İmtiyazlı ortaklık
İmtiyazlı ortaklık, Avrupa Birliği ile AB üyesi olmayan bir ülke arasında - genellikle AB üyeliği olmaksızın - ortak hedefleri ilerletmek için artan işbirliği için kullanılan genel bir terimdir.[1][2][3][4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim ilk olarak Türkiye'nin AB üyeliğine alternatif olarak Kasım 2002'de Die Zeit gazetesinde Heinrich August Winkler tarafından ortaya atıldı[5] ve daha sonra 2004 yılında resmen önerildi.[6][7] 2003 yılında Rusya ile önerilen bir ilişkiyi tanımlamak için kullanılan bu terim[8] 2004 yılında İsrail ile önerilen bir ilişki için de kullanılmıştı.[9]
O zamandan beri bu terim Arnavutluk, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Karadağ ve Kosova'nın AB üyelik alternatifleri için kullanılmaktadır.[10] İlk kez Mart 2003 tarihli Komisyon Tebliğinde önerilen Avrupa Komşuluk Politikası için 2004 yılında düşünülen ülkelerle ilişkileri tanımlamak için geriye dönük olarak kullanılmış[11][12][13][14] ve ayrıca AB'nin Tunus[15][16][17] ve Rusya ile ikili ilişkileri için de kullanılmıştır.[18]
Terim, Fas'ın Avrupa Ekonomik Topluluğu ile olan ilişkisini tanımlamak için kullanıldığı 1957 yılına kadar uzanmaktadır.[19]
Ülkeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Arnavutluk
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, Arnavutluk için AB üyeliğine önerilen bir alternatif için kullanılmıştır.[10]
Cezayir
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Cezayir de dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Ermenistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Ermenistan da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Azerbaycan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Azerbaycan da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Belarus
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Belarus da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Bosna-Hersek
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim Bosna Hersek için önerilen AB üyeliği alternatifi için kullanılmıştır.[10]
Hırvatistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim Hırvatistan için önerilen AB üyeliği alternatifi için kullanıldı. Bu seçenek tam üyelik lehine iptal edildi. Hırvatistan Temmuz 2013'te birliğe katıldı.[10]
Mısır
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Mısır da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Kuzey Makedonya
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim Kuzey Makedonya için önerilen AB üyeliği alternatifi için kullanılmıştır.[10]
Gürcistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Gürcistan da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
İsrail
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, İsrail için "kurumlara katılmadan AB üyeliğinin tüm faydalarını sunan ayrıcalıklı bir ortaklık" için konuşan İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Ángel Moratinos tarafından kullanıldı.[9] Bu terim aynı zamanda 2004 yılında Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ve aralarında İsrail'in de bulunduğu ülkelerle önerilen ilişki için de kullanıldı.[13]
Ürdün
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Ürdün de dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Kosova
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, Kosova için AB üyeliğine önerilen bir alternatif için kullanılmıştır.[10]
Lübnan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Lübnan da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Libya
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Libya da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Moldova
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Moldova da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Fas
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Fas da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Filistin
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Filistin Yönetimi de dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Rusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac bu terimi 2003 yılında Rusya-AB zirvesinde önerilen Rusya-AB ilişkisi için kullanmıştır.[8]
Sırbistan-Karadağ
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim Sırbistan-Karadağ için AB üyeliğine önerilen bir alternatif için kullanılmıştır.[10]
Suriye
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Suriye de dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Tunus
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Tunus da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Türkiye
[değiştir | kaynağı değiştir]İmtiyazlı ortaklık, Şubat 2004'te Angela Merkel tarafından Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tam üyeliğe varmayan gelecekteki bir ilişkiyi tanımlamak için kullanılan bir terimdi.[6] Bu öneri CDU/CSU üyeleri tarafından ileri sürülmüştü.[7]
Ukrayna
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim, 2004 yılında Ukrayna da dahil olmak üzere Avrupa Komşuluk Politikası için düşünülen ülkelerle önerilen ilişki için kullanılmıştır.[13]
Birleşik Krallık
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu terim Jacques Delors tarafından AB'den çıkması halinde Avrupa Birliği ile Birleşik Krallık arasında kurulması önerilen ilişki için kullanılmıştır.[20]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Doğu Ortaklığı
- Avrupa Birliği'nin genişlemesi
- Avrupa bütünleşmesi
- Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması
- Avrupa Birliği'nin gelecekteki genişlemesi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Knelangen, Wilhelm (1 Ocak 2007). "A Neighbourhood of Freedom, Security and Justice?". … Policy. Challenges for the EU-Policy towards …. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2024.
- ^ "EU-Turkey: Privileged partnership, less democracy?". www.eurozine.com. 8 Temmuz 2008. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ Scott, James Wesley (2009). "Bordering and Ordering the European Neighbourhood: a Critical Perspective on Eu Territoriality and Geopolitics". TRAMES (İngilizce). XIII (3). ss. 232-247. ISSN 1406-0922.
- ^ Kahraman, Sevilay (1 Ocak 2005). "The European Neighbourhood Policy: the European Union's New Engagement". PERCEPTIONS: Journal of International Affairs (İngilizce). 10 (4). ss. 1-28. ISSN 1300-8641.
- ^ Winkler, Heinrich August (13 Kasım 2002). "EU: Wir erweitern uns zu Tode". Die Zeit (Almanca). ISSN 0044-2070. 26 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ a b "What Is Privileged Partnership for?". archive.ph. 21 Ocak 2013. 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ a b Karl-Theodor Zu Guttenberg (15 Aralık 2004). "Preserving Europe : Offer Turkey a 'privileged partnership' instead". nytimes.com. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ a b Team, Editorial (31 Mayıs 2003). "French president speaks for Russia-EU privileged partnership". PravdaReport (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ a b "Spanish foreign minister backs 'virtual membership' for Israel". EUobserver (İngilizce). 3 Aralık 2004. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ a b c d e f g "Merkel moots 'privileged partnership' for Balkans". EUobserver (İngilizce). 17 Mart 2006. 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ "COMMUNICATION FROM THE COMMISSION, European Neighbourhood Policy, STRATEGY PAPER" (PDF). COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES. 12 Mayıs 2004. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ Chifu, Iulian (2006). "The Eastern Dimension of the European Neighbourhood Policy: A Romanian Approach". EuroJournal.org - Journal of Foreign Policy of Moldova (İngilizce), 10.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Austrian Foreign Ministry -> Neighbourhood Policy". archive.ph. 14 Ocak 2013. 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ Communication from the Commission to the Council and the European Parliament - Wider Europe - Neighbourhood: A New Framework for Relations with our Eastern and Southern Neighbours (İngilizce), 2003, 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ekim 2024
- ^ "EU-Tunisia: privileged partnership in November, Barroso says: Fule and Bettaieb sign financial aid plans for health, justice" 02 OCTOBER, 19:13, ANSAMed, see here 18 Şubat 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- ^ "Tunisia to become Privileged Partner to European Union", Hend Hassassi, 29 October 2012, see here 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Tunisia’s Privileged Partnership With the European Union", Nadya B’Chir. Translated from Business News (Tunisia), November 2012 see here 3 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Milcher, Susanne; Slay, Ben; Collins, Mark (2007), Aslund, Anders; Dabrowski, Marek (Ed.), "The Economic Rationale of the "European Neighbourhood Policy"", Europe after Enlargement, Cambridge: Cambridge University Press, ss. 165-188, ISBN 978-0-521-87286-7, 12 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ekim 2024
- ^ "Neighborhood and Enlargement Policy: Comparing the Democratization Impact of the European Union in Morocco and Turkey", Martina Warning, WP 4/2006, CIRES (Italian Research Centre for European Studies), see here 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Britain could leave EU, says Jacques Delors". France 24 (İngilizce). 28 Aralık 2012. 28 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2024.
