İngiliz Bahriye Hastanesi
British Seaman's Hospital | |
 Hastanenin 1905 yılındaki görünümü | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Hastane |
| Mimari tarz | Gotik |
| Konum | İstanbul |
| Adres | Bereketzade Mahallesi, Bereketzade Camii Sokak No:8 Beyoğlu/İstanbul |
| Koordinatlar | 41°01′29″K 28°58′26″D / 41.02472°K 28.97389°D |
| Tamamlanma | 1904 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Kesme taş |
| Kat sayısı | 6 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | H. Percey Adams |
İngiliz Bahriye Hastanesi, Kırım Savaşı'nda ihtiyaç duyulması üzerine İstanbul'da ilk defa 1855 yılında inşa edilmiş deniz hastanesidir.
Karaköy semtinde, Bereketzade Camii Sokağı’ndadır. 1855'te inşa edilen ilk hastane binasının yerine 1904'te planını İngiliz mimar H. Percey Adams'ın çizdiği bugünkü yapı yapılmıştır. Gotik mimarinin çağdaş bir yorumu olarak kabul edilen bu yapı,[1] günümüzde Göz Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak hizmet verir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
1855 yılında İngiliz hükûmeti tarafından denizciler için faaliyete geçirildi. 1924 yılına kadar hastaneyi İngiliz Elçiliği yönetmiş ve işletme giderlerini İstanbul'a gelen İngiliz bandıralı ticaret gemilerinden ton başına sabit bir ücret tahsil etmek suretiyle karşılamıştır. Kare planlı, üç katlı bir yapıda hizmet veren hastane, 1874 yılında İstanbul'daki sivil hastanelerin en iyisi olarak kabul edilmekteydi.[1]
Başlangıçta hastanede sadece İngiliz bandırası taşıyan gemilerdeki subay ve denizcilerin tedavi görme hakkı bulunmaktaydı. İngiliz hükûmeti ile yapılan anlaşmalar sonrasında İsveç ve Norveç bahriye personelinin de hastaneden yararlanması sağlandı.[1] 1904'te Mimar Percy Adams'ın projesini çizdiği bugünkü altı katlı yapı inşa edildi.[2] L şeklindeki yapının kanatlarının birleştiği noktada küçük kuleler, ortasında Beyoğlu silueti içinde İngiliz bayrağını görünür etmek amacıyla inşa edilmiş daha yüksek bir kule yükselir. I. Dünya Savaşı'ndan sonra binanın kulesi İngiliz gemilerini gözetlemek için kullanıldı.[3]
Viyana'da düzenlenen 1913 Uluslararası Saat Kongresi'nde alınan karara göre Eyfel Kulesi'nden gelen sinyaller sayesinde Greenwich saatini şehre duyurmak üzere[4] Londra'dan bir vakit küresi getirtilmesine karar verilmiş ve Osmanlı kabinesinin 15 Şubat 1914 tarihli kabine toplantısında kabine üyeleri 1000 lira masrafı olan bu kürenin 990 lirası Bahriye Nezâreti tarafından karşılanmasına karar vermişti.[5] Kürenin Galata Kulesi'nin tepesine yerleştirilmesi düşünülmüşse de sonra bu karar değiştirildi ve küre, hastane binasına yerleştirilip Mayıs 1915'te etkinleştirildi.[6]
Yapı, Türkiye'de cumhuriyetin ilanından sonra İngilizler tarafından 1924'te Kızılay'a devredildi. 1933'te Kızılay binayı İstanbul Belediyesi'ne devretti. Binadaki vakit küresi, Galata Kulesi'ne aktarılmak üzere Şubat 1930'da söküldü.[7] Yapı, 1937-1948 yılları arasında Kuduz Hastanesi olarak kullanıldı. 1948-1993 yılları arasında Beyoğlu Belediye Hastanesi olarak hizmet verdi. İstanbul'da belediyeye ait ilk hastane idi.[8] 1993'te Sağlık Bakanlığı'na bağlı Prof. Dr. Reşat Belger Devlet Göz Hastanesi oldu.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "İngiliz Bahriye Hastanesi". Smartbeyoglu.com. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Galata'nın küçük kulesi". Arkitera.com 13 Ocak 2003. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ a b Gabay, Mois (10 Şubat 2010). "Galata'dan Karaköy'e kesişen hayatlar!". Şalom.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Üçsu, Kaan. "İmparatorluğun Başkentinde Değişimin Sembolü Olarak Kule, Cephe ve Meydan Saatleri" (PDF). 1. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı, 2012. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ Gündüz, Doğan (Haziran 2004). "Galata Kulesi'ndeki saatleri ayarlama küresi". Toplumsal Tarih, 126. ss. 26-29.
- ^ İhsanoğlu, Ekmeleddin; Günergun, Feza (1996). "Osmanlı Türkiyesinde "alaturka saat"ten "alafranga saat"e geçiş". X Ulusal Astronomi Kongresi, 2–6 Eylül 1996. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimler Bölümü. ss. 334-341.
- ^ Daver, Abidin (21 Şubat 1930). "Hem nalına hem mıhına". Cumhuriyet. s. 3.
- ^ "Galata Eski İngiliz Hastanesi". Turanakinci.com sitesi. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.