2017 Kirmanşah depremi
.jpg) | |
| UTC zamanı | 2017-11-12 18:18:17 |
|---|---|
| Yerel tarih | 12 Kasım 2017 |
| Yerel saat | 18:18 (UTC) 21:48 (IRST) |
| Süre | 40 sn [1] |
| Büyüklük | 7.3 Mw (USGS) [2] |
| Derinlik | 19.0 km (12 mil) |
| Merkez üs | 34°53′10″N 45°56′28″E / 34.886°K 45.941°D Kirmanşah Eyaleti, İran |
| Maks. şiddet | VIII (Yıkıcı) |
| Artçı şok | ~200 [3] |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  İran Irak |
| Kayıplar | 620 ölü [4] 8000+ yaralı [5] 70.000 evsiz [6] 5 milyar € maddi zarar (İran) [7] |
2017 Kirmanşah depremi, 12 Kasım 2017 tarihinde merkez üssü İran'ın Kirmanşah Eyaleti olan, Irak'ın Halepçe şehrinin 30 km güneyinde yerin 19 km altında richter ölçeği'ne göre 7.3 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem.[2]
Deprem sonucunda 620 kişi öldü, 8000'den fazla insan ise yaralandı.
Jeolojik ve tektonik arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Güneyinde Arap, güneybatısında Afrika levhası, kuzeyinde Avrasya ve doğusunda da Hint deprem plakaları arasında sıkışan İran'ın %90'ı aktif deprem fayları üzerinde bulunmaktadır. Depremin bulunduğu noktada, Arap levhası Avrasya levhası'nı yılda yaklaşık 26 mm hızla kuzeye doğru itmektedir. İki plakanın çarpışması yıkıcı depremlere ve İran'ın kuzebatısındaki Zagros Dağları'nın her yıl 2.6 santimetre yükselmesine neden olmaktadır.[2][1]
Bir önceki yüzyılda, 12 Kasım 2017 depreminin odak noktasının 250 kilometre çapındaki bölgede 6 Mw'dan büyük dört büyük deprem daha yaşandı. Bunların en sonuncusu, Kasım 2017 depreminin yaklaşık 100 km güneyinde Ocak 1967'de meydana gelen 6.1 Mw büyüklüğündeki depremdi. 1950'lerin sonu ve 1960'ların başında, bu depremin yaklaşık 200 km güneydoğusunda plaka sınırında 6.0-6.7 büyüklükleri arasında deprem silsilesi meydana geldi. 12 Kasım 2017 depreminin 400 km kuzeydoğusunda, Haziran 1990'daki 7.4 büyüklüğünde meydana gelen deprem ise, İran'ın Gilan-Kazvin-Zencan bölgesinde 40.000-50.000 arası kişinin ölümüne, 60.000'den fazla kişinin yaralanmasına ve 600.000'den fazla insanın ise evsiz kalmasına neden oldu.[2]
Deprem
[değiştir | kaynağı değiştir]Deprem 12 Kasım 2017 İran Standart Saati ile 21:48'de meydana geldi. Merkez üssü Irak-İran sınırı yakınlarındaki bölgede meydana geldi.
Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), depremin büyüklüğünü richter ölçeği'ne göre 7.3 Mw, merkez üssünü de Halepçe'nin 30 km güneyi olarak açıkladı.[2] Iraklı bir meteoroloji yetkilisi ise merkez üssünü Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) Süleymaniye bölgesine bağlı Penjwin ilçesi olduğunu, depremin büyüklüğünü ise 6.5 Mw olarak açıkladı.[8] USGS'ye göre deprem yerin 19.0 km (12 mil) altında gerçekleşti ve 40 saniye sürdü.[1] İran Sismoloji Merkezi depremden sonra bölgede 50'den fazla artçı deprem kaydedildiğini açıkladı.[9] 14 Kasım tarihi itibarıyla artçı sarsıntıların sayısı 200'ü buldu.[3]
Deprem, İran ve Irak'ın yanı sıra Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, İsrail, Kuveyt, Suriye, Suudi Arabistan ve Türkiye'de hissedildi.[1][10] Depremin nispeten derinde meydana gelmesi ve ters fay niteliğinde olmasının geniş bir coğrafyada hissedilmesine neden olduğu kaydedildi.
Kayıplar ve hasar
[değiştir | kaynağı değiştir]Deprem sonucunda 620 kişi öldü, 8000'den fazla kişi ise yaralandı.[4][5][11] Birçok şehirde elektrik kesintileri yaşandı. Depremin ardından 70.000 kişi evsiz kaldı.[6] Birleşmiş Milletler yaklaşık 1.8 milyon kişinin merkez üssüne 100 kilometre mesafede yaşadığının tahmin edildiğini açıkladı.[10]
İran
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Deprem İran'da 445 kişinin ölümüne, 7100 kişininde yaralanmasına yol açtı.[12] Kayıpların büyük bölümü Kirmanşah Eyaletine bağlı Irak sınırına 15 km uzaklıktaki Serpol Zehab şehrinde meydana geldi. Şehirde 559 kişi öldü, yüzlercesi ise yaralandı.[13] Kasr-ı Şirin kasabasında ise 28 kişi öldü.[14] İranlı yetkililer 536 köyde hasar meydana geldiğini, 12 bin binanın tamamen yıkıldığını, 30 binden fazla evin hasar gördüğünü ve iki köyün ise haritadan silindiğini açıkladı.[15][16] Fars Haber Ajansı, Serpol Zehab'taki tek hastanenin depremde yıkıldığını, kentin tamamında elektriklerin kesildiğini duyurdu.[12] Bölgede yıkılan evlerin çoğunun dar gelirliler için İran eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde yapılan toplu konutlar olduğu belirtildi.[16]
İranlı yetkililer ülkede meydana gelen maddi zararın 5 milyar Euro olduğunu tahmin ettiklerini açıkladı.[7] Kirmanşah eyaleti valiliği deprem nedeniyle eyalette üç gün ulusal yas ilan edildiğini duyurdu.[17] 14 Kasım 2017'de ise ülke genelinde bir günlük millî yas ilan edildi.[18]
Irak
[değiştir | kaynağı değiştir]Irak'ta 7 kişi öldü, 535 kişi ise yaralandı.[12][17] Ülkede en fazla zararı Süleymaniye'nin 75 kilometre doğusundaki Derbendihan kasabası gördü.[19] Depremin etkisiyle dağdan kopan kayaların Derbendihan Barajı gövdesindeki yapılara zarar verdiği, barajda ve çevredeki yollarda çatlakların oluştuğu açıklandı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Ziraat ve Su Kaynakları Bakanı Abdulsettar Mecid ise barajda hasar meydana geldiğini, zararın boyutlarının tespiti için çalışma başlatıldığını bildirdi.[15]
Sarsıntı, merkez üssüne 220 km uzaklıktaki başkent Bağdat ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti Erbil gibi şehirlerde de hissedildi.
Tepkiler ve yardım faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk Kızılayı Irak'a 3 bin çadır, 3 bin ısıtıcı, 10 bin battaniye, 10 bin yatağın bulunduğu 33 tır, mobil mutfak, 10 afet aracı ile 98 personel gönderdi.[20] Ayrıca Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) A400M Atlas kargo uçağı ile 60 çadır, 320 battaniye, 2 araç ve 25 personelini arama kurtarma faaliyetleri için deprem bölgesine gönderdi.[21] İHH İnsani Yardım Vakfı deprem sonrasında İran ve Irak'ta toplamda 60 binin üzerinde depremzedeye acil yardım malzemesi ulaştırdı.[22] İtalya deprem mağdurlarına çadır, battaniye, mobil mutfak ve diğer yardım malzemelerini de içeren 12 ton insani yardımı Irak ve İran'a gönderdi.[23]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Namık Durukan (13 Kasım 2017). "Ortadoğu'yu salladı". Milliyet. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ a b c d e "M 7.3 - 32km S of Halabjah, Iraq". Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu. 19 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ a b "7,3'lük deprem sonrası Ruhani'den korkunç itiraf". NTV.com.tr. 14 Kasım 2017. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2017.
- ^ a b "Irak-İran sınırındaki depremde ölü sayısı 620'ye çıktı". Anadolu Ajansı. 11 Aralık 2017. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ a b "İran - Irak sınırındaki depremde bilanço ağırlaşıyor: En az 530 ölü". Haberturk.com. 14 Kasım 2017. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ a b "A 7.3-magnitude earthquake on the Iran-Iraq border leaves hundreds dead". The Economist. 13 Kasım 2017. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ a b "Iran earthquake caused damage worth €5 billion". Hindustan Times. 17 Kasım 2017. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ "Kuzey Irak'taki Depremde Ölü Sayısı Artıyor". Amerika'nın Sesi. 12 Kasım 2017. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ Parisa Hafezi, Raya Jalabi (12 Kasım 2017). "Strong earthquake hits Iraq and Iran, killing more than 450". Reuters. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2017.
- ^ a b "Iran-Iraq earthquake: Hundreds killed as border region hit". BBC. 13 Kasım 2017. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ "Iran earthquake survivors plead for help as death toll rises". BBC. 14 Kasım 2017. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ a b c Shirzad Bozorgmehr, James Masters (13 Kasım 2017). "Powerful Iran-Iraq earthquake is deadliest of 2017". CNN. 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ Thomas Erdbrink (13 Kasım 2017). "Iran-Iraq Earthquake Kills More Than 450". The New York Times. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ Saeed Kamali Dehghan, Martin Farrer (13 Kasım 2017). "Iran-Iraq earthquake death toll climbs to more than 400". The Guardian. 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ a b Durukan, Namık (15 Kasım 2017). "Devlet konutları ölüm kapanı oldu". Milliyet. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ a b "İran'da arama faaliyetleri sonlandırıldı". Euronews. 14 Kasım 2017. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2017.
- ^ a b "Irak'ta 7.3 büyüklüğünde deprem.. İki ülkede ölü sayısı artıyor!". Hürriyet. 13 Kasım 2017. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ "Iran-Iraq quake: Tehran declares national day of mourning". Al Jazeera. 14 Kasım 2017. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017.
- ^ "Deprem nedeniyle İran ve Irak'ta hayatını kaybedenlerin sayısı 380'i aştı". Sputnik. 13 Kasım 2017. 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ "Kızılay'ın yardım konvoyu Irak'a ulaştı". Anadolu Ajansı. 13 Kasım 2017. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ "Türkiye'den Kuzey Irak'a deprem yardımı". NTV.com.tr. 13 Kasım 2017. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ "60 bin depremzedeye acil yardım". İHH İnsani Yardım Vakfı. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
- ^ "The Latest: Italy sends aid after Iran earthquake". Daily Mail. 13 Kasım 2017. 24 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.