Ampuri Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kenardere, Çıldır |
| Koordinatlar | 41°17′11″K 43°10′00″D / 41.28639°K 43.16667°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Tek nefli kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Ampuri Kilisesi (Gürcüce: ამპურის ეკლესია), tarihsel Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Ampuri olan Kenardere köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ampuri Kilisesi ile Ampuri köyünün bulunduğu Cavaheti, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu köyü 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmişti. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan Osmanlı tahrir defterine göre bu tarihte köyde sadece 5 Hristiyan hane kalmıştı. Ampuri Kilisesi söz konusu köyün kilisesiydi.[2][3] Gürcü arkeolog ve tarihçi Ekvtime Takaişvili 1902 yılında Ampuri Kilisesi'ni görmüş ve tanımlamıştır. Bu sırada kilise ayakta duruyordu.[4] Yapının daha sonra yıkıldığı anlaşılmaktadır.
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Ampuri Kilisesi, yaklaşık 8,5 x 5,5 metre ebatlarında tek nefli bir yapıydı.[3] 1902 yılında kiliseyi görüp tanımlamış olan Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, o tarihte ayakta duran kilise kesme taşlardan inşa edilmişti. Giriş kapısı güneyde bulunuyordu. Doğu ve batı cephelerinde pencereleri vardı. Doğudaki penceresi iki adet oymalı şerit biçimindeki yarım kemerle süslenmişti. Kilisenin güneyinde, o tarihte sökülmüş olan bir yapının izleri bulunuyordu.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 56. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 283; III. cilt (1958), s. 372-373". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 220, ISBN 9789941478178.
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 62.