İçeriğe atla

Łucja Frey

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Łucja_Frey-Gottesman
Łucja Frey 1919'da
Doğum3 Kasım 1889 (135 yaşında)
Lviv, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm1942
Lviv gettosu
Ölüm sebebiHolokost
VatandaşlıkPolonya
Kariyeri
DalıNöroloji
Çalıştığı kurumlarVarşova Üniversitesi
İmza

Łucja Frey veya Łucja Frey-Gottesman (d. 3 Kasım 1889, Lviv - ö. 1942 ?) Polonyalı bir nöroloji doktorudur. Frey sendromu onun adını taşımaktadır. Avrupa'daki ilk kadın akademik nörologlardan biriydi. Frey, 1942'de 53 yaşında Lviv gettosu'nda Holokost sırasında öldü.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Łucja Frey, 3 Kasım 1889'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Lviv'de inşaat müteahhidi Szymon Symcha Frey ve eşi Dina (kızlık soyadı Weinreb) Mirjam Moltrecht'in kızı olarak doğdu.[1] Frey ve ailesi Yahudi idi.[2] 1896-1900 yılları arasında bir Hristiyan ilkokuluna devam etti. 1907 yılında Fransizzek-Józef ortaokulundan mezun oldu. Mezun olduktan sonra profesör Marian Smoluchowski (1872-1917) ile matematik ve felsefe okudu. 1907-1912 yılları arasında felsefe fakültesi öğrencisiydi, ancak beş yıl sonra Varşova'ya taşındı ve tıp okumaya başladı.

Frey 1918-1923 yılları arasında tıp eğitimi alarak 2 Haziran 1923'te tıp diplomasını aldı. Çalışmaları Polonya-Ukrayna Savaşı nedeniyle bir yıl boyunca kesintiye uğradı.[1]

Mezun olduktan sonra Varşova nöroloji kliniğinde profesör Kazimierz Orzechowski'nin (1878-1942) kıdemli asistanı olarak çalışmalarına devam etti.[2][3] 1928'in sonunda Varşova'dan ayrılarak Lviv'e geri döndü ve Mordechai (Marek) Gottesman adında bir avukatla evlendi (1887'de Komarno, Lublin Voyvodalığı / Komarno – 1941?). Mayıs 1929'dan itibaren Lviv'deki Rappaporta Caddesi'nde yer alan nöroloji kliniğinde kıdemli danışman yardımcısı olarak çalıştı. 1930'da kızı Danuta'yı doğurdu.[1]

19 Eylül 1939'da Polonya'nın Sovyet işgali ve ardından Lviv'in işgalinden sonra Mark Gottesman karşı devrimci faaliyetlerle suçlandı ve NKVD tarafından tutuklandı; Bu noktadan sonra onun hakkında hiçbir şey bilinmiyor. 1941'de Lviv'in Alman işgali altında Łucja Frey gettosu'na yerleştirildi. Zamarstynowska 112'de Gettopoliklinik'te çalışmak zorunda kaldı. Muhtemelen Ağustos 1942'de gettonun tasfiyesi sırasında veya Belzec imha kampı'na sınır dışı edildikten kısa bir süre sonra hastalarıyla birlikte öldürüldü. Akrabalarından veya kendisinden bir delil bulunamadı.[1][2][4]

Hayatıyla ilgili pek çok belirsizlik çeşitli dillerde yazılmış kitaplarda vardır.[2][4][5][6][7][8][9][10] Frey'in baldızı Hedwa Balat'ın Yad Vaşem ifadesine göre Łucja ve Marek'in 1919 doğumlu Jakub adında bir oğlu vardı. Bu büyük olasılıkla Marek Gottesman'ın ilk karısı Klara Philipp'den oğlu Jakub Gottesman olabilir. Jakub, annesi Klara ve üvey babası Dr. Michal Sokaler gibi Holokost'ta da öldürüldü.

Tanıma

[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 Yılına kadar Łucja Frey'in hayatı hakkında sadece kısa biyografik makaleler vardı: Bu yayınlar, Eufemiusz Herman'ın Polonyalı nörologlar hakkındaki klasik monografisinden parça parça ve kıt gerçekleri tekrarlıyordu.[3] Mirjam Moltrecht'in biyografisinde trajik hayatıyla ilgili yeni gerçekler yayınlandı. Bununla birlikte, Frey'in adı genellikle birçok ders kitabı ve sözlükte ihmal edilir veya yanlış yazılır ("Lucy" veye "Lucie" olarak).[11][12][13][14] Avusturyalı hekim ve fizyolog Maximilian Ruppert Franz von Frey'in (1852-1932) doğum ve ölüm tarihleri bazen yanlışlıkla kendisine ait olarak verilmiştir.[13][14]

Çalışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Frey'in günümüzde yaygın olarak "Frey sendromu" (Polonya'da "zespół Łucji Frey") olarak bilinen aurikülotemporal sinir sendromu hakkındaki yayını 1923'te önce Polonyalı "Polska Gazeta Lekarska" dergisinde, daha sonra da o yıl ünlü Fransız dergisi "Revue Neurologique" de yayımlandı.[15] Bu semptomların aslında ilk tanımı değildi.[16][17] Frey'in öncülleri Kastremsky (1740), Duphenix (1757),[18] Barthez (1806),[19] Dupuy (1816),[20] Brown-Sequard'dı (1849),[21][22] Baillarger (1853), Henle (1855),[23] Berard (1855),[24] Bergounhioux (1859),[25] Rouyer (1859),[26] Botkin (1875),[27] Parkes Weber (1897),[28] New ve Bozer (1922)[29] ve Lipsztat (1922) idi.[30] Hem Brown-Sequard hem de Henle kendi semptomlarını bildirdiler.[17] Tüm bu gözlemler, tat alımında salgılama anatomisi, patolojisi ve kesin mekanizması hakkında geniş bir açıklamaya sahip değildir. Łucja Frey'in "Przypadek zespołu nerwu usznoskroniowego" ("Le Syndrome du Nerf Auriculo-Temporal") adlı makalesi, fenomenin bu tür ilk açıklaması olarak kabul edilir. Frey, bu sendromu hem sempatik hem de parasempatik innervasyon bozukluğu olarak tanıyan ilk kişiydi.

"Frey sendromu" adı, 1926'da Henryk Higier[31] ve 1932'de Bassoe tarafından tıp literatürüne tanıtıldı.[32] Bu sendromun daha önceki tanımlarının tanınmasında, bazen Baillarger sendromu, Frey-Baillarger sendromu veya Dupuy sendromu olarak da adlandırılır.[33]

Bu önemli eserin yanı sıra, Frey omurilik dejenerasyonu,[34] beyin sapı topoğrafya,[35][36] amiyotrofik lateral skleroz,[37][38] Charcot eklemleri, medulla pleksus anevrizma, beyin ventriküller[39][40] kist[41] clivus tümörler,[42] frontal lob tümörleri ve retrosplenial tümörler üzerinde bitkisel zehirlerin etkileri ile ilgili makaleler yayımladı.[43][44]

Bibliografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Frey'in çalışmalarının tamamı (çoğunluğunda tek yazardır, diğerleri notla gösterilmiştir):

  • Przypadek podrażnienia nerwu usznoskroniowego. Pamiętnik Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus 8, 1-2 (1923)
  • Przypadek zakrzepu tętnicy móżdżkowej. Pamiętnik Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus 8, 24 (1923)
  • Przypadek zespołu bocznej ściany zatoki jamistej (Zespół Feix). Pamiętnik Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus 8, 8-9 (1923)
  • Przypadek zespołu nerwu usznoskroniowego. Polska Gazeta Lekarska 41, 708-710 (1923)
  • Le syndrome du nerf auriculo-temporal. Revue Neurologique 2, 2, 97-104 (1923)
  • O działaniu jadów wegetatywnych na drżenie włókienkowe w sprawach zanikowych pochodzenia rdzeniowego. Medycyna Doświadczalna i Społeczna 5, 5-6, 379-387 (1925)
  • Przyczynki do nauki o topoğrafii w trzonie mózgowym. Ogniska boczne i środkowe w rdzeniu przedłużonym. Neurologia Polska 8, 2, 124-142 (1925)
  • Frey Ł, (1925) "Przyczynki do nauki o topografii w trzonie mózgowym. Ogniska w wyższych piętrach mostu Varola." Polska Gazeta Lekarska 15 335–338 (Lehçe)
  • Przypadek chorego z guzem stoku Blumenbacha. Polska Gazeta Lekarska 14, 328 (1925)
  • Przypadek guza stoku Blumenbacha. Pamiętnik Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus 9, 6-7 (1925)
  • Przypadek zapalenia nerwów posurowiczego. Neurologia Polska 8, 340-341 (1925)
  • Frey Ł, Orzechowski K. Zmiany anatomiczne w chorobie Charcota. Neurologia Polska 8, 3-4, 196-219 (1925)
  • Frey Ł, Orzechowski K. Zmiany anatomiczne w chorobie Charcota. Księga Pamiątkowa XII Zjazdu Lek Przyr 2, 145 (1925-1926)
  • O działaniu jadów wegetatywnych na drżenie włókienkowe w sprawach zanikowych pochodzneia rdzeniowego. Księga Pamiątkowa XII Zjazdu Lek Przyr 2, 158 (1925-1926)
  • Étude anatomo-pathologique d’un cas d’anévrisme cirsoide de la moelle. Revue Neurologique 1, 709 (1926)
  • Pokaz mózgu z torbielą III komory. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 14, 192 (1926)
  • Preparat torbieli III-ej komory. Polska Gazeta Lekarska 16, 312 (1926)
  • Przypadek cierpienia rodzinno-dziedzicznego, dotyczącego głównie kończyn dolnych. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 4, 193 (1926)
  • Przypadek myelitis. Polska Gazeta Lekarska 50, 955 (1926)
  • Przypadek tętniaka splotowatego rdzenia. Neurologia Polska 9, 1-2, 21-30 (1926)
  • Przypadek tętniaka splotowatego rdzenia. Nowiny Psych 9, 1-2, 21-28 (1926)
  • Frey Ł, Orzechowski K. Sur l’histopathologie de la maladie de Charcot. Revue Neurologique 2, 2, 188 (1926)
  • Torbiel III komory. Brak objawów lejkowych przy zupełnym zniszczeniu dna III komory. Nowiny Lekarskie 38, 289-292 (1926)
  • Przypadek tętniaka splotowatego rdzenia. Neurologia Polska 10, 3-4, 346-347 (1927)
  • Kyste du III ventricule. Destruction totale de la région infundibulaire sans signes dits hypophysiaires. Revue Neurologique 2, 413 (1927)
  • Kyste du III ventricule. Destruction totale de la région infundibulaire sans signes dits hypophysiaires. L Encéphale 22, 21-26 (1927)
  • Paraplegia spastica heredofamiliris. Neurologia Polska 10, 1, 58 (1927)
  • Przypadek: Osteoarthropatiae vertebralis tabidorum. Pamiętnik Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus 10, 30-32 (1927)
  • Frey Ł, Opalski A. Przyczynki kliniczne do studium nad schorzeniami dziedzicznemi układu nerwowego. Polska Gazeta Lekarska 15, 6, 277-280 (1927)
  • Rdzeń i preparaty drobnowidzowe z przypadku tętniaka splotowatego rdzenia. Polska Gazeta Lekarska 22, 431 (1927)
  • Etude anatomo-clinique d’un cas d’anévrisme cirsoide de la moelle. Pamiętnik I Zjazdu Anatomo-Zoologicznego w Warszawie 98-99 (1927)
  • Frey Ł, Orzechowski K. Neurirétinite unilatérale due à une Highmorite du même coté, améliorée après une ponction du sinus maxillaire. Lésions pagétoides dans les os de la voûte crânienne décelées à la radiographie. Revue Neurologique 2, 284 (1927)
  • Frey Ł, Drozdowicz. Neuroretinitis jednego oka przy zajęciu jamy Highmor'a tej że strony u osobnika z czaszką Pagetowską. Neurologia Polska 11, 2, 246-248 (1928)
  • Przypadek guza retrosplejalnego. Neurologia Polska 11, 3-4, 319-320 (1928)
  • Przypadek guza retrosplejalnego. Polska Gazeta Lekarska 14, 261 (1928)
  • Przypadek operowanego guza śródbłonka mózgu. Polska Gazeta Lekarska 8, 150 (1928)
  • Frey Ł, Sławiński. Przypadek operowany śródbłoniaka płata czołowego. Neurologia Polska 11, 3-4, 312 (1928)
  • Przypadek: Osteoarthropatiae vertebralis tabidorum. Neurologia Polska 11, 1, 128-130 (1928)
  • Przypadek sympatomatu rdzenia kręgowego. Neurologia Polska 11, 1, 125-127 (1928)
  • Przypadek śródbłoniaka płata czołowego wyłuszczonego pomyślnie. Polska Gazeta Lekarska 20, 373-376 (1928)
  • Urazowe podrażnienie nerwów promieniowego i mięśniowo-skórnego z przerwaniem kilku ścięgien. Neurologia Polska 11, 3-4, 350-351 (1928)
  • Étude anatomo-clinique d’un cas d’anévrisme cirsoide de la moelle épinière. Ann d anat-path 5, 971-979 (1928)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d Mirjam Moltrecht: Dr. med. Lucja Frey. Eine Ärztin aus Lwow 1889-1942. Rekonstruktion eines Lebens. Hartung Gorre Verlag Konstanz, 2004. PDF. 
  2. ^ a b c d Gliński JB. Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 1997. 
  3. ^ a b Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, ss. 225-227. 
  4. ^ a b Maciejewska I, Dziewiatkowski J, Spodnik E. Lucja Frey: a pioneering physician in tragic times. Clin Anat. 20. 6: 588-90 (2007). doi:10.1002/ca.20481. PMID 17352411. 
  5. ^ Bennett JD, Pietruski J. Łucja Frey (1889-1943). W 70 rocznicę ogłoszenia zespołu uszno-skroniowego i 50 rocznicę śmierci. Otolaryngologia Polska. 47. 4: 378-382 (1993). PMID 8255594. 
  6. ^ Herman E. Wspomnienia pośmiertne. Neurologia Polska 24, 27-28 (1950). 
  7. ^ Erkki Hakulinen: Känd för sin beskrivning av en gustatoriskt utløst svettning i ansiktet. Läkartidningen 4: 211-212 (1992). 
  8. ^ Bennett JD. The woman behind the syndrome: Frey's syndrome--the untold story. Journal of the History of the Neurosciences. 2 (3): 139–44 (1994). PMID 11618815. 
  9. ^ Burton MJ, Brochwicz-Lewinski M. Lucja Frey and the auriculotemporal nerve syndrome. J R Soc Med. 84. 10: 619-20 (1992). PMID 1744848 PDF. 
  10. ^ O'Neill JP, Condron C, Curran A, Walsh A. Lucja Frey--historical relevance and syndrome review. The surgeon : journal of the Royal Colleges of Surgeons of Edinburgh and Ireland. 3 (6): 178–81 (2008). PMID 18581755. 
  11. ^ Parviz Janfaza, Joseph B. Nadol, Robert Galla, Richard L Fabian, William W. Montgomery: Surgical Anatomy of the Head and Neck. Lippincott Williams & Wilkins, 2001 p. 418 ISBN 0-683-06302-2. 
  12. ^ D. S. Grewal, Bachi T Hathiram: Atlas of Facial Nerve Surgery. McGraw-Hill Professional Publishing, 2007 ISBN 0-07-148576-7. 
  13. ^ a b Susan L. Bartolucci, Thomas Lathrop Stedman: Stedman's Medical Eponyms. Lippincott Williams & Wilkins, 2005 p.899 ISBN 0-7817-5443-7. 
  14. ^ a b Roche Lexikon Medizin. Elsevier,Urban&FischerVerlag, 2003 p.646 ISBN 3-437-15150-9. 
  15. ^ Frey Ł. Le syndrome du nerf auriculo-temporal. Revue Neurologique 2, 2, 97-104 (1923). The same in Polish: Przypadek zespołu nerwu usznoskroniowego. Polska Gazeta Lekarska 41, 708-710 (1923). 
  16. ^ Dulguerov P, Marchal F, Gysin C. Frey Syndrome Before Frey: The Correct History. Laryngoscope 109:1471–1474 (1999) PMID 10499057. 
  17. ^ a b Dunbar EM, Singer TW, Singer K, Knight H, Lanska D, Okun MS. Understanding gustatory sweating. What have we learned from Lucja Frey and her predecessors?. Clinical autonomic research : official journal of the Clinical Autonomic Research Society. 3 (12): 179–84 (czerwiec 2002). PMID 12269550. 
  18. ^ Duphenix M . Observations sur les fistules du canal salivaire de Stenson. I. Sur une playe compliq la joue ou le canal salivaire fut déchireé. Mémoires de l’Académie royale de chrirugie III:431–439 (1857). 
  19. ^ Barthez (1806) Nouveaux Éléments de la Science de L’ hommo, Paris, vol II. 
  20. ^ Dupuy LE (1816) Sur l’enévement des ganglions gutturaux des nerfs trisplanchniques sur des chevau. Journal de médecine, chirurgie, pharmacie, Paris 37:340–350 As cited in Dunbar et al. (2002). 
  21. ^ Brown-Séquard CE: Production de sueur sous l’influence d’une excitation vive des nerfs du goût. Compte Rendu Société de Biologie 1:104 (1850) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  22. ^ Brown-Séquard CE: Remarques sur la précédente note. Compte Rendu Société de Biologie 1:449–450 (1850) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  23. ^ Henle J: Handbuch der rationnellen Pathologie, 3rd ed, vol. 1, p. 236 (1855) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  24. ^ Bérard PH. Cours de physiologie, fait à la Faculté de médecine de Paris, vol 4 (1855) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  25. ^ Bergounhioux: La Gazette de Hôspitaux, Paris (1859) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  26. ^ Rouyer J. Sur l’éphidrose parotidienne. Journal de la physiologie de l’homme et des animaux: 447 (1859). 
  27. ^ Botkin S. Über die Reflexerscheinungen im Gebiete der Hautgefässe und über den reflectorischen Schweiss. Berliner Klinische Wochenschrift 7:81–83 (1857) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  28. ^ Weber FP. Clinical cases V: a case of localized sweating. Transactions: Clinical Society of London 31: 277–280 (1897) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  29. ^ New GB, Bozer HE. Hyperhydrosis of the check associated with the parotid region. Minnesota Medicine, vol. 5 (1922) As cited in Dunbar et al. (2002). 
  30. ^ Lipsztat J. Przypadek umiejscowionego pocenia się podczas jedzenia. Neurologia Polska 6 (1922) As cited in Frey (1923). 
  31. ^ Higier S. Das auriculo-temporale syndrom und seine pathogenese. Z Ges Neur Psych 1926;106:114–119. 
  32. ^ Bassoe PN. The auriculotemporal syndrome and other vasomotor disturbances about the head. Med North Am 1932; 16:405–412. 
  33. ^ "Who Named It?". 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  34. ^ Frey Ł. O działaniu jadów wegetatywnych na drżenie włókienkowe w sprawach zanikowych pochodzenia rdzeniowego. Księga Pamiątkowa XII Zjazdu Lek Przyr 2, 158 (1925-1926) As cited in Moltrecht (2004). 
  35. ^ Frey Ł. Przyczynki do nauki o topografii w trzonie mózgowym. Ogniska boczne i środkowe w rdzeniu przedłużonym. Neurologia Polska 8, 2, 124-142 (1925) As cited in Moltrecht (2004). 
  36. ^ Frey Ł. Przyczynki do nauki o topografii w trzonie mózgowym. Ogniska w wyższych piętrach mostu Varola. Polska Gazeta Lekarska 15, 335-338 (1925) As cited in Moltrecht (2004). 
  37. ^ Frey Ł, Orzechowski K. Zmiany anatomiczne w chorobie Charcota. Neurologia Polska 8, 3-4, 196-219 (1925) As cited in Moltrecht (2004). 
  38. ^ Frey Ł, Orzechowski K. Zmiany anatomiczne w chorobie Charcota. Księga Pamiątkowa XII Zjazdu Lek Przyr 2, 145 (1925-1926) As cited in Moltrecht (2004). 
  39. ^ Frey Ł. Przypadek tętniaka splotowatego rdzenia. Neurologia Polska 9, 1-2, 21-30 (1926) As cited in Moltrecht (2004). 
  40. ^ Frey Ł. Rdzeń i preparaty drobnowidzowe z przypadku tętniaka splotowatego rdzenia. Polska Gazeta Lekarska 22, 431 (1927) As cited in Moltrecht (2004). 
  41. ^ Frey Ł. Pokaz mózgu z torbielą III komory. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 14, 192 (1926) As cited in Moltrecht (2004). 
  42. ^ Frey Ł. Przypadek chorego z guzem stoku Blumenbacha. Polska Gazeta Lekarska 14, 328 (1925) As cited in Moltrecht (2004). 
  43. ^ Frey Ł. Przypadek guza retrosplejalnego. Neurologia Polska 11, 3-4, 319-320 (1928) As cited in Moltrecht (2004). 
  44. ^ Frey Ł. Przypadek guza retrosplejalnego. Polska Gazeta Lekarska 14, 261 (1928) As cited in Moltrecht (2004). 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Łucja_Frey&oldid=32690593" sayfasından alınmıştır