu.
Atbash adı, İbranice yazı sisteminin (A-T-B-Sh) ilk ve son iki harfinden türetilmiştir ve aynı zamanda ilk harfin (Aleph) son harfle (Taw), ikinci harfin (Taw) değiştirildiği prosedürü gösterir. (Beth) harfi, sondan bir önceki harf (Şin) vb. ile değiştirilir.
Atbash değeri, karşılık geldiği harfin sayısal değerini ifade eder. Çünkü İbranice her harfin bir ebced değeri vardır. Örneğin; Alef (1) ve Tav (400) değerine sahipken, Atbash kelimesinin değeri 400+1'dir.
Şifreleme
[değiştir | kaynağı değiştir]Atbash şifresi, alfabe (veya ebced, hece, vb.) alınarak ve tersine eşlenerek oluşturulan özel bir monoalfabetik şifre türüdür, böylece ilk harf son harf olur, ikinci harf sondan ikinci harf olur ve bu böyle devam eder. Örneğin, Latin alfabesi şu şekilde çalışacaktır:
| Düz metin | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Şifre | Z | Y | X | W | V | U | T | S | R | Q | P | O | N | M | L | K | J | I | H | G | F | E | D | C | B | A |
Bunu gerçekleştirmenin tek bir yolu olması nedeniyle, Atbash şifresi herhangi bir anahtar türünden yoksun olduğu için hiçbir iletişim güvenliği sağlamaz. Eğer birden fazla harmanlama düzeni (İngilizce: collation order) mevcutsa, şifrelemede hangisinin kullanıldığı anahtar olarak kullanılabilir, ancak sadece birkaç harfin hangisinin kullanıldığını ele verebileceği düşünüldüğünde bu önemli ölçüde daha fazla güvenlik sağlamaz.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu isim (Atbash) ilk, son, ikinci ve sondan ikinci İbranice harflerden (Aleph-Taw-Bet-Shin) türemiştir.
Modern İbrani alfabesi için Atbash şifresi şöyle olacaktır:
| ◢→ | Aleph | Bet | Gimel | Daleth | Heh | Vav | Zayin | Het | Tet | Yodh | Kaph | Lamed | Mem | Nun | Samech | Ayin | Peh | Tzady | Koof | Reish | Shin | Taw |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Düz | א | ב | ג | ד | ה | ו | ז | ח | ט | י | כ | ל | מ | נ | ס | ע | פ | צ | ק | ר | ש | ת |
| ◢← | Taw | Shin | Reish | Koof | Tzady | Peh | Ayin | Samech | Nun | Mem | Lamed | Kaph | Yodh | Tet | Het | Zayin | Vav | Heh | Daleth | Gimel | Bet | Aleph |
| Şifre | ת | ש | ר | ק | צ | פ | ע | ס | נ | מ | ל | כ | י | ט | ח | ז | ו | ה | ד | ג | ב | א |
Korelasyonu bir boşluk sola veya sağa kaydırarak Batgash (Bet-Taw-Gimel-Shin için adlandırılmıştır) veya Ashbar (Aleph-Shin-Bet-Reish için) varyantı elde edilebilir. Her iki alternatif eşleme de bir harfi ikame edilmemiş bırakır; sırasıyla Aleph ve Taw.
İncil'de
[değiştir | kaynağı değiştir]Birkaç İncil kelimesi, yorumcular tarafından ilk üç ayetin her birinde[n 1] Atbash'a örnek olarak göstermişlerdir:[1][2][3]
- Jeremiah 25:26 – "The king of Sheshach shall drink after them" – Sheshach meaning Babylon in Atbash (בבל bbl → ששך ššk).
- Jeremiah 51:1 – "Behold, I will raise up against Babylon, and against the inhabitants of Lev-kamai, a destroying wind." – Lev-kamai meaning Chaldeans (כשדים kśdym → לבקמי lbqmy).
- Jeremiah 51:41 – "How has Sheshach been captured! and the praise of the whole earth taken! How has Babylon become a curse among the nations!" – Sheshach meaning Babylon (בבל bbl → ששך ššk).
Tek harflik olası bir Atbash değişikliği ile ilgili olarak:
- Exodus 20:20 - "Any place I will mention My name" (אזכיר) → "Any place you will mention My name" (תזכיר) (a → t), according to Yom Tov Asevilli[4]
Afin şifreleme ile ilişkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Atbash şifresi, affine şifrelemenin özel bir durumu olarak görülebilir.
Standart afin konvansiyonu altında, m harften oluşan bir alfabe 0, 1, ..., (m - 1). (İbrani alfabesi m = 22, ve standart Latin alfabesi m = 26). Atbash şifresi daha sonra a = b = (m - 1): ayarlanarak bir afin şifre için şifreleme fonksiyonu kullanılarak şifrelenebilir ve deşifre edilebilir.
Bu şu şekilde basitleştirilebilir;
Bunun yerine, alfabenin "m" harfleri 1, 2, ..., "m", ile eşleştirilirse, Atbash şifresi için şifreleme ve şifre çözme fonksiyonu şu hale gelir:
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rydelnik, Michael; Vanlaningham, Michael (15 Mart 2014). The Moody Bible Commentary. Moody Publishers. ISBN 9780802490186 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Helmbold, A. K. (2009). Silva, Moisés (Ed.). The Zondervan Encyclopedia of the Bible, Volume 1. Revised. Grand Rapids: Zondervan. s. 430. ISBN 9780310876960.
- ^ Leuchter, Mark (2004). "Jeremiah's 70-Year Prophecy and the ימק בל/ךשש Atbash Codes". Biblica. 85 (4). ss. 503-522. ISSN 0006-0887. JSTOR 42614548. 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2024.
- ^ Midrash Shmuel on Avot 3:6; see discussion in David Zvi Hoffmann to Exodus 20:20 18 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Konuyla ilgili okumalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Paul Y. Hoskisson. "Jeremiah's Game". Insights. 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2013.