Şahmerdan (kitap)
 Sait Faik Abasıyanık'ın 1940 yılında yayımlanan üçüncü kitabı | |
| Yazar | Sait Faik Abasıyanık |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Tür | Hikâye |
| Yayım | 1940 |
| Yayımcı | Çığır Kitabevi |
| Sayfa | 107 sayfa |
Şahmerdan, Türk yazar Sait Faik Abasıyanık'ın 1940 yılında yayımlanan üçüncü kitabı.[1] Kitap Faik'in yazdığı hikâyelerden oluşur.
İlk iki kitabı Semaver ve Sarnıç'ın aksine, Şahmerdan'da Sait Faik'in yurt dışında yaptığı gözlemlere dayanarak yurt dışını anlattığı öyküler bulunmaz. Toplam yirmi eserinin yer aldığı kitaptaki öykülerin on dört tanesinde yazarın İstanbul izlenimleri vardır. Çelme, Zemberek, Mahpus ve Köy Hocası ile Sığırtmaç'ta ise Abasıyanık, tıpkı diğer iki kitabında olduğu gibi Adapazarı ve Bursa'da gördüklerini anlattı. Bu eserlerin dışında kalan Köye Gönderilen Eşek ve Çöpçü Ahmet de ise yazar ilk kez Doğu Anadolu Bölgesi'ne açılmıştır.
Sait Faik özellikle İstanbul temalı hikâyelerinde klasik öykü anlayışını bırakarak konusuz, anlık izlenimlere dayanan öyküler yazdı.[2]
Yazar, bu kitapta da yer alan Çelme isimli hikâyesinin halkı askerlikten soğuttuğu iddiası ile askerî mahkemede yargılandı. Çelme, Şahmerdan'a eklenmeden önce ilk olarak 22 Mart 1937 tarihinde Kurun Gazetesi'nde daha sonra 15 Haziran 1940'ta Varlık Dergisi'nde yayımlanmıştı.[3] Abasıyanık, 1941 yılında davadan beraat etti.
Analiz
[değiştir | kaynağı değiştir]Sait Faik, Şahmerdan'dan önce yayınladığı Semaver ve Sarnıç isimli hikâye kitaplarında çalışan insanlara ve emekçilere duyduğu sevgiye yer verdi. Şahmerdan'da ise bu sevginin soyutlaşarak insan sevgisine dönüştüğü görülür.[4] Yazar insanlara daha gerçekçi bir gözle bakmaya başlar. Örneğin, bu kitaptaki Bekar isimli öyküde şöyle söyler: "İnsanlar her yerde aynı idi. Hareketli, hırsız, namuslu, iyi, kötü..."
Ayrıca, yazarın sık sık yaptığı iddia edilen Türkçe yanlışlarına bu kitapta sadece bir kere rastlanır. Şahmerdan'ın cümle yapısı diğer iki kitabında olduğu gibi klasik cümle yapısıdır. Konuşma dilinin canlılığından yararlanmasa da öyküleri ilerideki öykülerinin habercisi gibidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Naci, Fethi (Mayıs 2003), Sait Faik'in Hikâyeciliği, Yapı Kredi Yayınları, ISBN 975-08-0534-8
- Sönmez, Sevengül (Şubat 2007), A'dan Z'ye Sait Faik, Yapı Kredi Yayınları, ISBN 978-975-08-1198-2
- Uyguner, Muzaffer (1991), Sait Faik, Bilgi Yayınevi, ISBN 9754942323
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sönmez 2007, s. 180
- ^ Uyguner 1991, s. 39
- ^ Sönmez 2007, s. 64
- ^ Naci 2003, s. 20