Şablon:GM/2016-06-23

Pelikan ya da kutan, monotipik pelikangiller (Pelecanidae) familyasını ve Pelecanus cinsini oluşturan iri su kuşu türlerinin ortak adı. Uzun gagaları, avlanmak için kullandıkları ve yutmadan önce gagalarıyla topladıkları avın bulunduğu suyu süzmeye yarayan geniş boğaz keseleri en ayırtedici özellikleridir. Kahverengi pelikan ve Peru pelikanı dışındaki türlerinin tüyleri genellikle soluk renklidir. Tüm türlerinin gagaları, keseleri ve yüzlerindeki tüysüz deri üreme mevsiminden önce parlak renklere kavuşur. Yaşayan sekiz türü dönencelerden ılıman kuşağa kadar olan bölgelerde yaşar ancak Güney Amerika'nın iç kısmında, kutup bölgelerinde ve açık denizde bulunmazlar. Pelikanlara ait fosil kayıtları Fransa'da Oligosen döneminden kalma ve günümüz pelikanlarının gagasına benzeyen fosil buluntularıyla birlikte en az 30 milyon yıl öncesinden itibaren vardır. Uzun süre fregat kuşları, karabataklar, tropik kuşları ve sümsük kuşları ile akraba olduğu düşünülen pelikanlar günümüzde Pelecaniformes takımında sınıflandırılmaktadır ve en yakın akrabaları ise pabuç gagalı ve hamerkoptur. Aynı takım içinde yer alan aynaklar, kaşıkçılar ve balıkçıllar ise uzak akrabalarıdır. Genellikle su yüzeyinde ya da yüzeye yakın yakaladıkları balıklarla beslenirler ve kıyılar ile göllerde yaşarlar. Koloniler oluşturarak üreyen pelikanlar sıklıkla toplu olarak avlanırlar. Beyaz tüylü dört türü yerde yuva yapmayı tercih ederken kahverengi ya da gri renkli diğer dört türü ise ağaçlarda yuvalanmayı tercih etmektedir. Pelikanlarla insanlar arasındaki ilişkiler sıklıkla çekişmeli olmuştur. Hem ticari hem de zevk için yapılan balıkçılık için rekâbet kaynağı olarak görüldüklerinden insanların zulmüne uğramıştır. Yaşam alanı yokolması ve çevre kirliliğinden muzdariptirler. Üç türü korunma durumu açısından önem arzetmektedir. Ayrıca mitoloji, Hristiyan ve arma bilimi ikonografisi açısından kültürel öneme sahiptirler. (Devamı...)

---

Franz Lehár (d. 30 Nisan 1870 – 24 Ekim 1948) (Macarca Lehár Ferenc olarak bilinir), Macar asıllı Avusturya-Macaristan'da doğup genellikle Viyana'da yaşayıp bestecilik yapan bir müzisyendir. Genellikle operetleri ile ün yapmıştır. Lehar o zamanki Avusturya-Macaristan ülkesinin kuzeyinde Komaron (şimdi Slovakya'da bulunan Komarano) şehrinde doğmuştur. Babası Macar asıllı "Avusturya-Macar" ordusunun "50. Piyade Alayı" bando şefi idi. Franz "Prag Konservaturı"'nda keman ve kompozisyon dersleri aldı ve hocaları kemancı "Antonín Bennewitz" ve besteci Antonín Dvořák olmuştur. Bu okuldan diploma aldıktan sonra 1899da Franz Viyana'da babasının idare ettiği bir askeri bandoya yardımcı şef olarak girdi. 1902'de Franz Lehar Viyana'da ünlü Theater an der Wien'e orkestra şefi olarak atandı ve aynı yıl Kasım'da ilk bestelemiş olduğu opera eseri "Wiener Frauen" orada sahnelendi. Franz Lehar operet besteleri ile çok ünlüdür ve tüm opera ve operet eserlerinin sayısı 41 olarak gösterilmiştir. Bunlar arasında en ünlüsü Şen Dul (Die lustige Witwe) olarak kabul edilebilir. Bu operet eserlerinde bulunan tek şarkılar da çok popüler olmuşlardır. Bunlar arasında Şen Dul operetinde bulunan "Vilja Şarkısı" ve Tebessümler Diyarı operetindeki "Dein ist mein ganzes Herz" sayilabilir. Lehar operetleri Lehar'in arkadaşı olan opera tenörü Richard Tauber tarafından yorumlanmaları ile genellikle bilinmektedir. 1922'de "Frasquita" opereti ile başlayarak 1925-1936 döneminde Lehar'in yazdığı 6 operet Tauber'in sesinin özelliklerine göre kurulmuştur. Operetleri kadar ünlü olmamakla beraber Franz Lehar "sonatlar", "senfonik şiirler", "marşlar" ve "valsler" de bestelemiştir. Bunlardan bazıları kendi ünlü operetlerden uyarılmıştır. 1935de eserlerinin yapım haklarını kendi elinde kontrol edebilmek için "Glocken Verlag" adlı bir yayın evi kurmuştur. Müziksel eserleri Adolf Hitler ve Nazilerin çok beğendiği Richard Wagner'in eserlerinde çok değişik olmakla beraber, Franz Lehar'in operetleri Adolf Hitler tarafından çok beğenilmekte idi. 1940'ta Lehar'a Nazi Almanyası'inda Sanat Madalyası verilmiştir. Hâlbuki Lehar'in karısı Yahudi asıllı idi ve arkadaşı ve en iyi libretto yazarı olan "Fritz Löhner" Auschwitz Nazi toplama kampında öldürülmüştü. 1948'de Avusturya'da Bad Ischl kür şehrinde ölmüştür ve mezarı orada bulunmaktadır. (Devamı...)