Ahmet Tevfik Yücesoy
Ahmet Tevfik Yücesoy | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1877 Kerkük,  Osmanlı |
| Ölüm | 8 Mart 1959 İstanbul |
| Meslek | Yazar |
Ahmet Tevfik Yücesoy (1877 Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu - 8 Mart 1959 İstanbul) Osmanlı Lazı yazar. Türkiye'deki ilk satranç derneği olan İstanbul Satranç Derneği'nin ve Laz Tekamül-i Milli Cemiyeti'nin kurucu başkanı olarak bilinmektedir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Urfa mutasarrıfı Kavaszade Büyük Hasan Rıza Paşa'nın tek erkek çocuk olarak Kerkük'te doğdu. Aslen Fındıklı'nın Çağlayan köyünden olan ailesinin soyu Gavazzade ailesine dayanmaktadır.[1][2] Babasının memuriyeti sebebiyle Anadolu ve Irak şehirlerinde ilk öğretimini aldı. Daha sonra İstanbul'da askeri rüştiyeye gitti. Askeri Rüstiye'de Fransızca öğrendi. Askeri okuldan sonra Balkan Savaşları'na katıldı. Bu dönemde İttihat ve Terakki Partisi'nin fikirlerini benimsemedi. Aktif askerlik mesleğinden kıdemli yüzbaşı olarak ayrıldı ve rüştiyelerde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1916'da Adana Maarif Müfettişliği yaptı. 30 Mart 1919'da Lazların kültürel özgürlüklerine kavuşmasını talep eden ama ayrılıkçı bir amaç gütmeyen Laz Tekamül-i Milli Cemiyeti'ni kurdu.[3] Cemiyetin başkanı olarak Karadeniz'e ve Gürcistan'a seyahatler gerçekleştirdi. Laz kültür hareketiyle ilgili fikirlerini 1918'de yayımladığı "Sevgili Vatandaşlarım Lazlara Rica-yı Mahsusum ve Tarihten Şanlı İki Sahife" adlı eserinde özetledi.[4] Cumhuriyet Dönemi'nde politikadan çekilen Ahmet Tevfik Bey Kuleli Askerî Lisesi'nde ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1943'te kurulan İstanbul Satranç Derneği'nin kurucu başkanlığını yaptı.[5][6] 8 Mart 1959'da İstanbul'da öldü.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sevgili Vatandaşlarım Lazlara Rica-yı Mahsûsum ve Târîhten Şânlı İki Sahife
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Doğu Karadeniz'de bir aile: Hacıalibeyzadeler". haber7.com. 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ İsmail Avcı Bucaklişi (19 Ağustos 2015). "Lazika: Bir Yayın Kolektifi". jinepsgazetesi.com. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Rasim Yılmaz (19 Mayıs 2017). "Türkiye Lazları ve Laz kültürü". sanalbasin.com. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ Ali İhsan Aksamaz (28 Aralık 2019). "Ezber Bozan Dört Kitap". sonhaber.ch. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ "İstanbul Satranç Derneği" (PDF). Satranç Dünyası, 3. Adam Yayıncılık. 1984. s. 5. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ "Türkiye'nin tek satranç müzesi". milliyet.com.tr. 3 Şubat 2007. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.