Ambardaki Kömür
| Coke en stock | ||||
 Ambardaki Kömür'ün Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmış Türkçe baskısının ön kapağı | ||||
| Yazar | Hergé | |||
|---|---|---|---|---|
| Ülke | Belçika | |||
| Dil | Fransızca | |||
| Tür | Çizgi roman | |||
| Yayım | 31 Ekim 1956 – 1 Ocak 1958 | |||
| Yayımcı | Le journal de Tintin (özgün) Alfa Yayıncılık (Türkçe) | |||
| ISBN | 2-203-00118-6 | |||
| Tenten'in Maceraları serisi | ||||
| ||||
Ambardaki Kömür (Fransızca: Coke en stock) Tenten'in Maceraları adlı çizgi roman serisinin 19. macerasıdır. Belçikalı yazar ve çizer Hergé tarafından yaratılmıştır.
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Hergé'nin ondokuzuncu Tenten macerası "Ambardaki Kömür"ün Fransızca özgün adı Coke en stocktur. "Stoktaki Kok kömürü" anlamına gelir. Hikâyedeki köle taciri gansterlerin geminin ambarında gizlice kaçırdıkları "Afrikalı köleler" için kullandıkları bir kod adıdır. Bu Tenten albümü İngilizce versiyonunda The Red Sea Sharks (Kızıl Deniz Köpekbalıkları veya Kızıl Deniz Dolandırıcıları anlamlarına gelir) adıyla yayımlanmıştır. Türkiye'de ise albüm önce "Milliyet Yayınları" tarafından 1980'de Köle Tüccarları adıyla küçük boy olarak yayımlanmıştı. Daha sonra Yapı Kredi Yayınları ve İnkılâp Fransızca özgün adının çevirisini kullanarak 1990'lı ve 2000'li yıllarda albümü Ambardaki Kömür adıyla yeniden yayımladılar.
Öykü
[değiştir | kaynağı değiştir]Macerada Khemed Emirliğinde iktidarda bulunan Mohammed Ben Kalish Ezab, Şeyh Bab El Ehr tarafından devrilmek istenir. Tenten ve Kaptan Haddok, bir filmden çıkışta General Alkazar ile karşılaşırlar. Acelesi olan General hızla uzaklaşırken cüzdanını düşürür, Tenten Generalin kaldığı oteli arar ama söylediğinin aksine orada kalmadığını öğrenir. Tenten ve Haddok eve döndüklerinde ise Mulensar Şatosunun Emirin küçük oğlu haşarı Abdullah'ın yanında uşaklarıyla beraber geldiğini görürler. Tenten ile görüşen Dupont ve Dupond, Dawson isimli bir silah kaçakçısını izlerken takip ettikleri General Alkazar ile neden görüştüğünü sorarlar. Generalin gerçekten kaldığı oteli Tenten'e gösterirler ve burada Tenten ile Haddok Dawson ile Generali konuşurken görürler. Tenten, Dawson isimli kişinin Mavi Lotus macerasındaki düşmanı olduğunu görür. Dawson'un Khemed'de darbenin başarılı olması için Havilland Mosquito savaş uçaklarını muhaliflere sattığını öğrenir ve darbeyle devrilmiş olan emiri kurtarmaya Khemed'e gitmeye karar verir. Haddok da onunla gelmeyi kabul eder. Dawson, Tenten'in Khemed'e gitmekte olduğunu öğrenir ve engelleme planları yapar.
Tenten ve Haddok Khemed'deki Wadesdah Havaalanına inince gümrük memurları tarafından ülkeye alınmazlar, bu arada muhtemelen Dawson'un bir ajanı tarafından çantalarına bir bomba yerleştirilir. Ancak dönüşte yolculuğunda bombanın patlamasından önce uçağın motorunda çıkan yangın uçağın zorunlu iniş yapmasına neden olur. Ülkeye girişlerinin engellenmek istediğini anlayan Tenten ve Haddok kaza yerinden ayrılarak şehre gece girerler. Burada eski dostları Portekizli tacir Oliveira da Figueira'yı bulurlar. Onun da yardımıyla kıyafet değiştirerek Emir'in saklandığı yere giderler.[1]
Emir'in saklandığı yere giden zırhlı araçlar yanlışlıkla kendi savaş uçakları tarafından imha edilir. Darbeyle başa gelen Mull Paşa, aslında Tenten'in karşısına Kara Ada ve Kara Altın Diyarında maceralarındaki düşmanı Doktor Müller'dir. Devrik Emir ayrıca di Gorgonzola Markisi tarafından köle ticaretinden bahseder. Buna göre Mekke'ye hacca gelen Afrikalı Müslümanlar kandırılarak yük gemileriyle köle olarak satılmaktadır.
Tenten ve Haddok durumu araştırmak için Kızıldeniz'e giderler. Burada yine savaş uçaklarının saldırısına uğrasalar da Tenten gemideki uçaksavar StG 44 ile uçaklardan birisini düşürmeyi başarır. Gemileri batar ve derme çatma bir salda mahsur kalırlar, bu arada düşen uçağın pilotu olan Piotr Skut da sala gelir. Açık denizde di Gorgonzola'nın yatı tarafından kurtarılırlar. Yatta davet veren di Gorgonzola Tenten ve Haddok'u diğer misafirlerden ayırarak SS Ramona adlı gemiye nakleder. Aslında bu gemi di Gorgonzola'nın köle kaçakçılığı yaptığı gemilerden birisidir.
Gemide mahkûm edilen Tenten ve Haddok gemi kaptanının Haddok'un Altın Kıskaçlı Yengeç macerasındaki meslektaşı Allan olduğunu öğrenirler. Gemide geceleyin çıkan bir yangın sonunda mürettebat gemiyi terk eder. Tenten ve Haddok yangını söndürmeyi başarırlar. Gemiyi araştıran Haddok güvertenin altında çok sayıda Afrikalı esirin olduğunu fark eder. Afrikalılarla anlaşamayan Haddok onlara kaçırılmakta olduklarını anlatamaz, ısrarları üzerine onları Cibuti’ye götürmeye razı olur. İlerleyen gemiye yaklaşan ve bir Arap şeyhini taşıyan yerel bir gemiden inen kişi kargodaki “kömüre” bakmak istediğini söyler. Adamın Afrikalıların dişlerine bakmaya başlamasıyla durumu anlayan Haddok Arap şeyhinin köle taciri olduğunu algılar ve adamı gemiden kovar.
SS Ramona'nın Haddok'un denetimine geçtiğini öğrenen di Gorgonzola[2] gemiyi batırmak için denizaltısını gönderir. Tenten denizaltının saldırısını fark edince Skut'un onardığı telsiz ile yardım ister ve olay yerine gelen ABD donanmasından USS Los Angeles denizaltıyı etkisiz hale getirir ve teslim olmaya zorlar. Savaş gemisi di Gorgonzola'yı yakalamak üzere yata gidince di Gorgonzola deniz kazası sonucu öldüğü süsü vererek mini denizaltısıyla kaçmayı başarır. Tenten, Haddok ve Skut Avrupa'ya dönerek uluslararası köle ticaretini ifşa ederler. Khemed'de ise devrik Emir yeniden başa geçmiştir.
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Macerada hacı olmak üzere kandırılan ve köle yapılmak üzere olan Afrikalıların ırkçı bir şekilde gösterildiği iddia edilmiştir. Afrikalı siyahiler iyi kalpli resmedilmelerine rağmen kolay kandırılır olarak tanımlanmıştır. Ancak benzer şekilde macerada Avrupalılar da özellikle bilerek yapıldığı anlaşılan gramer yanlışlıklarıyla eleştirilmiştir. Haddok, Afrikalıları kaçırıldıklarına ikna etmeye çalışırken sarf ettiği kelimeler ise onun renkli kişiliğinin yansımasıdır. Ayrıca Hergé köleliğe karşı olan konumunu Haddok üzerinden okuyucuya yansıtır. Gemidekileri köle olarak denetlemeye gelen Arap şeyhini gemiden atan Haddok adam uzaklaşıncaya kadar sayısız küfür eder.
Önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ambardaki Kömür macerasında önceki maceralardaki çok sayıda karakter yeniden sahne alır:
- General Alcazar (Kırık Kulak)
- Emir Ben Kalish Ezab ve oğlu Abdullah (Kara Altın Diyarında)
- Rastapopoulos (Firavunun Puroları)
- Oliveira da Figueira (Firavunun Puroları ve Kara Altın Diyarında)
- Dawson (Mavi Lotus)
- Allan (Altın Kıskaçlı Yengeç)
- Bianca Castafiore (Ottokar'ın Asası)
- Dr. J.W. Müller (Kara Ada)
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Burası Ürdün’deki tarihi Petra kenti örnek alınarak resmedilmiştir.
- ^ Bu aşamada bu kişinin aslında Firavunun Puroları ve Mavi Lotus maceralarındaki uyuşturucu kaçakçısı Rastapopoulos olduğu öğrenilir.