Alabalık, Artvin
| Alabalık | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Alabalık Alabalık'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 149 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Alabalık, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Alabalık, geç dönemde kurulmuş bir köy olup adı büyük bir olasılıkla Karçhali Deresi'nde yaşayan ve Gürcüce "Karçhala" (კარჩხალა) olarak adlandırlan alabalığa bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Bu balıktan 1459 tarihli Gürcüce bir vesikada da söz edilmiştir.[4] Köy, Didvenahi (დიდვენახი) ve Ahalta (ახალთა) olarak bilinen eski yerleşim yerlerini kapsamaktadır.[5]
Alabalık köyünün yer aldığı Klarceti, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Geç dönemde kurulmuş olan Alabalık köyünün sınırları içinde bulunan Tzkarostavi Manastırı, Nuka Kilisesi, Midznadzori Manastırı gibi dinsel yapılar ve tek kemerli eski taş köprüler, bu yörenin çok yerleşim alanı olduğunu göstermektedir. Buradaki yerleşim yerlerinin Ahalta, Didvenahi, Karçhali gibi adlar taşıması da bu bölgenin eski Gürcü yerleşim yerleri olduğuna işaret eder.[6]
Dilbilimci ve tarihçi Nikolay Marr, 1904 yılında Şavşeti ve Klarceti bölgelerini gezdiği sırada, bugün Alabalık köyünün sınırları içinde yer alan Ahalta'da bulunmuş ve bu yerleşim yerinin 5 evden oluştuğunu belirtmiştir. Bu araştırma gezisi sırasında Didvenahi’ye de giden araştırmacı Marr, Midznadzori Manastırı’nı kastederek, burada küçük bir kilise görmeyi beklerken büyük ve görkemli bir manastırla karşılaştığını yazmıştır. Marr, Alabalık köyünün sınırları içinde küçük bir yerleşim olan Gogitavi'den (გოგითვი) ise, Gogastavi (გოგასთვი) olarak söz etmiştir. Aşağıda bulunan kışlağa (kışla) Gogasi, buranın zirvesine de Gogastavi dendiğini belirtmiştir. Gogasi kışlasının alt tarafında Didvenahi’nin, onun altında da Midznadzori Manastırı’nın yıkıntılarının yer aldığını yazmıştır.[7]
Albalık köyünün 1985 yılında sonra kurulduğu gelen nüfus satımı sonuçlarından da anlaşılmaktadır. Köy ilk kez 1990 genel nüfus sayımı sonuçlarında yer almıştır. Bu tarihte köy Artvin ilinin merkez kazasının Ortaköy bucağına bağlıydı ve nüfusu 300 kişiden oluşuyordu.[8][9]
Alabalık köyünün sınırları içinde, Tzkarostavi Manastırı, Nuka Kilisesi, Midznadzori Manastırı dışında da eski yapılar veya kalıntıları bulunmaktadır. Gogitavi mahallesinin eski kilisesi olan Gogitavi Kilisesi tamamen yıkılmış, geriye sadece kabaca yontulmuş taşlar ve kireç harçlı duvar parçaları kalmıştır. Ahalta veya bugünkü adıyla Dere mahallesinde Ahalta Köprüsü, Eşkıya Köprüsü ve Maçuheti Köprüsü olarak bilinen üç adet tek kemerli taş köprü bulunmaktadır.[10] Köyün merkez yerleşimi olan Karçhali'de de eski bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Ancak bu yapıdan bir iz kalmamıştır.[11]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Alabalık köyü, Artvin il merkezine 52 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 136[2] |
| 2020 | 149[2] |
| 2019 | 157[2] |
| 2018 | 176[2] |
| 2017 | 117[2] |
| 2016 | 123[2] |
| 2015 | 124[2] |
| 2014 | 121[2] |
| 2013 | 115[2] |
| 2012 | 109[2] |
| 2011 | 122[2] |
| 2010 | 120[2] |
| 2009 | 138[2] |
| 2008 | 167[2] |
| 2007 | 117[2] |
| 2000 | 309[12] |
| 1990 | 300[12] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Alabalik, Turkey Page". Fallingrain.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Merkez Alabalık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ ""1459 წ. - სამთავისის გუჯარი"". 24 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024.
- ^ Niko Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 288. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 22, 24. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Niko Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 313-314 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Nisan 2024.
- ^ 1990 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1991.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 27-28. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 136, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ a b c "Alabalık Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.