İçeriğe atla

Arktik metan emisyonları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Küresel metan salımlarının ana kaynakları (2008-2017):[1] Kuzey Kutbu'ndan gelen emisyonlar, diğer doğal emisyonlar olarak adlandırılan beşinci sütunun bir parçasıdır.

Arktik metan emisyonları atmosferdeki metan yoğunluğunun artmasına katkıda bulunmaktadır. Kuzey Kutup bölgesi metan gazının birçok doğal kaynağından biri olsa da, günümüzde iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle bunun insan kaynaklı bir bileşeni de bulunmaktadır.[2] Kuzey Kutbu'nda insan etkisiyle ortaya çıkan başlıca metan kaynakları, donmuş toprakların erimesi, Arktik deniz buzunun çözülmesi, klatrat parçalanması ve Grönland buz tabakasının erimesidir. Metan, güçlü bir sera gazı olduğu için bu salınım, pozitif bir iklim değişikliği geri beslemesine, yani ısınmayı artıran bir döngüye yol açmaktadır.[3] Küresel ısınma nedeniyle donmuş toprak çözüldüğünde, büyük miktarlarda organik madde metan oluşumuna uygun hale gelebilir ve bu nedenle metan gazı olarak atmosfere salınabilir.[4]

2018'den bu yana atmosferdeki küresel metan seviyelerinde istikrarlı bir artış görülmektedir. 2020'deki milyarda 15,06'lık artış, 1991'de kaydedilen milyarda 14,05'lik bir önceki artış rekorunu kırmış ve 2021'de milyarda 18,34'lük daha büyük bir artış kaydedilmiştir.[5] Ancak şu anda Kuzey Kutbu'nu bu son hızlanmayla ilişkilendiren herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.[6] Aslında 2021 yılında yapılan bir çalışma, Kuzey Kutbu'ndan gelen metan katkılarının genellikle olduğundan fazla tahmin edildiğini, tropikal bölgelerin katkılarının ise olduğundan az tahmin edildiğini göstermiştir.[7]

Bununla birlikte, Kuzey Kutbu'nun küresel metan eğilimlerindeki rolünün gelecekte artma olasılığının yüksek olduğu düşünülmektedir. Sibirya'daki bir donmuş toprak alanından atmosfere 2004 yılından bu yana artan metan salınımının ısınmayla bağlantılı olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır.[8]

CO2 emisyonlarının 2050 yılına kadar hafifletilmesi (yani net sıfır emisyona ulaşılması) muhtemelen Arktik Okyanusu buz örtüsünün gelecekteki yok oluşunu durdurmak için yeterli olmayacaktır. Metan emisyonlarının azaltılması da gereklidir ve bu daha da kısa bir zaman diliminde gerçekleştirilmelidir.[9] Bu tür hafifletme faaliyetlerinin üç ana sektörde uygulanması gerekmektedir: petrol ve gaz, atık ve tarım. Mevcut tedbirlerle, bu faaliyetler 2030 yılına kadar yılda yaklaşık 180 Mt, yani 2021 yılı emisyonlarının yaklaşık %45'i oranında küresel bir azaltım sağlayabilir.[10]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Saunois, M.; Stavert, A.R.; Poulter, B.; ve diğerleri. (15 Temmuz 2020). "The Global Methane Budget 2000–2017". Earth System Science Data (ESSD) (İngilizce). 12 (3). ss. 1561-1623. Bibcode:2020ESSD...12.1561S. doi:10.5194/essd-12-1561-2020. hdl:1721.1/124698. ISSN 1866-3508. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020. 
  2. ^ Bloom, A. A.; Palmer, P. I.; Fraser, A.; Reay, D. S.; Frankenberg, C. (2010). "Large-Scale Controls of Methanogenesis Inferred from Methane and Gravity Spaceborne Data" (PDF). Science. 327 (5963). ss. 322-325. Bibcode:2010Sci...327..322B. doi:10.1126/science.1175176. PMID 20075250. 
  3. ^ Cheng, Chin-Hsien; Redfern, Simon A. T. (23 Haziran 2022). "Impact of interannual and multidecadal trends on methane-climate feedbacks and sensitivity". Nature Communications. 13 (1). s. 3592. Bibcode:2022NatCo..13.3592C. doi:10.1038/s41467-022-31345-w. PMC 9226131 $2. PMID 35739128. 
  4. ^ Zimov, Sa; Schuur, Ea; Chapin, Fs 3Rd (Jun 2006). "Climate change. Permafrost and the global carbon budget". Science. 312 (5780). ss. 1612-3. doi:10.1126/science.1128908. ISSN 0036-8075. PMID 16778046. 
  5. ^ "Trends in Atmospheric Methane". NOAA. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  6. ^ Jackson RB, Saunois M, Bousquet P, Canadell JG, Poulter B, Stavert AR, Bergamaschi P, Niwa Y, Segers A, Tsuruta A (15 Temmuz 2020). "Increasing anthropogenic methane emissions arise equally from agricultural and fossil fuel sources". Environmental Research Letters. 15 (7). s. 071002. Bibcode:2020ERL....15g1002J. doi:10.1088/1748-9326/ab9ed2. 
  7. ^ Lan X, Basu S, Schwietzke S, Bruhwiler LM, Dlugokencky EJ, Michel SE, Sherwood OA, Tans PP, Thoning K, Etiope G, Zhuang Q, Liu L, Oh Y, Miller JB, Pétron G, Vaughn BH, Crippa M (8 Mayıs 2021). "Improved Constraints on Global Methane Emissions and Sinks Using δ13C-CH4". Global Biogeochemical Cycles. 35 (6). ss. e2021GB007000. Bibcode:2021GBioC..3507000L. doi:10.1029/2021GB007000. PMC 8244052 $2. PMID 34219915. 
  8. ^ Rößger, Norman; Sachs, Torsten; Wille, Christian; Boike, Julia; Kutzbach, Lars (27 Ekim 2022). "Seasonal increase of methane emissions linked to warming in Siberian tundra". Nature Climate Change. 12 (11). ss. 1031-1036. Bibcode:2022NatCC..12.1031R. doi:10.1038/s41558-022-01512-4. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023. 
  9. ^ Sun, Tianyi; Ocko, Ilissa B; Hamburg, Steven P (15 Mart 2022). "The value of early methane mitigation in preserving Arctic summer sea ice". Environmental Research Letters (İngilizce). 17 (4). s. 044001. Bibcode:2022ERL....17d4001S. doi:10.1088/1748-9326/ac4f10. ISSN 1748-9326. 
  10. ^ United Nations Environment Programme and Climate and Clean Air Coalition (2021). Global Methane Assessment: Benefits and Costs of Mitigating Methane Emissions. Nairobi: Nairobi: United Nations Environment Programme. ISBN 9789280738544.