Aktarımsal tıp
Aktarımsal tıp (Aktarımsal tıp bilimi, klinik öncesi araştırma, kanıta dayalı araştırma ve ya hastalık odaklı araştırma olarak da kullanılır[1]), biyoloji alanındaki gelişmeleri tıp alanına aktararak onların hastalıklardaki olası kullanım alanlarını, ilişkilerini; insan sağlığı ve sağ kalımını geliştirmedeki etkisini belirlemeyi hedefleyen araştırma alanıdır. Laboratuvar araştırmaları ile hasta bakımı arasında kurduğu bağ sebebi ile "tezgah başından yatak başına" (İngilizce: "bench-to-bedside") şeklinde tanımlanmaktadır.[2] Bu özellikleri ile temel bilimler ile klinik bilimler arasında konumlanmaktadır.
Avrupa Aktarımsal Tıp Derneğinin tanımınca biyomedikal alanın disiplinlerarası bir dalı olup, üç sac ayağının desteğine ihtiyaç duyar: tezgah başı, yatak başı ve topluluk.[3] Aktarımsal tıbbın amacı, önleme, teşhis ve tedavilerde iyileştirmeleri teşvik etmek için bu sac ayağı disiplinleri, kaynakları, uzmanlığı ve teknikleri birleştirmektir. Buna göre, aktarımsal tıp, temel amacı, küresel sağlık sistemini önemli ölçüde iyileştirmek için çeşitli nitelikteki varlıkları bireysel sütunlar içinde birleştirmek olan oldukça disiplinler arası bir alandır.[3] Hızla gelişmekte ve büyümekte olan bir alan olarak sıkı uzmanlıklar arası işbirliklerini gerekli kılmaktadır. Temel olarak:
- Yeni teşhis ve tedavi yöntemlerinin keşfini ve geliştirilmesini hızlandırmayı,
- Disiplinler arası iş birliği ve güç birliği anlayışıyla Ar-Ge'den klinik uygulamaya geçişi hızlandırmayı,
- Yeni yöntemlerin toplumsal etki oluşturacak şekilde sağlık uygulamalarına entegre olmasını sağlamayı hedefleyen bir disiplindir
Aktarımsal tıp araştırmaları klinik ihtiyaçların karşılanmasına yönelik güdümlü temel araştırmalar şeklinde veya temel araştırmalar sonucunda elde edilen bilgi birikimlerinin klinikte uygulama alanlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi şeklinde yürütülebilir. Her iki türden araştırmalar, farklı disiplinlerden araştırmacıların iletişim halinde olmasını ve disiplinler arası bilgi transferini gerektirir. Aktarımsal araştırmanın başlıca 5 aşaması vardır:[4]
| Tanım | Araştırma türü | Aktarım alanı | |
|---|---|---|---|
| A0 | Hastalıkların tanısı ve tedavisine yönelik
olasılık ve fırsatların belirlenmesi |
Temel araştırma, deneysel geliştirme. (Temel
bilimler, Mühendislik bilimleri, Temel tıp bilimleri) |
|
| A1 | Aday klinik uygulamaların belirlenmesi | Kavram ispatı çalışmaları, Faz 1 klinik çalışmalar | Laboratuvardan insana |
| A2 | Kanıta dayalı klinik uygulamaların
geliştirilmesi |
Faz 2-3 klinik çalışmalar, yöntem geliştirme. | İnsandan hastaya |
| A3 | Klinik uygulamaların tıbbi yönteme
dönüştürülmesi |
Faz 4 klinik çalışmalar, klinik etki çalışmaları | Hastadan tedaviye |
| A4 | Yeni yöntemlerin toplumsal etkilerinin
belirlenmesi |
Toplum takibi | Tedaviden toplum sağlığına |
Türkiye'de Eğitim ve Öğretim
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok üniversite bünyesindeki anabilimdalları aktarımsal tıp doktora programlarına öğrenci kabul etmektedir.
Doktora eğitimi veren bölümler
- Bursa Uludağ Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsüne bağlı olarak 2018 - 2019 Eğitim - Öğretim yılı Bahar Döneminde Doktora eğitimine başlamıştır.[5]
- Acıbadem Mehmet Ali Aydinlar Üniversitesi Sağlik Bilimleri Enstütüsü: Program dili İngilizcedir.[6]
- Çukurova Üniversitesi[7]
Yüksek lisans eğitimi veren bölümler
- Dokuz Eylül Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü bünyesinde tıp fakültesinin temel Bilimler Bölümünün tıbbi mikrobiyoloji, anatomi, tıbbi biyokimya, tıbbi biyoloji ve genetik, histoloji ve embriyoloji, fizyoloji anabilim dalları; tıp fakültesinin dahili bilimler bölümünün tıbbi farmakaloji anabilim dalı; tıp fakültesinin cerrahi bilimler bölümünün plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi ve tıbbi patoloji anabilim Dallarından öğretim üyeleri yer aldığı akademik kadro ile 01 Temmuz 2014 tarihinde kurulmuş olan anabilimdalı yüksek lisans programı 2014 yılında eğitime başlamıştır.[8] Programın süresi 1 yılı ders ve 1 yılı tez olmak üzere toplam 2 yıldır. Programın dili Türkçedir.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Avrupa Aktarımsal Tıp Derneği 1 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce: European Society for Translational Medicine)
- Amerika Aktarımsal Tıp Dergisi 24 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce: American Journal of Translational Research)
- Aktarımsal Tıp: Araçlar ve Yöntemler 30 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce: Translational Medicine:Tools And Techniques) (Kurumsal uygulamalar için el kitabı niteliğinde kaynak)
[[Kategori:Tıp bilimleri]] [[Kategori:Tıp]]
- ^ "Britanika ansiklopedi maddesi". Britanica. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ Cohrs (2014). "Translational Medicine definition by the European Society for Translational Medicine". New Horizons in Translational Medicine (3): 86-88. doi:10.1016/j.nhtm.2014.12.002. 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ a b Cohrs (2014). "Translational Medicine definition by the European Society for Translational Medicine". New Horizons in Translational Medicine. 2 (3): 86-88. doi:10.1016/j.nhtm.2014.12.002.
- ^ "TRANSLASYONEL TIP NEDİR?" (PDF). AYBÜ. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Bursa Üniversitesi Doktora Programı tarihçesi". 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Acıbadem". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Çukurova Üniversitesi". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Dokuz Eylül Üniversitei Yüksek Lisans Programı". 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.