Abdominal travma
Abdominal travma, abdomendeki ciddi yaralanmalara denir. Künt veya penetran tarzda olabilir. Abdominal travma sonucu abdominal organlar hasar görebilir. Karın ağrısı, karında morarma, karın bölgesinde hassasiyet, karın bölgesinde sertlik ve bükülmeye direnç abdominal travma belirtisi olabilir. Abdominal travma sonucu kan kaybı ve enfeksiyon riski oluşur. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve peritoneal lavaj tanıda kullanılan yöntemlerdendir. Tedavi için ameliyat gerekebilir.[1] Karnın üst kısımlarındaki yaralanmalar sonucu karaciğer ve/veya dalak hasar görebilir.[2]
Sınıflandırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdominal travma künt ve penetran olmak üzere iki tipte olabilir. Penetran abdominal travma (PAT) tanısı genellikle klinik belirtilere dayanır. Künt abdominal travmalarda genellikle geç tanı konur veya tanı konulamaz çünkü klinik belirtileri penetran olana kıyasla daha az belirgindir.[1] Künt abdominal yaralanmalar kırsal bölgelerde, penetran abdominal yaralanmalar ise kentsel bölgelerde yaygındır.[3] Penetran abdominal travmalar ateşli silah yaralanmaları veya bıçak yaralanmaları ile olur.[4]
Emniyet kemeri kullananlarda trafik kazası sonucu emniyet kemeri izi boyunca kızarma ve morarmalar oluşabilir. Bu kızarma ve morarma bölgelerinin altında kalan organlarda zedelenmeler olabilir.[5]
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Motorlu araç kazaları künt abdominal travmaların yaygın bir sebebidir.[3] Emniyet kemerleri trafik kazalarında yaralanma riskini azaltsa da pankreas ve bağırsak gibi organların yer değiştirmesine veya omurga tarafından sıkıştırılmasına sebep olabilir.[3] Çocuklar emniyet kemeri nedeniyle oluşabilecek abdominal travmalara karşı daha hassastır. Çünkü çocukların karın bölgesi daha yumuşaktır ve emniyet kemerleri çocuk ölçülerine göre tasarlanmamıştır.[5] Ayrıca bisiklet kazaları çocuklarda görülen abdominal travmaların bir diğer yaygın sebebidir.[5] Spor yaralanmaları başta karaciğer ve dalak olmak üzere abdominal organ hasarına sebep olabilir.[4] Yüksekten düşme ve spor yaralanmaları çocuklarda görülen abdominal travmaların diğer yaygın sebepleridir.[5] Çocuk istismarı nedeniyle oluşan abdominal yaralanmalar çocuk istismarı ilişkili çocuk ölümlerinin -beyin travmasından sonra- ikinci en sık sebebidir.[6]
Ateşli silah yaralanmaları bıçak yaralanmalarına kıyasla daha tehlikelidir.[7]
Epidemiyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Ölüm ile sonuçlanan abdominal travmaların çoğu önlenebilir.[3] Travma ilişkili ölümler içinde abdominal travma, en yaygın görülen önlenebilir travma çeşididir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Jansen JO, Yule SR, Loudon MA (Nisan 2008). "Investigation of blunt abdominal trauma". BMJ. 336 (7650). ss. 938-42. doi:10.1136/bmj.39534.686192.80. PMC 2335258 $2. PMID 18436949.
- ^ Wyatt, Jonathon; Illingworth, RN. Graham, CA. Clancy, MJ. Robertson, CE (2006). Oxford Handbook of Emergency Medicine. Oxford University Press. s. 346. ISBN 978-0-19-920607-0.
- ^ a b c d Hemmila MR, Wahl WL (2005). "Management of the Injured Patient". Doherty GM (Ed.). Current Surgical Diagnosis and Treatment. McGraw-Hill Medical. ss. 227-8. ISBN 0-07-142315-X. Erişim tarihi: 21 Haziran 2008.
- ^ a b c Yeo A (2004). "Abdominal trauma". Chih HN, Ooi LL (Ed.). Acute Surgical Management. World Scientific Publishing Company. ss. 327-33. ISBN 981-238-681-5. Erişim tarihi: 21 Haziran 2008.
- ^ a b c d Bixby SD, Callahan MJ, Taylor GA (Ocak 2008). "Imaging in pediatric blunt abdominal trauma". Semin Roentgenol. 43 (1). ss. 72-82. doi:10.1053/j.ro.2007.08.009. PMID 18053830.
- ^ Lichtenstein R, Suggs AH (2006). "Child abuse/assault". Olshaker JS, Jackson MC, Smock WS (Ed.). Forensic Emergency Medicine: Mechanisms and Clinical Management (Board Review Series). Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ss. 157-9. ISBN 0-7817-9274-6. Erişim tarihi: 21 Haziran 2008.
- ^ Chih, pp. 346–348
