2008 Andersen Hava Kuvvetleri Üssü B-2 kazası
 Kaza yapan Spirit of Kansas | |
| Özet | |
|---|---|
| Tarih | 23 Şubat 2008 |
| Olay türü | Kalkışta stall'a girdi ve düştü |
| Bölge | Andersen Hava Kuvvetleri Üssü, Guam, Amerika Birleşik Devletleri |
| Koordinatlar | 13°35′13″K 144°56′19″D / 13.58694°K 144.93861°D |
| Hava taşıtı | |
| Destinasyon | Whiteman Hava Kuvvetleri Üssü, Missouri, Amerika Birleşik Devletleri |
| Yolcu sayısı | 2 |
| Mürettebat | 2 |
| Yaralı sayısı | 2 |
| Ölü sayısı | 0 |
| Kurtulanlar | 2 |
| Hava taşıtı modeli | Northrop Grumman B-2 Spirit |
| İşletmeci | Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri |
| Kuyruk numarası | 89-0127 |
| Zemin kayıpları | |
| Zemin ölümleri | 0 |
| Zemin yaralanmaları | 0 |
23 Şubat 2008 tarihinde, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne ait bir B-2 Spirit hayalet bombardıman uçağı olan Spirit of Kansas, Guam'daki Andersen Hava Kuvvetleri Üssü'nden kalkışından birkaç dakika sonra piste düştü. Uçak imha edildi, ancak her iki mürettebat da başarıyla fırlatıldı.[1] Kaza, bir B-2 bombardıman uçağının ilk operasyonel kaybı oldu ve 2024 itibarıyla tek kayıp olarak kaldı. Sadece uçağın maliyeti göz önünde bulundurulduğunda tahmini 1,4 milyar ABD doları kayıpla, aynı zamanda tarihteki en pahalı uçak kazasıydı.[2][3]
Kaza
[değiştir | kaynağı değiştir]
23 Şubat 2008 tarihinde bir B-2 uçağı Guam'daki Andersen Hava Kuvvetleri Üssü'nden kalkışından kısa bir süre sonra piste çakıldı.[1] Missouri'deki Whiteman Hava Kuvvetleri Üssü, 509. Bomba Kanadı, 393. Bomba Filosu tarafından işletilen ve 5.100 uçuş saati[4] olan Spirit of Kansas, 89-0127'nin düşmesi bir B-2 uçağının ilk kazasıydı.[5]
İki subaydan oluşan mürettebat (Binbaşı Ryan Link ve Yüzbaşı Justin Grieve) bombardıman uçağını kontrol edememiş ve kanat uçlarından biri yere temas edince fırlayarak kazadan kurtulmuşlardır. Uçak imha edilmiş ve toplam zararın 1,4 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmiştir.[6][7] Bu rakam 2023 yılında 1,96 milyar ABD dolarına denk gelmektedir.
Özel sektör dergisi Air Force Times'a göre uçakta mühimmat yoktu.[8] Hava Muharebe Komutanlığı kaza kurulu raporunda, uçağın “Pasifik Hava Kuvvetleri'nin sürekli bombardıman varlığını desteklemek üzere dört aylık bir görevlendirmenin ardından” Whiteman Hava Kuvvetleri Üssü'ne döndüğü sabah bombardıman uçağına “gizli malzeme” yüklendiği belirtilmektedir.[7]
Guam Donanma Hastanesi'nde bir pilot değerlendirilip taburcu edilirken, ikinci pilot hastaneye kaldırılmıştır. Halihazırda havada olan bir B-2 kazadan sonra Andersen'e geri çağrıldı ve burada kazayla ilgili ilk soruşturma tamamlanana kadar diğer B-2'lerle birlikte yere indirildi. Louisiana'daki Barksdale Hava Kuvvetleri Üssü'ndeki 96. Bomba Filosu, 2. Bomba Kanadı'na ait 6 Boeing B-52 Stratofortress, B-2'lerin yerini almak üzere görevlendirildi.[1][9]
509'uncu Bomba Kanadı Komutanı Tuğgeneral Garrett Harencak prosedürleri gözden geçirmek üzere kalan 20 B-2'nin uçuş operasyonlarını geçici olarak askıya aldı. Harencak, askıya almayı bir “güvenlik duraklaması” olarak nitelendirdi ve acil operasyonlar için çağrılmaları hâlinde B-2'lerin uçuşa devam edeceğini belirtti.[10] B-2 filosu 15 Nisan 2008 tarihinde uçuş durumuna geri döndü.[11]
Soruşturma
[değiştir | kaynağı değiştir]Soruşturmanın bulguları B-2'nin “şiddetli, kırbaç gibi yağan yağmurların” hava veri sensörlerine nem girmesine yol açmasının ardından düştüğünü belirtmektedir. Sensörlerden gelen veriler, hava hızı ve irtifa dâhil olmak üzere çok sayıda faktörü hesaplamak için kullanılır. Üç basınç transdüseri çalışmadığı için[7]- bakım hatası değil, cihazların içindeki yoğuşmadan kaynaklanabilir - uçuş kontrol bilgisayarları uçağın hücum açısını ve hava hızını yanlış hesaplamıştır. Kokpit ekranlarındaki yanlış hava hızı verileri uçağın belirtilenden 12 knot (22 km/sa; 14 mil/sa) daha yavaş dönmesine yol açmıştır. Tekerlekler pistten kalktıktan sonra, uçuş kontrol sisteminin farklı kontrol yasalarına geçmesine neden olan, hatalı olarak algılanan negatif hücum açısı, bilgisayarların ani, 1,6 g (16 m/s2), komuta edilmemiş 30 derecelik bir yunuslama manevrası enjekte etmesine neden olmuştur. Yavaş kalkış hızı ile aşırı hücum açısının birleşimi ve buna eşlik eden sürüklenme, telafisi mümkün olmayan bir stall, sapma ve alçalma ile sonuçlanmıştır. Her iki mürettebat üyesi de sol kanat ucu pist boyunca zemini oymaya başladıktan kısa bir süre sonra uçaktan başarıyla fırlamıştır. Uçak yere çarpmış, takla atmış ve yakıtının tutuşmasının ardından yanmıştır.[2][7][12][13]
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Spirit of Kansas'ın kazası, Kanadalı belgesel dizisi Mayday'in 22. sezonunda “Stealth Bomber Down” başlıklı bölümde yer aldı.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Lavitt, Michael O. "B‑2 Crashes on Takeoff From Guam." Aviation Week, 23 February 2008. 17 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Moisture confused sensors in B‑2 crash", AirForceTimes, 6 June 2008. [ölü/kırık bağlantı]
- ^ Whitaker, Raymond (25 Şubat 2008). "The Most Expensive Air Crash in History". Common Dreams (İngilizce). 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2020.
- ^ "Videos Show a $1.4 Billion Crash of a B-2 Stealth Bomber 10 Years Ago". Business Insider. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
- ^ "B-2 Spirit: The $2 billion flying wing". CNN. 23 Ocak 2020. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Air Force: Moisture caused $1.4 billion bomber crash". CNN.com. 6 June 2008. 10 June 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 June 2008.
- ^ a b c d Air Combat Command, Accident Investigation Board, "Summary of Facts", "B-2A, S/N 89-0127, 20080223 KSZL501A"; link: AFD-080605-054 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., hosted by GlenPew.com
- ^ "No munitions on board B‑2 that crashed", Air Force Times, 23 February 2008.
- ^ "B-2 stealth bomber crashes on Guam". NBC News. 23 Şubat 2008. 3 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 January 2017.
- ^ "B-2 pause", Air Force Times, February 2008.
- ^ Linch, Stephen. "B-2s return to flight after safety pause", USAF, 21 April 2008. 17 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Air Force: Sensor Moisture Caused 1st B-2 Crash". NBC News. 5 Haziran 2008. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Shachtman, Noah (6 June 2008). "Video: Stealth Bomber Crashes". Wired. 14 October 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2008 Andersen Air Force Base B-2 accident on IMDb". IMDb. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]