2024 Kerç Boğazı petrol sızıntısı
| 2024 Kerç Boğazı petrol sızıntısı | |
|---|---|
.svg)  | |
 | |
| Konum | Kerç Boğazı, Karadeniz |
| Koordinatlar | 45°04′18″K 36°35′53″D / 45.07167°K 36.59806°D |
| Tarih | 15 Aralık 2024 |
| Sebep | |
| Sebep |
|
| Kayıplar | Mürettebattan bir kişi hayatını kaybetti |
| İşletmeci | Volgatanker |
| Sızıntı özellikleri | |
| Miktar | 3,700 ton |
2024 Kerç Boğazı petrol sızıntısı, 15 Aralık 2024'te gerçekleşen Petrol tankeri kazası sonucu oluşan çevre kirlenmesi/felaketidir.[1] 15 Aralık 2024 sabahının erken saatlerinde, Rus bayraklı petrol tankerleri Volgoneft-212 ve Volgoneft-239, Kerç Boğazı'nın güneyinde bir fırtınaya yakalandı. Yaklaşık 4.900 ton fuel oil taşıdığı bildirilen Volgoneft-212 ikiye bölündü ve battı; bu olay bir petrol sızıntısına[2] ve mürettebattan bir kişinin ölümüne neden oldu. Volgoneft-239 ise hasar aldı ve birkaç saat boyunca sürüklendikten sonra Krasnodar Krayı'ndaki Taman Limanı yakınlarında karaya oturdu. Bu gemi de petrol sızdırmaya başladı.
Her iki gemide de hâlâ bir miktar yük bulunuyordu ve petrol sızıntıları ancak ertesi gün durduruldu. İlk tahminlere göre yaklaşık 3.700 ton petrol denize döküldü. 17 Aralık'ta, Kırım Köprüsü ile Anapa kasabası arasında kıyıya vuran petrol birikintileri rapor edilmeye başlandı ve yaklaşık 37 mil uzunluğundaki kıyı şeridi kirlendi. Bunun sonucunda, Anapsky ve Temryuksky bölgelerinde olağanüstü hal ilan edildi.
Her iki tanker de Samara merkezli, Rusya'nın iç su yollarında ve Karadeniz kıyısı boyunca petrol ürünleri taşımacılığı yapan Volgatanker şirketine ait.[3] Rusya, her iki gemi için de potansiyel deniz güvenliği ihlalleri nedeniyle ayrı cezai soruşturmalar başlattı; ancak Volgoneft-212 için ek olarak ihmal sonucu adam öldürme suçlaması da eklendi.
Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Volgoneft-212, 1969 yılında inşa edilmiş, 136 metre uzunluğunda ve Saint Petersburg'da kayıtlı bir gemiydi. Perm, Rusya merkezli KamaTransOil ve Kama Shipping tarafından sahiplenilmiş ve yönetilmiştir. Volgoneft-239 ise 1973 yılında inşa edilmiş, 132 metre uzunluğunda, Astrahan'da kayıtlı ve Volgotransneft'e ait bir gemidir. Her iki tanker de yaklaşık 4.200 tonluk maksimum yükleme kapasitesine sahiptir.[4][5][6] Mash, her iki geminin de 1990'larda düzenli petrol tankerlerinden nehir-deniz sınıfı gemilere dönüştürüldüğünü bildirdi.[7] Volgoneft-212, 2024 yılında yenilenmiş ve The Guardian'a göre bu süreçte "merkez kısmı kesilmiş ve kıç ile baş kısımları kaynakla birleştirilerek ortada büyük bir dikiş oluşmuştur. Görünüşe göre bu bölüm kırılmıştır."[5]
Her iki tankerin de Samara merkezli Volgotanker adlı şirkete ait olduğu bildirildi. Bu şirket, Rusya'nın iç su yollarında ve Karadeniz kıyılarında petrol ürünleri taşımaktadır. Gemilerinin neredeyse tamamı 1966 ile 1990 yılları arasında inşa edilmiş olup, 4.000 ile 5.000 detveyt ton arasında taşıma kapasitesine sahiptir..[3]
iStories, olaydan önceki aylarda her iki geminin de Kerç Boğazı'ndaki Port Kavkaz ile Volga Nehri üzerindeki petrol rafinerisi terminalleri arasında gidip geldiğini bildirdi.[6]
Kerç boğazı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kerç Boğazı, Kırım'daki Kerç Yarımadası ile Rusya'nın Krasnodar Krayı'ndaki Taman Yarımadası'nı ayırarak Karadeniz ile Azak Denizi'ni birbirine bağlar. Kerç Boğazı'nda veya yakınında meydana gelen fırtınalarda birçok gemi hasar görmüş ya da batmıştır.
Volgoneft-139, Kasım 2007'de bir fırtına sırasında Kerç Boğazı'nda demirlediğinde 4.800 ton fuel oil taşıyordu.[8][9] Geminin ikiye bölünmesi sonucu yaklaşık 1.300-1.600 ton arasında petrol dökülmüş ve bu durum Kerç Boğazı'nın her iki tarafında "onlarca kilometre" boyunca kirliliğe yol açmıştır.[8][9][10] 13 mürettebat kurtarılmış, fırtına sırasında dört başka gemi daha batmıştı.[8][11] 19 Nisan 2017'de, Panama bayraklı 3.500 tonluk kuru yük gemisi Geroi Arsenala, Rostov Oblast'taki Azov Limanı ile Türkiye arasındaki bir fırtınada Taman Yarımadası'nın yaklaşık 19 deniz mili güneyinde ikiye bölünerek batmıştır. Bir mürettebat kurtarılmış, iki kişinin cesedi bulunmuş ve dokuz kişi kaybolmuştur.[12][13] Kasım 2023'te, şiddetli fırtınalı hava nedeniyle gemilere zarar gelmesini önlemek amacıyla Boğaz kapatılmıştır. Ancak bu kapanma sırasında Matros Şevçenko ve Matros Pozyniç adlı iki gemi Boğaz'da birbirine yakın dururken düşük hızda çarpışmış ve demirlemiş olan Kavkaz-5 adlı gemiye sürüklenmiştir.[14]
Karadeniz ve Azak Denizi'ndeki ekolojik sorunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Karadeniz ve Azak Denizi, 20. yüzyıldan bu yana birçok sorunla karşı karşıya kalmıştır. Bunlar arasında kirlilik, çevredeki limanlar ve nehirlerden kaynaklanan etkiler; Rusya-Ukrayna Savaşı'nın devam etmesiyle gemilerin batması, su altı patlamaları, Rusya'nın koruma altındaki alanları eğitim sahası veya malzeme çıkarma alanı olarak kullanması; aşırı avlanma; istilacı türler ve iklim değişikliği yer almaktadır. Bu sorunlar, yerel ekosistemlerde değişikliklere neden olmuş ve bazı türlerin yok olmasına yol açmıştır.[15]
Ancak, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlamasıyla bu olumsuz etkiler büyük ölçüde artmıştır. Yunuslar, musurlar ve diğer deniz memelilerinin hızla ölmesiyle birlikte canlı hayvanların kıyıya vurma vakaları da artmıştır. En yüksek vaka oranı, özellikle birkaç Rus üssünün bulunduğu Sivastopol yakınlarında, Kırım çevresinde kaydedilmiştir. 2022'nin başlarında Rus savaş gemileri Ukrayna limanlarını abluka altına almıştır. Savaş gemilerinin balast suyu salınımı denetlenmediği için diğer bölgelerden gelen kirleticiler ve istilacı türler çevreye girmiştir. Batan savaş gemileri de on binlerce kilometrekareye yayılan petrol sızıntılarına yol açmış, koruma altındaki sulara kadar ulaşan bu sızıntılar kuş ölümlerine neden olmuştur.[15]
Askeri faaliyetlerden kaynaklanan yangınlar da birçok milli parkı tahrip etmiştir. Örneğin, 2022 yılında koruma altındaki deniz ve kıyı kolonileri için önemli bir alan olan Kinburn Yarımadası'nda toplam 131 yangın kaydedilmiş ve parkın 5.000 hektardan fazlası ile yaklaşık 100 kuş türünün yuvalama alanları yok olmuştur.[15]
6 Haziran 2023'te Kahovka Barajı'nın yıkılmasının ardından birçok koruma alanı sular altında kalmış ve tatlı suya yakıtlar, yağlayıcılar, gübreler ve yerleşim yerleri ile tarlalardan gelen atık sular karışarak Karadeniz'i kirletmişti. Odessa, Ukrayna yakınlarındaki sularda tuzluluk oranının 14 ppm'den 4 ppm'ye hızlı bir şekilde düştüğü tespit edilmiştir. Bazı kıyı bölgelerinde araştırmacılar, suyun akut toksisiteye sahip olduğunu ve azot konsantrasyonlarının ciddi şekilde arttığını gözlemlemiştir; bu durum doğrudan kanalizasyon kirliliğinin bir göstergesidir. Kirli su Tuna Nehri'nde de bulunmuştur.[15] Yaklaşık 30.000 hayvan bu durumdan etkilenerek ölmüş, alaca balıkçıl ve küçük ak balıkçıl gibi türler yok olmuştur.[16]
Buna rağmen, 2023 öncesindeki yıllarda bazı ekosistemlerin yavaş yavaş iyileşme belirtileri gösterdiği fark edilmiştir. Azak Denizi üzerindeki etkileri değerlendirmek şu anda mümkün olmasa da, araştırmacılar Karadeniz'e sınırlı erişim sağlayabilmiştir. Buldukları şey, kuzeybatı Karadeniz'de turistik seyahatlerin mayınlama nedeniyle yasaklanması ve ticari gemi ile balıkçılığın azalması sonucunda ekosistemler üzerindeki baskının azaldığıdır. Turizmin olmayınca nadir görülen birkaç türün daha yaygın hale geldiği gözlemlenmiştir.[15]
Kaza
[değiştir | kaynağı değiştir]15 Aralık 2024 sabahının erken saatlerinde[17], Volgoneft-212 ve Volgoneft-239 Kerç Boğazı'ndan çıkarak Karadeniz'in daha açık sularına doğru ilerliyordu.[18] Volgoneft-212 gemisinde 13 mürettebat bulunurken[5][7], Volgoneft-239 gemisinde 14 mürettebat vardı.[4] Her iki gemi de, eski Sovyetler Birliği ve İran'da çeşitli uygulamalarda kullanılan düşük kaliteli bir ağır yakıt yağı olan mazot taşıyordu[19][20] ve bu yakıtı Rus Donanması için naklediyorlardı.[21] MarineTraffic sistemlerinin kapalı olmasına rağmen, 1 Ekim 2024'ten itibaren izleme verileri, teslimat rotalarının Rusya'nın Volgograd şehrinden Kırım'ın Kerç şehrine olduğunu gösteriyordu.[22][23] Volgoneft-212, 4.900 ton mazot taşırken, Volgoneft-239 yaklaşık 4.300 ton taşıyordu.[24][25] Her iki geminin de maksimum 3 metre dalga yüksekliği ve saatte 40 mil rüzgar hızına dayanacak şekilde derecelendirildiği bildirildi.[18] Ancak, gemilerin karşılaştığı koşullar hakkında farklı raporlar bulunmaktadır. Olay günü Kırım'daki isimsiz Rus yetkililere göre, fırtına Beaufort ölçeğinde yediye ulaştı ve rüzgar hızları saatte 32-38 mil arasında değişiyordu.[6] Televizyon Haber Servisi'nin olay günü yaptığı bir habere göre ise dalga yüksekliği 3,5 metreye ulaştı ve rüzgar hızları yaklaşık saatte 53 mil olarak bildirildi.[18]
Volgoneft-212, kıyıdan yaklaşık beş mil uzaklıkta büyük bir dalganın çarpması sonucu ikiye ayrıldı[5][18]; geminin pruvası battı ve bir mürettebat üyesi hipotermiden hayatını kaybetti.[4][26] Geminin yükünün büyük bir kısmı denize döküldü.[18][27] Volgoneft-212'nin zarar görmesinden kısa bir süre sonra, Volgoneft-239 da hasar aldı ve güç kaybederek birkaç saat boyunca sürüklendi[5][18]; sonunda Taman Limanı yakınlarında kıyıya yaklaşık 80 metre mesafede karaya oturdu.[3][6]
Kerç'ten iki kurtarma römorkörü gönderilirken, iki Mi-8 helikopteri ve 50'den fazla kişi kurtarma çalışmalarına katıldı.[4][28] Karanlık ve fırtına nedeniyle kurtarma çalışmaları zorlukla yürütüldü[29], ancak Volgoneft-212'nin kalan mürettebatı kurtarıldı[7]; bunların en az sekizi sudan çıkarıldı. 11 mürettebat hastaneye kaldırıldı ve bunlardan ikisi hipotermi tedavisi gördü.[3][4]
Volgoneft-239'un mürettebatını kurtarma çalışmaları kötü hava koşulları nedeniyle geçici olarak askıya alındı, ancak gemide mürettebatın güvenliğini sağlamak için gerekli tüm önlemler alınmıştı ve kurtarma ekipleri gemiyle iletişim halinde kaldı.[30] Kurtarma çalışmaları ertesi gün yeniden başlatıldı ve tüm mürettebat kurtarıldı.[19]
Olası nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kırım'daki Kerç Boğazı'nda kaza yapan iki tanker de, maksimum kullanım sürelerini aşmışlardı (bu tür gemilerin yapısal olarak normlanmış kullanım ömrü — 25 yıldır). "Volgoneft-212" gemisi 1969 yılında inşa edilmiş, son sahibi "Kama Shipping" 2014 yılından itibaren bu gemiyi kullanmaya başlamıştı. "Volgoneft-239" tankeri ise 1973 yılında inşa edilmiş, 2010 yılından itibaren "Volgatransneft" şirketine aitti. "Volgoneft" tankerleri, nehirlerde, rezervuarlarda ve sınırlı olarak kıyı deniz bölgelerinde (en yakın limandan en fazla 50 mil uzaklıkta, limanlar arası maksimum mesafe 100 milde) kullanılmak üzere tasarlanmış karışık seyir gemileridir. "Volgoneft-212" için maksimum izin verilen dalga yüksekliği %5 tekrarlama oranıyla 2,5 metre (Rusya Nehir Sicili'ne göre "M-PR" sınıfı), "Volgoneft-239" için ise 2 metreden fazla olmamalıdır ("O-PR" sınıfı).[31] "Volgoneft-239" gemisinin limandan çıkmaması gerekiyordu çünkü belgelerinin geçerliliği askıya alınmıştı. İddialara göre tankerlerin taşıdığı mazot, Rusya Federasyonu Deniz Kuvvetleri için tasarlanmıştı.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya Federasyonu'nun Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol Şehri Soruşturma Komitesi Müdürlüğü, her iki tankerin kaptanlarına, deniz taşımacılığının hareket ve işletme kurallarını ihlal ederek bir kişinin ölümüne neden olma suçundan Rusya Ceza Kanunu'na göre suç duyurusunda bulundu.[32] "Volgoneft-212" kaptanı Leonid Volegov için Simferopol Kiev Bölge Mahkemesi 19 Aralık 2024 tarihinde tutuklama kararı verdi, "Volgoneft-239" kaptanı da gözaltına alındı.[33].
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Video. Karadeniz'deki petrol sızıntısı büyük bir çevre krizine yol açıyor". euronews.com Türkçe. 18 Aralık 2024.
- ^ "Karadeniz'de petrol sızıntısı: İki Rus tankeri battı". BBC News Türkçe. 15 Aralık 2024.
- ^ a b c d Papachristou, Harry (15 Aralık 2024). "Russian coastal tanker sinks in Kerch Strait, killing seafarer and causing oil spill". TradeWinds (İngilizce).
- ^ a b c d e "Russian tanker splits in storm, spilling oil into Kerch Strait". Reuters. 15 Aralık 2024.
- ^ a b c d e Harding, Luke (15 Aralık 2024). "Two Russian tankers sink in Black Sea spilling 4,300 tonnes of oil". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077.
- ^ a b c d "Two Russian tankers wreck in Kerch Strait storm, killing one sailor and risking 'one of largest environmental disasters' ever in Black Sea". Meduza (İngilizce). 15 Aralık 2024.
- ^ a b c Bellamy, Daniel (15 Aralık 2024). "Two Russian oil tankers badly damaged in storm in Kerch strait". Euronews. Erişim tarihi: 15 Aralık 2024.
- ^ a b c Bennett, Tom (15 Aralık 2024). "Two Russian oil tankers wrecked in Black Sea". BBC News (İngilizce).
- ^ a b "The oil spill accident in the Black Sea demonstrates what environmental damage old tankers with Russian oil can cause around Europe". Greenpeace Ukraine (İngilizce). 17 Aralık 2024.
- ^ Minelle, Bethany (15 Aralık 2024). "Black Sea: At least one person dead after severely damaged Russian tankers cause oil spill". Sky News (İngilizce).
- ^ Arkady Irshenko (11 Kasım 2007). "Russian oil tanker splits in half". BBC News.
- ^ "Cargo Ship Geroi Arsenala sank in the Kerch Strait off the Russian Black Sea coast; 9 missing". VesselFinder (İngilizce). 20 Nisan 2017.
- ^ "Rescue bid in Black Sea as ship splits in two". BBC News (İngilizce). 19 Nisan 2017.
- ^ "Freighters Collide in Kerch Strait". The Maritime Executive (İngilizce). 30 Kasım 2023.
- ^ a b c d e Sadogurska, Sofia (22 Ağustos 2023). "Impact of Russia's invasion of Ukraine on the Black Sea and the Sea of Azov". Ukraine War Environmental Consequences Work Group (İngilizce).
- ^ Lawal, Shola (19 Aralık 2024). "The Russian tanker disaster and an oil leak in Kerch Strait: What it means". Al Jazeera (İngilizce).
- ^ "Storm Causes Catastrophic Damage To Russian Oil Tankers". The Pinnacle Gazette (İngilizce). 15 Aralık 2024. Erişim tarihi: 15 Aralık 2024.
- ^ a b c d e f "Shipwrecked Russian Tankers Pollute Kerch Strait Wetlands, Birds Covered With Oil". Kyiv Post (İngilizce). 17 Aralık 2024.
- ^ a b "All 14 crew members of second stricken Russian oil tanker rescued in Kerch Strait". Novaya Gazeta Europe. 16 Aralık 2024. Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
- ^ "2 Russian oil tankers sink in storm, cause spill in Kerch Strait". Meteo24 News (Yunanca). 15 Aralık 2024.
- ^ Banerji, Nandita (16 Aralık 2024). "Over 9,000 tonnes of fuel may have spilled into the Black Sea as 2 Russian tankers sink". Down To Earth (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
- ^ "Russian militarisation of the Black Sea and Azov Sea threatens with new environmental catastrophe". Greenpeace Ukraine (İngilizce). 15 Aralık 2024.
- ^ Harding, Luke (16 Aralık 2024). "Ukraine calls for sanctions against Russia oil tankers over Black Sea spill". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077.
- ^ "Russian tankers damaged in Kerch Strait were carrying 62,000 barrels of oil products, TASS says". Voice of America (İngilizce). 16 Aralık 2024.
- ^ "Preparations underway to address oil spill in Kerch Strait". TASS. 16 Aralık 2024.
- ^ "Sailors Rescued From Second Russian Oil Tanker Damaged in Storm". The Moscow Times (İngilizce). 16 Aralık 2024. Erişim tarihi: 16 Aralık 2024.
- ^ Greenpeace Türkiye [@Greenpeace_Med] (19 Aralık 2024). "Karadeniz'deki petrol sızıntısı kazası: "Rus petrolü taşıyan eski tankerler Karadeniz ekosistemi için bir tehdit"...Greenpeace Türkiye Kampanya Sorumlusu Duygu Kural konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Şu an kilometrelerce kıyı şeridini etkileyen bu sızıntı, yalnızca yerel bölgeyi değil, Karadeniz'de yaşanabilecek olası kazaların ciddiyetini de gözler önüne seriyor ve Türkiye'nin Karadeniz kıyılarında ciddi ekolojik ve ekonomik felaketlere yol açma tehlikesi taşıyor. Bu kaza, uluslararası işbirliğinin ve denizcilik güvenliği kurallarının daha sıkı bir şekilde uygulanmasının önemini de bir kez daha ortaya koyuyor. Karadeniz'in hassas ekosistemini korumak ve bu denize kıyısı olan toplumların güvenliğini ve refahını sağlamak için bu konuda acil eylemler hayata geçirilmelidir."" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "Two Russian Oil Tankers Sinking in Black Sea's Kerch Strait". The Moscow Times (İngilizce). 15 Aralık 2024.
- ^ "Two Tanker Incidents Near Kerch Strait Raise Alarms". The Pinnacle Gazette (İngilizce). 15 Aralık 2024.
- ^ "Oil spill near Black Sea after two Russian tankers seriously damaged in storm". France 24 (İngilizce). 15 Aralık 2024.
- ^ Настевич, Сергей; Матвеева, Антонина; Исламова, Эльза (17 Aralık 2024). "Штормовое предубеждение: что могло привести к трагедии в Керченском проливе" [Fırtına uyarısı: Kerç Boğazı'ndaki trajediye ne yol açabilirdi.]. Известия.
- ^ "Пермскому капитану затонувшего танкера предъявлено обвинение" [Perm'deki batan tankerin kaptanına suçlama yöneltildi.]. Коммерсантъ. 19 Aralık 2024.
- ^ "Суд арестовал капитана потерпевшего крушение танкера «Волгонефть-212»" [Mahkeme, "Volgoneft-212" tankerinin kaptanını tutukladı.]. Коммерсантъ. 19 Aralık 2024. Erişim tarihi: 21 Aralık 2024.