Şerife Bacı
Şerife Bacı | |
|---|---|
 Şerife Bacı'nın Kastamonu'daki anıtı | |
| Doğum | 1900? Kastamonu |
| Ölüm | 1921 Kastamonu |
| Evlilik | Topal Yusuf (e.?-ö.1921) |
| Çocuk(lar) | Elif (kızı) |
| Ebeveyn(ler) | Hüseyin Bey (babası) |
| Aile | Yusuf (damadı?) |
Şerife Bacı (1900?, Kastamonu - 1921, Kastamonu), Türk Kurtuluş Savaşı kahramanıdır.
Kurtuluş Savaşı sırasında Türk ordusuna cephane taşırken kağnısının üzerinde donarak ölmüş ve kadınların savaşın kazanılması için yaptığı fedakârlık ve kahramanlıkların bir sembolü haline gelmiştir.
Şerife Bacı, millî mücadele döneminde deniz yoluyla İnebolu’ya kadar getirilen cephanenin Türk ordusuna ulaştırılmasında hizmet verdi. 1921 kışında kağnı ile cepheye mühimmat taşırken Kastamonu kışlası yakınında, yanındaki iki aylık kızı Elif'i ve mermileri korumak için kağnısına abanmış vaziyette donarak ölmüştür.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]O devirde Devrekâni ilçesine nahiye olarak bağlı bulunan Seydiler’in Satı Köyü nüfusundandır.[1] [not 1] 1900'lerin başında doğdu.[2]
Yanına kundağa sarılı kızı alarak, İnebolu’dan Ankara'ya cephane götüren kafilede yer aldı. 1921 kışında olumsuz hava koşullarında Kastamonu Kışlasına kadar yaklaştığı sırada yoluna devam edemeyerek kağnısının üzerinde donarak öldü. Top gülleleri arasına yerleştirdiği kundaktaki bebeğinin üzerine örttüğü yorgana abanmış olarak bulundu.[3]
Üzerindeki kıyafetlerden Seydilerli olduğu düşünüldüğü için cenazesi Seydiler'e nakledilmiştir; nereye gömüldüğü ve nasıl defnedildiği bilinmez.[2]
Kimliğinin tespiti
[değiştir | kaynağı değiştir]Kastamonu yöresinde nahiye müdürü ve kaymakam vekili olarak görev yapmış olan Çanakkale gazisi Mustafa Nurettin Peker, 1972'de kendisi ile röportaj yapan gazeteci Mustafa Baydar'a şehit annenin ismini tespit etmek ve kızına ne olduğunu öğrenmek için araştırma yaptığını söyleyerek araştırmasının sonucunu şöyle açıklamıştır:[4]
"Şehit Türk anası, Kastamonu Vilayeti Devrekâni Kazası Seydiler Nahiyesinin Satı Köyü’nden Şerife’dir. Şerife’nin kağnı arabasında ağlayan yavrusunun ismi de Sıdıka’dır. Sıdıka birkaç yıl önce ölmüştür.”
Anısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yılı olan 1973 yılında[5] Seydiler Belediyesi tarafından belediye binasının önüne rölyefini yaptırmıştır.[6][7]
1990 yılında Kastamonu'ya Atatürk ve Şerife Bacı Anıtı adlı bir anıt dikildi. 2001 yılında ise İnebolu sahilinde bir parkın içinde Eski TKK Komutanı Aytaç Yalman tarafından Şehit Şerife Bacı Anıtı yaptırıldı. Açılışı Atilla Ateş ve Aytaç Yalman birlikte yaptı. Anıtın plaketinde şu sözler yazılıdır:
"Bu anıt İstiklal Savaşı şehitlerinden Şerife Bacı'nın anısını Cumhuriyet çocuklarına anlatmak için Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Aytaç Yalman tarafından armağan edilmiştir. 4 Aralık 2001"
İnebolu'daki anıtın yanına 2020'de temsilî bir mezar yapılmıştır.[8]
Şehit Şerife Bacı adı Kastamonu'da, Seydiler'de, İnebolu'da Kurtuluş Savaşı'nın kadın kahramanlarını simgelemektedir. Şerife Bacı, her yıl 21 Şubat'ta anılır. İsmini yaşatmak için 2010 yılında Seydiler'de Şerife Şahin öncülüğünde Şehit Şerife Bacı Kültür Evi Yapma ve Yaşatma Derneği adıyla bir dernek kurulmuş ve Şerife Bacı Kültürevi oluşturulmuştur.[9][10]
Şefire Bacı'nın Yaşamı, Cem Akyoldaş'ın yönettiği İstiklal: Şehit Şerife Bacı (2007) adlı televizyon filmine konu olmuştur.[11]
Besteci ve orkestra şefi Oğuzhan Balcı'nın Cumhuriyetin 100. yılı anısına bestelediği Bir Ulus Uyanıyor adlı senfoni eserinin on bölümünden beşincisi Şerife Bacı adını taşımaktadır.[12]
İsminin verildiği kurumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Altındağ Şerife Bacı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
- T. İş Bankası A.Ş. Kastamonu Şerife Bacı Şubesi
- İzmir-Buca Şerife Bacı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi[13]
- Şehit Şerife Bacı İlköğretim Okulu
- Şehit Şerife Bacı Öğretmenevi
- Kastamonu Şerife Bacı Devlet Hastanesi
- Kastamonu Şerife Bacı Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi
- İstanbul Büyükşehir Şehit Şerife Bacı Lisesi
- Ağrı Şerife Bacı Kız Teknik ve Meslek Lisesi
- Ankara Şerife Bacı Kız Öğrenci Yurdu
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Şehit Şerife Bacı Anıtı -
Şehit Şerife Bacı Anıtı -
Şehit Şerife Bacı Anıtı'nda Şerife Bacı heykeli -
Kastamonu merkezdeki Şehit Şerife Bacı Anıtı
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Satı Köyü'nün günümüzdeki adının ne olduğu, hangi köy olduğu bilinmemektedir
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Demirel, Selahattin (10 Mart 2018). "Şerife Bacı'nın Mezarı Nerede?". Kastamonu Güncel. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ a b "Türk kadınının kahramanlık timsali: Şerife Bacı". Ntv.com.tr. 20 Şubat 2019. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Karagözoğlu, Nazike (31 Aralık 2018). "Sosyal Bilgiler Dersinde Vatanseverlik Değerinin Kazandırılmasında Kadın Kahramanların Yaşam Öykülerinin Kullanılması". International Journal of Field Education. 4 (2): 97-110. doi:10.32570/ijofe.477068. ISSN 2149-3030. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Atabay, Mithat (8 Mart 2019). "Türk Milletine Emanet Ettiği Küçük Kızın Gerçek Öyküsü". Canakkaleaynalipazar.com. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Kastamonu Hakkında". Şerife Bacı Öğretmen Evi. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2009.
- ^ ""Seydiler İlçemizden Genel Görünüm"". Kastamonu Belediyesi. 30 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016.
- ^ Alantor, Özgür (22 Mayıs 2020). "Türk kadınının kahramanlık timsali Şehit Şerife Bacı için temsili mezarlık". www.aa.com.tr. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Alantor, Özgür (20 Şubat 2020). "Hayatını adaşı Şehit Şerife Bacı'yı anlatmaya adadı". www.aa.com.tr. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Şehit Şerife Bacı'nın Hatıraları, Kültür Evi'nde Yaşatılıyor". Hurriyet.com.tr. 28 Aralık 2015. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "İstiklal:Şehit Şerife Bacı". Sinemalar.com. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Cumhuriyetimizin 100. Yılına Armağan". Cumhuriyetimizin 100. Yılına Armağan. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ "Buca Şerife Bacı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi". T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İstiklal: Şehit Şerife Bacı filmi,
- Kurtuluş Savaşının Kadın Kahramanları: Şerife Bacı7 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.