İbrahim Efendi

Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi, Osmanlı döneminde yaşamış Ekberi meşrepli, Bıçakçı Ömer Dede (Şeyh Emir Sıkkinî)’ye atfedilen (Melâmetîyye/Melâmîyye-î Bayramîyye Tarikâtı) tasavvuf okuluna mensup bir sufi ve tasavvuf önderi. Olanlar, Oğlanlar, Oğlan Şeyh veya Aksarayi lakaplarıyla da bilinir.

Hayatı

Bayramı-Melami şeyhlerinden İbrahim Efendi. Küçük yaşta şeyhi ve dedesi Şah Ali'nin sorduğu bir soruya verdiği yanıt üzerine "Bu oğlancık şeyhtir" demesi üzerine lakabı Oğlanlar Şeyhi olarak kalmıştır. 1591 veya 1592 tarihinde kesin olarak bilinmemekle birlikte Konya-Aksaray-Eğridere veya İstanbul Aksaray'da doğdu, 1655’te İstanbul’da öldü. Genç yaşta geldiği İstanbul’da Eğrikapı Halveti Tekkesi Şeyhi Hakkizade Osman Efendi’ye bağlandı. Gavsî tekkesine şeyh oldu. Vahdet-i Vücud görüşünü işleyen eserler kaleme aldı.

Alıntılar

Talebesi ve halifesi Sunullah Gaybi'nin Sohbetname adlı eserinden aktarılan sözleri:

• "Sohbette şart odur ki, zorluk, sıkıntı olmaya."
• "Tasavvuf kitaplarıyla meşgul olmayın. Sizi yoldan alıkor."
• "Yaratılmışa Hak bak, Yaratan'dan ötürü."
• "Namazların, bütün ibadet ve taatlerin hakikatinin varlığı mahveylemekten ibaret olduğunu beyan eylemek sadedinde bu güzel beyti buyururlardı:Namazınla niyazınla sücudun, / Kamu mahveylemek'çündür vücudun."
• "Masivayı içinden atıp yok etmede Hüda'yı dahi atıp yok etmek gerektir. Niçin? Yine Hüda için. Mevhum (vehimde tahayyül ve tasavvur edilen) Hüda'yı yok etmeksizin hakiki Hüda ispat edilmiş olmaz."
• "Dânânın daveti seni sanadır."

Eserleri

• Divan
• Müfid-i Muhtasar
• Vahdetnâme
• Dil-i Dana

Konuyla ilgili yayınlar

• Bilal Kemikli, Müfid-i Muhtasar, Kitabevi Yayınları.
• Bilal Kemikli, "Yunus Yolunda Bir Mutasavvıf Şair: Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi", VII.Uluslararası Türk Halk Edebiyatı Semineri, 7-9 Mayıs 1997, Eskişehir
• Sunullah Gaybi, Sohbetname, Haz. H. Rahmi Yananlı, Büyüyenay Yayınları

Ayrıca bakınız

• Tasavvuf
• Vahdet-i Vücud
• Ekberilik

Dış bağlantılar

• Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi'ye Göre Sohbet4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.