İçeriğe atla

Asıf Şevket

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Asıf Şevket
Arapça: آصف شوكت
Asıf Şevket, 1994
Savunma Bakan Yardımcısı
Görev süresi
Eylül 2011 - 18 Temmuz 2012
Başkan Beşşar Esad
Bakan Davud Raciha
Suriye Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkan Yardımcısı
Görev süresi
Temmuz 2009 - Eylül 2011
Askeri İstihbarat Direktörlüğü Başkanı
Görev süresi
Şubat 2005 - Temmuz 2009
Yerine geldiği Hasan Halil
Yerine gelen Abdül Fettah Kudsiyeh
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Ocak 1950(1950-01-15)
El-Medehleh, Tartus, Suriye
Ölüm 18 Temmuz 2012 (62 yaşında)
Şam, Suriye
Ölüm nedeni Suikast
Partisi Baas Partisi
Evlilik(ler)
Büşra Esad
(e. 1995; ö. 2012)
İlişkiler Hafız Esad (kayınpeder)
Basil (Kayınbirader)
Beşar (Kayınbirader)
Mecd (Kayınbirader)
Mahir (Kayınbirader)
Çocuk(lar) 5
Askerî hizmeti
Bağlılığı Baasçı Suriye
Branşı Suriye Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları 1970'ler-2012
Rütbesi Korgeneral
Çatışma/savaşları

Asıf Şevket (Arapça: آصف شوكت‎; 15 Ocak 1950 – 18 Temmuz 2012) Eylül 2011'den Temmuz 2012'deki ölümüne kadar Suriye Savunma Bakan Yardımcılığı yapmış Suriyeli bir subay ve istihbarat şefiydi. Eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın kayınbiraderiydi ve Esad'ın ablası Büşra ile evliydi.

Kendisi ve diğer üç üst düzey Suriye hükümet yetkilisi 18 Temmuz 2012 tarihinde Şam'da, Suriyeli muhalif isyancı gruplardan oluşan bir koalisyon olan Özgür Suriye Ordusu tarafından düzenlendiği iddia edilen ölümcül bir bombalı saldırı sırasında öldürülmüştür.[1] Şevket, 14 Şubat 2005 tarihinde Beyrut'ta Lübnan Başbakanı Refik el-Hariri'nin öldürüldüğü terör saldırısının kilit şüphelilerinden biriydi. ABD Hazine Bakanlığı 2006 yılında Şevket'e suikastı organize ettiği gerekçesiyle yaptırım uygulamış ve kendisini Suriye'nin Lübnan'ı işgalinin “kilit mimarı” olarak tanımlamıştı.[2][3]

Erken yaşamı ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Asıf Şevket, 15 Ocak 1950 tarihinde Suriye'nin Tartus bölgesindeki El-Medehleh köyünde Alevi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[4][5] Mütevazı bir aile içinde büyüdü ve 1970'lerin başında Suriye Ordusu'na katılmadan önce Şam Üniversitesi'nde hukuk ve tarih okudu.[6][7] Bu süre zarfında Şevket evlendi ve beş çocuk sahibi oldu.[8]

Askeri kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şevket orduya katıldıktan sonra rütbelerini yükseltmeye başladı ve 1982'de Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın kardeşi Rıfat Esad tarafından yönetilen Savunma Tugayları adlı paramiliter güçte subay oldu. Savunma Tugayları 1982 yılında Hama kentindeki İslamcı ayaklanmanın bastırılmasından sorumluydu.

1983 yılında Hafız Esad geçirdiği kalp krizinin ardından, kendisinin yokluğunda ülkeyi yönetmek üzere iktidarı ele geçirme ihtimalinin düşük olduğuna inandığı altı kişilik bir yönetim konseyi oluşturdu. Rıfat Esad bunların arasında değildi. Hafız Esad'ın uzun süreli yokluğu Rıfat Esad'ın destekçilerinin onun etrafında toplanmasına neden oldu ve 1984 yılında Rıfat Şam'ın kontrolünü ele geçirmek için neredeyse bir iç savaşa dönüşecek bir girişim başlattı. Gerginlik ancak hala hasta olan Hafız Esad'ın halka seslenmesiyle azaldı ve darbe girişimi çöktü. Şevket bu dönem boyunca Hafız Esad'a sadık kaldı ve albaylığa terfi ettirilerek ödüllendirildi.[8]

Büşra Esad ile evliliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

1980'lerin başında Şevket, o sırada Şam Üniversitesi'nde eczacılık okuyan Büşra Esad ile tanıştı. Büşra, Hafız Esad'ın ilk çocuğu ve tek kızıydı ve babasıyla yakın bir ilişkisi vardı. Büşra'nın babası ve küçük kardeşi Basil Esad, Büşra'nın kendisinden on yaş büyük olan ve mütevazı bir geçmişe sahip, boşanmış beş çocuk babası Şevket ile olan ilişkisine şiddetle karşı çıkıyordu. Basil, ilişkilerini engellemek için 1993 yılında Şevket'i kısa süreliğine hapse attırdı.

Ancak Ocak 1994'te Basil bir trafik kazasında ölmüş ve bir yıl sonra, 1995'te Şevket ve Büşra Esad kaçarak evlenmişlerdir. Evlenmeden önce babasının onayını alamamasına rağmen Hafız Esad Şevket'i aileye kabul etti ve Şevket kısa süre içinde Tümgeneralliğe terfi etti. Şevket ve Büşra'nın beş çocuğu oldu ve hepsine Büşra'nın ailesinin yakınlarının isimleri verildi: Büşra, Enise, Basil, Naya ve Hafız.[9]

Şevket, Büşra Esad ile evlendikten sonra, kardeşi Basil'in ölümünden sonra babasının halefi olarak yetiştirilmek üzere Londra'dan geri çağrılan kardeşi Beşar ile yakın bir ilişki kurdu. Büşra'nın bu ilişkiyi beslediği bildiriliyor. Öte yandan, 1999 yılında kendisini karnından vurduğu iddia edilen Büşra'nın ve Beşar'ın küçük kardeşi Mahir Esad'la da kırılgan bir ilişkisi olduğu söyleniyor.[10]

Siyasi kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Beşar Esad, babası Hafız Esad'ın ölümünün ardından Haziran 2000'de Suriye Devlet Başkanı olduğunda, Şevket Suriye'deki en güçlü kişilerden biri olarak kabul ediliyordu. 2001 yılında Şevket, Suriye istihbarat aygıtının ana kollarından biri olan Askeri İstihbarat Direktör Yardımcılığı görevine getirildi. Portföyünde Hamas ve İslami Cihad gibi Filistinli militan gruplarla irtibat kurmak da bulunan Şevket, Suriye'nin Lübnan'daki hakimiyetinin önemli mimarlarından biriydi.[11] 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra Şevket, ABD ve Avrupa'daki istihbarat kurumlarıyla birincil temas halindeydi ve Suriye'deki bir ABD istihbarat operasyonunu koordine etti, ancak iki ülke arasındaki ilişkiler düzeltilemeyecek şekilde bozulduktan sonra kapatıldı.[10]

Refik Hariri suikastına karışması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2005'te Şevket, Hasan Halil'in yerine Askeri İstihbarat Direktörlüğüne terfi etti.[12] Terfisinden kısa bir süre önce, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri 14 Şubat 2005 tarihinde Beyrut'ta bomba yüklü bir araçla öldürüldü. Patlamada kullanılan cihazın büyüklüğü ve karmaşıklığı, bir devlet istihbarat teşkilatının dahil olduğunu düşündürdü ve Birleşmiş Milletler müfettişleri Şevket'i olaya dahil etti.[11] 2006 yılında Şevket'in ABD'deki mal varlığının dondurulmasına izin verildi.[6]

Ayrıca 12 Şubat 2008 tarihinde Şam'da İmad Muğniye'nin öldürülmesi olayına da karışmıştır.[13] Daha sonra idari olarak gözaltına alındı ve Temmuz 2009'da askeri istihbarat başkanlığı görevinden alındı, 'böylece rejim Hariri suikastına ilişkin uluslararası soruşturmanın kilit şüphelisinden kurtuldu', general rütbesi verildi ve silahlı kuvvetler genelkurmay başkan yardımcısı olarak atandı.[14][15]

Bu görevi Eylül 2011'de General Davud Raciha'ya bağlı olarak Savunma Bakan Yardımcılığına atanana kadar sürdürdü. General Davud Raciha'nın savunma bakanlığının başına getirilmesinden sonra Şevket savunma bakanlığında önemli bir figür haline geldi, ancak ordu fiilen başkanın kardeşi Mahir Esad'ın kontrolü altındaydı.[16] Ancak Şevket'in Mahir Esad ile birden fazla anlaşmazlığı vardı.[17]

Suriye ayaklanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet Başkanı Beşar Esad ve kardeşi Mahir Esad ile birlikte Şevket, Mart 2011'de başlayan Suriye ayaklanmasının ardından gelen baskıların baş mimarlarından biriydi.[1] Cumhurbaşkanı Esad tarafından oluşturulan ve Savunma Bakanı Davud Raciha, istihbarat şefi Hişam İhtiyar, özel güvenlik danışmanı Ali Memlük, askeri istihbarat başkanı Abdülfettah Kudsiye ve Esad'ın babası döneminden deneyimli bir operatör olan Muhammed Nasif Kheirbek'in yer aldığı askeri kriz biriminin bir üyesiydi.

Mayıs 2012'de Özgür Suriye Ordusu'nun (ÖSO) Şam konseyi, El Sahabe taburundaki ajanlarından birinin Beşar Esad'ın askeri kriz biriminin sekiz üyesini zehirlediğini iddia etti; bu kişiler arasında yanlışlıkla öldüğü bildirilen Asıf Şevket'de vardı.[18][19]

Suikast

[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Temmuz 2012'de Şevket, Şam'ın Ravda Meydanı'ndaki Suriye Ulusal Güvenlik Konseyi merkezinde Merkezi Kriz Yönetim Hücresi'nin bir toplantısına katıldı.[1] Burada Savunma Bakanı Davud Raciha ve eski Savunma Bakanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Faruk eş-Şara'nın askeri danışmanı Hasan Türkmani ile birlikte bombalı bir saldırıda öldürüldü.[17] Kaliforniya Eyalet Üniversitesi profesörlerinden Es'ad Ebu Halil, Şevket'in suikasta uğrayan gruptaki kilit adam olduğunu savunuyor.[17]

Suriye devlet televizyonu, 20 Temmuz 2012 tarihinde Şam'daki Askeri Mezarlığı'nda kendisi, Turkmani ve Raciha için devlet onuruna bir cenaze töreni düzenlendiğini bildirdi.[20] Beşar Esad ve kardeşi Mahir Esad törene katılmadı.[20] Törende Beşar Esad'ı Başkan Yardımcısı Faruk eş Şara temsil etti.[21] Şevket, eşi Büşra Esad ve Hafız Esad'ın dul eşi olan kayınvalidesi Enise Esad'ın da katıldığı cenaze töreninin ardından Tartus bölgesinde toprağa verildi.[22]

Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Asıf Şevket'in ölümü dolayısıyla Beşar Esad'a taziyelerini iletti.[23]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Ian Black and Martin Chulov (18 Temmuz 2012). "Leading Syrian regime figures killed in Damascus bomb attack". The Guardian. 
  2. ^ "Assad loses Assef Shawkat, Syria's shadowy enforcer". Al Arabiya News. 18 Temmuz 2012. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Comeback kid of Assad regime was a feared figure". Sydney Morning Herald. 20 Temmuz 2012. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "List of persons and entities referred to in articles 3 and 4". Official Journal of the European Union. 24 Haziran 2011. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  5. ^ Leverrier, Ignatius (2 Ekim 2011). "Asef Chawkat ou comment s'en débarrasser?". Le Monde. Erişim tarihi: 3 Ekim 2011. 
  6. ^ a b "Assad loses Assef Shawkat, Syria's shadowy enforcer". Al Arabiya. 18 Temmuz 2012. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  7. ^ "Assad's Enforcer". The Majalla. 1 Mart 2012. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2013. 
  8. ^ a b "Assef Shawkat (obituary)". The Telegraph. 18 Temmuz 2012. 
  9. ^ "Getting to know Syria's first family". CNN. 18 Temmuz 2012. 
  10. ^ a b "Profiles of Syria officials Assef Shawkat, Daoud Rajiha and Hassan Turkomani". BBC. 18 Temmuz 2012. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  11. ^ a b "Comeback kid of Assad regime was a feared figure". The Sydney Morning Herald. 19 Temmuz 2012. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Haddad, Bassam (2005). "Left to its Domestic Devices: How the Syrian Regime Boxed Itself In" (PDF). Area: Mediterranean & Arab World. 43. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  13. ^ Kazemzadeh, Masoud; Gabriel Emile Eid (2008). "An Analysis of the Assassination of the Lebanese Hezbollah Commander Imad Mughniyah: Hypotheses and Consequences". American Foreign Policy Interests. 30 (6): 399-413. doi:10.1080/10803920802569324. 
  14. ^ A History of the Middle East, Peter Mansfield, Penguin 2010, pp. 477–478 978-0-718-19231-0.
  15. ^ Izquierdo Brichs, Ferran (2012). Political Regimes in the Arab World : Society and the Exercise of Power. Hoboken: Taylor and Francis. s. 210. ISBN 978-1-136-24088-1. OCLC 817889479. 
  16. ^ Mroue, Bassem (8 Ağustos 2011). "Syrian defence minister replaced by army chief of staff". Winnipeg Free Press. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ a b c AbuKhalil, As'ad (20 Temmuz 2012). "Damascus Bombs and Mysteries". Al Akhbar. 21 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ Siddique, Haroon (20 Mayıs 2012). "Syria: Damascus clashes prompt claims of high-level assassinations". The Guardian. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012. 
  19. ^ "High-ranking Syrian officials deny reports of their own assassinations". Al Arabiya. 20 Mayıs 2012. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012. 
  20. ^ a b Gladstone, Rick (20 Temmuz 2012). "U.N. Extends Syria Mission as Violence Rises to New Heights". The New York Times. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012. 
  21. ^ "Funeral held for Syria officials killed in bombing". Chicago Tribune. Reuters. 20 Temmuz 2012. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ "Assad's mother, sister in Tartus for Shawkat funeral". Now Lebanon. 19 Temmuz 2012. 30 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "After Syria Bombing, Iraq Sends Condolences to Leaders". Al Monitor. 23 Temmuz 2012. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2012. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asıf_Şevket&oldid=35062041" sayfasından alınmıştır