Askerî Yüksek İdare Mahkemesi
| Türkiye Cumhuriyeti Askerî Yüksek İdare Mahkemesi | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 4 Temmuz 1972 |
| Kapanış | 16 Nisan 2017 |
| Yargı | Askerî idari yargı |
| Yer | Yücetepe, Ankara |
| Oluşum türü | Yüksek mahkeme |
| Dil | Türkçe |
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) ya da Askerî Danıștay, Türkiye'de askeri idari yargı alanında faaliyet gösteren tek mahkemeydi. 4 Temmuz 1972 tarih ve 1602 sayılı kanunla kuruldu. Askerî olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. 16 Nisan 2017'de yapılan Anayasa değişikliği referandumu'nun kabul edilmesi ile kapatıldı.
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Askeri Yüksek İdare Mahkemesi organları şöyledir:
- Daireler
- Daireler Kurulu
- Başkanlar Kurulu
- Yüksek Disiplin Kurulu
- Genel Kurul
Üyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri, iki yılını doldurmuş kurmay yarbaylarla albay rütbesinde üç yılını doldurmamış kurmay subaylar ve en az yarbay rütbesinde birinci sınıf askeri hakimler arasından gösterilen 3 aday içinden Cumhurbaşkanınca seçilirdi.
Görevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, uzman jandarma çavuş, sivil memurlar, askeri öğrenci ile uzman çavuş, erbaş ve erler hakkındaki davalara bakar.
- Birinci Dairenin Görevleri: Atanma, yer değiştirme, nasıp, sicil, kademe ilerletilmesi, terfi, emeklilik, maluliyet, aylık ve yolluklara ilişkin iptal ve tam yargı davalarını çözümlemek.
- İkinci Dairenin Görevleri: İstifa, hizmet yükümlülüğü, askeri akademiler, askeri öğrenci ve yedeksubay işlemleri ile Birinci Dairenin görevi dışında kalan işlem ve eylemlerden doğan iptal ve tam yargı davalarını çözümlemek.
- Daireler Kurulunun Görevleri: Asker kişilerle ilgili; birden fazla dairenin görevine taalluk eden davaları, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin daireleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını, Bakanlar Kurulu kararlarına karşı açılan davaları, Danıştay'dan alınan düşünceler üzerine uygulanan eylem ve işlemler hakkında açılan davaları, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının veya Başsavcının yahut dairelerin prensibe taalluk eden hususlarda Daireler Kurulunda görüşülmesini uygun gördükleri davaları çözümlemek.
- Başkanlar Kurulunun Görevleri: Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunuyla görevli kılındığı işler ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanının Kurulda görüşülmesini uygun gördüğü idari işler hakkında gereğine göre, karar vermesi veya düşüncesini bildirmesi.
- Yüksek Disiplin Kurulunun Görevleri: Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı, Başsavcı, Daire Başkanları ve üyelerinin hakimlik ve askerlik vakar ve onuruna dokunan, şahsi haysiyet ve itibarını kıran veya görev gereklerine uymayan davranışlarından dolayı haklarında disiplin kovuşturması yapmak ve eylemin ağırlığına göre; uyarma, kınama, görevden çekilmeye davet,işlemlerinden birini uygulamak.
- Genel Kurulun Görevleri: Gerektiğinde Uyuşmazlık Mahkemesi'ne üye seçmek, Yüksek Disiplin Kurulu kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak, Dairelerin veya Daireler Kurulunun kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli sayıldığı takdirde, Başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi incelemek ve gerektiğinde, içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkında karar vermek.