Üst tepe

Üst tepe ya da süperior kolikül(üs) (Latince: superior collicullus) memelilerin orta beyninin çatısında uzanan bir yapıdır. Memeli olmayan omurgalılarda adı, görme dilmiği veya görme çatısıdır. Memelilerde üst tepe, orta beynin bileşenidir. İkili yapıdadır, alt tepeyle birlikte dörtlü yapıyı oluşturur. Üst tepe, türlere göre değişen birkaç katmana sahip katmanlı bir yapıdadır. Katmanlar, yüzeysel katmanlar (sinir teli katmanı) ve derin katmanlar olarak kümelenir. Yüzeysel katmanlardaki sinirler, ağ katmandan doğrudan girdi alır ve neredeyse yalnızca görsel uyaranlara yanıt verir. Derin katmanlardaki sinirlerse, diğer uyaranlara da yanıt verir.

Çatı dizgenin (tektum) genel işlevi, davranışsal tepkileri ben özekli ("beden merkezli") dünyada belirli noktalara yönlendirmektir. Maymunsularda üst tepe, göz hareketlerini yönlendirmedeki göreviyle ilgili olarak incelenmiştir. Ağ katmandan (retina) gelen görsel girdi veya beyin kabuğundan gelen "komut" girdisi eğer yeterince güçlüyse, göz seğirmesini andıran bir "çarpma" yaratır. Bununla birlikte maymunsularda üst tepe uzaysal olarak yönlendirilmiş baş dönüşleri, kol hareketleri ve herhangi bir açık hareket içermeyen dikkat kaymaları yaratmada da görev alır. Üst tepe, yürüyen sıçanlarda tüm beden dönüşleri de içeren türlü tepkilerde yer alır. Memelilerde ve özellikle maymunsularda, beyin kabuğunun muazzam genişlemesi üst tepeyi beynin küçük bir kısmına indirgemiştir. Yine de göz hareketleri için birincil bütünleştirici merkez olarak işlev açısından önemlidir.

Memeli olmayan türlerde görme çatısı, balıklarda yüzme; kuşlarda uçma; kurbağalarda ava doğru dil atma ve yılanlarda ısırma gibi birçok tepkide görev alır. Balıklar ve kuşları içeren bazı türlerde, görme dilmiği olarak da bilinen üst tepe, beynin en büyük bileşenlerinden biridir.